ԵՐԵՎԱՆ, 24 հունվարի — Sputnik, Անի Լիպարիտյան. Ի՞նչ կարող է անել ՀՀ քաղաքացին, որի եկամուտը մնուն է նույնը, իսկ սննդամթերքի գներն օրօրի աճում են։ Ընդ որում` Հայստանում մինիմալ աշխատավարձը 2015 թվականի հուլիսի 1–ին բարձրացվել է միայն 5000 դրամով ու հիմա 55 հազար դրամ է կազմում նախկին 50 հազարի փոխարեն։
Հիշեցնենք` հունվարի 1–ից Հայաստանում առաջին անհրաժեշտության մի շարք ապրանքների գներն աճել են։ Հիմնական պատճառը ակցիզային հարկի աճն է։ Բենզինի 1 տոննայի ակցիզային հարկը թանկացել է մինչև 40 000 դրամ, սեղմված գազի 1000 խմ-ի ակցիզային հարկը, որ 8300 դրամ էր, հունվարի 1-ից հասել է 25 000 դրամի: Հունվարի 1–ից ալկոհոլի ու ծխագլանակների հարկը 63%–ից 73% է դարձել։
Կարելի է արդյո՞ք պնդել, որ գները Հայաստանում շուկան է ձևավորում, թե այստեղ իրենն ասում է մարդկանց սովորական ագահությունը։
Մեծ վստահությամբ կարելի է ասել, որ հայկական բիզնեսի զարգացմանը խոչընդոտում են մենաշնորհնրեը։
Ելք կա՞
Հունվարի 19–ին Երևանում բողոքի ակցիա տեղի ունեցավ` «Ոչ թանկացմանը» վերտառությամբ, որի նախաձեռնողը «Ելք» խմբակցություն էր, որը խոստանում է շարունակել պայքարը։
«Ելքի» ներկայացուցիչները կարծում եմ, որ գնաճը Հայաստանի ներքին խնդիրն է, այն կապ չունի ո՛չ ԵԱՏՄ–ի, ո՛չ համաշխարհային շուկայի գնաճի հետ։
«Հունվարի 1-ից դիզելային վառելիքի, բենզինի և եկամտահարկի բարձրացումը խորհրդարանի նախաձեռնությունն է», — հավաքվածներին ասաց պատգամավոր Էդմոն Մարուքյանը։
Նրա խոսքով` այդ թանկացումը շղթայական ռեակցիա կունենա, մանավանդ, որ Ամանորից առաջ արդեն իսկ թանկացել էին մի շարք մթերքներ։
Այդ խնդիրն ավելի քան ակտուալ է այն մարդկանց համար, որոնց ամսական եկամուտը 200-300 հազար դրամ (415-625 դոլար) է կազմում։
ԶԼՄ–ները, իհարկե, չէին կարող անտեսել այդ հարցն ու մեկնաբանությունների համար դիմեցին ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանին։ Երեկ` հունվարի 23–ին, հա նայտնել է, որ ՀՀ կառավարության ուշադրության կենտրոնում է ոչ թե Հայաստանի ամբողջ բնակչությունն, այլ սօցիալապես անապահով շերտերը։
«Կրկնում եմ, որ Հայաստանում գնաճը պետք է լինի 4% (±1,5%), որպեսզի իրավիճակը մեզ մոտ կայուն մնա։ Այս մթնոլորտում կարելի է տնտեսական աճ ապահովել ու չխանգարել այդ գործընթացին»։
Պատասխանելով լրագրողների հարցին այն հարցին, թե ինչ կլինի հանրապետության այն բնակիչների հետ, որոնք աղքատության շեմից այն կողմ են ապրում, նրանք սովամա՞հ կլինեն` պաշտոնիան հիշեցրեց 2010-2011 թվականները։
«Այն ժամանակ մենք բախվեցինք 7 տոկոսանոց գնաճի հետ։ Ի՞նչ պատհեց։ Այն ժամանակ մարդ մահացավ», – հարցին հարցով պատասխանեց նախարարը։
Աղքատերն առնաց այդ էլ քիչ են ուտում
Իսկ Հայաստանի սպառողների ազգային ակադեմիայի նախագահ Մելիտա Հակոբյանը կարծում է, որ մթերքի ու ապրանքների թակացումը կարող է ճակատագրական լինել։
«Մեր պես աղքատ երկրում մենք իրավունք չունենք նման հաշվարկ կատարել։ Որոշ մարդկիկ ասում են՝ աղքատները կարագ, միս չեն ուտում, դա նրանց չի վերաբերոււմ։ Ո՛չ, պետք է հաշվարկվի առաջին անհրաժեշտության այն ապրանքների գները, որոնք անհրաժեշտ են մարդու կենսունակությունն ապահովելու համար», –ասաց նա լրագրողերին։
Նա խոսքով` գնաճի հետևանքերը կարող են անսպասելի լինել` մինչ քաղցկեղի տոկոսի աճը։
Վիճակագրական տվյաների համաձայն` գնաճը Հայաստանում 12 ամսվա ընթացքում 2,6% է կազմել։ Հատկապես թանկացել են կարագը, միսն ու կարտոֆիլը, բայց մի շարք այլ ապրանքներ (մասնավորապես` հնդկաձավարն ու շաքարավազը) էժանացել են։
Ստեղծված իրավիճակում Հայաստանի բնակիչերին ոչինչ չի մնում, բացի լրացուցիչ եկամուտ փնտրելուց ու տրանսֆեների աճի վրա հույս դնելուց։ Հայերը, հույսը կորցնելով, կսկսեն ավելի ակտիվորեն խոպան գնալ Ռուսաստան, եվոպական երկրներ, ԱՄՆ, որպեսզի կարողանան պահել իրենց ընտանիքներին։
Նշենք` օրերս վարչապետ Կարեն Կարապետյանը հայտնել է, որ անհրաժեշտ էր բարձրացել վառելիքի գինը (բենզին, դզել, գազ)` տնտեսությունն առաջացիկ զարգացնելու համար։ Իսկ մթերքների գներն աճել են համաշխարհային շուկայում գնային տատանումների պատճառով, հարկերն այստեղ կապ չունեն։
Հայաստանի ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով` 2017 դեկտեմբերին 2016 թվականի դեկտեմբերի հետ համեմատ գներն աճել են 2,6%–ով։ Աննդամթերքի (այդ թվում ալկոհոլային խմիչքների ու ծխախոտի) գներն աճել են 5,3%–ով, իսկ ոչ սնունդինը` 1,7%–ով։
Ծառայությունների գները նվազել են 0,5%–ով։ Պետական բյուջեի համաձայն` 12 ամսվա գնաճը Հայաստանում 2017 թվականին նախատեսված է 4% (±1,5%)։