Արծվանիկի պոչամբարում որևէ սեյսմիկ ռիսկ չկա. ԶՊՄԿ

ԵՐԵՎԱՆ, 23 հուլիսի - Sputnik. Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի Արծվանիկի պոչամբարում սեյսմիկ որևէ ռիսկ չի արձանագրվում: Այս մասին լրագրողներին ասաց կոմբինատի բնապահպանական բաժնի պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արծվին Ծատրյանը։

Պոչամբարի տարբեր հատվածներում տեղադրված են սեյսմիկ տվիչներ, որոնց հիման վրա կոմբինատն ամեն ամիս հաշվետվություն է ներկայացնում բոլոր ստորգետնյա ցնցումների և դրանց հետևանքների մասին: Բոլոր այն հատվածներում, որտեղ որևէ ցնցում է արձանագրվել, պոչանքների թափումը ժամանակավորապես դադարեցվում է և իրականացվում են ամրացման աշխատանքներ:

Երկրաշարժերից բացի, ամրության համար սպառնալիք է նաև պոչանքներում ջրի կուտակումը (հանքաքարի մշակման համար ջուր և ռեագենտներ են օգտագործվում, ուստի ելքային հանքաքարը խոնավ է լինում): Հավաքված ջուրը կարող է ճեղքել պոչամբարի պատնեշը։ Այդ պատճառով Արծվանիկում կան պոմպեր, որոնք ավելորդ ջուրը դուրս են մղում։ Ամբարտակի հուսալիության գնահատում կատարում են ինչպես տեղական փորձագիտական ընկերությունները (Լեռնամետալուրգիական ինստիտուտը), այնպես էլ արտասահմանյան կազմակերպությունները:

Ամեն տարի կոմբինատն ուսումնասիրում է տարածաշրջանի կենդանական և բուսական աշխարհը. առանց այդ ելակետային տվյալների հնարավոր չի լինի ճիշտ իրականացնել պոչամբարի ռեկուլտիվացիան, այսինքն՝ վերականգնել դրա վրա գտնվող հողային և բուսական ծածկույթը:

«Մենք նախապես վերցնում ենք հողի վերին շերտը, այնուհետև այն նորից փռում ենք նույն տեղում՝ նույն բույսերով։ Նախնական վիճակի համեմատ փոփոխություններն աննշան են»,-հավելեց Ծատրյանը։

Պոչամբարի հիմնական մասից ջուրն անցնում է ֆիլտրման աշտարակի միջով, այնուհետև թափվում է «նստեցման» լճակ։ Այնուհետև, արդեն մաքրված վիճակում, այն թափվում է Աճանան գետը։ Այստեղ նույնպես ամեն օր նմուշառում է կատարվում ինչպես թափման կետում, այնպես էլ հոսանքն ի վար՝ գետից (այնուհետև այդ ջուրն օգտագործվում է մոտակա գյուղերում՝ ոռոգման համար)։

Պոչամբարը հարստացուցիչ ֆաբրիկայից մոտ 35 կմ է հեռու։ Այնտեղից խողովակաշարերի միջոցով ստացվում է օգտագործած հանքաքարը։ Ամենամեծ վթարը տեղի է ունեցել 2019 թվականի հոկտեմբերին (արդյունքում աղտոտվել է Ողջի գետը)։ Դրանից հետո նման վթարներ չեն եղել (միայն փոքր անսարքություններ, որոնք տեղում վերացվել են և արտանետումների չեն հանգեցրել)։

Ամենօրյա մշտադիտարկում են անցնում նաև խողովակաշարերը․ ներսից դրանք ծածկված են պաշտպանիչ համաձուլվածքի 50– միլիմետրանոց շերտով, բայց դրա վիճակը պետք է անընդհատ վերահսկվի՝ հաշվի առնելով, թե որքան երկար ժամանակ են շահագործվում խողովակները:

Ներկայում գործարանից դեպի ամբար անցնում են 1000 մմ տրամագծով հիմնական և երկու 720 մմ-անոց պահեստային խողովակաշարերը, բայց կոմբինատում ցանկանում են նոր, 1220 մմ-անոց մայրուղային խողովակաշար անցկացնել։

Արծվանիկի պոչամբարը (ԶՊՄԿ-ի միակ գործող պոչամբարը) գործում է 1977 թվականից, դրա թույլատրելի լցվածությունը ծովի մակերևույթից 1 015 մ նիշն է (ներկայիս մակարդակը մոտ 950 մ է):