ԵՐԵՎԱՆ, 12 մարտի – Sputnik․ Եվրոպական անվտանգության հարցերը Թուրքիային պատվիրակելը ԵՄ-ի համար հղի է բավական լուրջ աշխարհաքաղաքական, հեղինակային խնդիրներով։ Դա նաև էապես կուժեղացնի թուրքական էքսպանսիան և կմեծացնի նրա դերը։ Sputnik Արմենիայի եթերում նման կարծիք հայտնեց թուրքագետ Մհեր Աբրահամյանը ՝ մեկնաբանելով ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի՝ վերջերս արած առաջարկը։
Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էր «Financial Times» թերթը, Մարկ Ռյուտեն կոչ է արել ԵՄ-ին մի կողմ դնել առկա տարաձայնությունները և ակտիվացնել անվտանգության ոլորտում Թուրքիայի հետ համագործակցությունը: Թերթի տեղեկություններով՝ Ռյուտեի առաջարկը կապված է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի դիրքորոշման հետ, որը ցուցադրում է ԵՄ անվտանգության խնդիրներից ԱՄՆ-ի հրաժարվելու ցանկությունը: Հրապարակման մեջ նշվում էր, որ Եվրոպայի պաշտպանունակության բարձրացման շրջանակներում Բրյուսելը ներկայում ուսումնասիրում է Թուրքիայի և ԵՄ անդամ չհանդիսացող այլ երկրների հետ համագործակցության ընդլայնման հնարավորությունը:
«Ռյուտեի հայտարարությունները կարելի է հուսահատ քայլ համարել։ ՆԱՏՕ-ի վերաբերյալ Վաշինգտոնի հռետորաբանությունը դաշինքի եվրոպացի անդամներին ստիպում է ռազմական առումով համեմատաբար ուժեղ հենարան գտնել։ Եվ Անկարան այսօր հասել է այնպիսի մակարդակի, որ Եվրոպան սկսել է նրանում անվտանգության և սահմանների անձեռնմխելիության որոշակի երաշխիք տեսնել` անտեսելով անգամ Թուրքիայի՝ ԵՄ կազմ չընդունելը», - ասաց Աբրահամյանը։
Ի թիվս այլ բաների, անվտանգության ոլորտում Թուրքիայի աջակցությունը ստանալու Եվրոպայի ցանկությունը նշանակում է հրաժարում նախկին դիրքորոշումներից և կարգավորումներից, առաջին հերթին Թուրքիայի կողմից օկուպացված,այսպես կոչված, «Հյուսիսային Կիպրոսի» հարցում։ Աբրահամյանը հիշեցնում է, որ Կիպրոսի մի մասի բռնակցումը Բրյուսելի և Անկարայի հարաբերություններում խոչընդոտ էր։
Բայց հիմա, ինչպես տեսնում ենք, եվրոպացիները պատրաստ են աչք փակել և՛ դրա, և՛ Թուրքիայում մարդու իրավունքների, մամուլի, քաղաքական ազատությունների և այլ խնդիրների վրա։
«Բավական պարադոքսալ իրավիճակ է՝ Եվրամիությունն այս բոլոր տարիներին հրաժարվել է Թուրքիային ընդունել իր կազմ, բայց հիմա կարող է Անկարային խնդրել պաշտպանել իր անվտանգությունը», – ասաց Աբրահամյանը:
Ի դեպ, մեր զրուցակիցը չի բացառում նաև ՆԱՏՕ-ի փլուզման սցենարը, եթե Թրամփն ի վերջո որոշի կյանքի կոչել սեփական հայտարարությունները: Գուցե վախենալով հենց նման շրջադարձից՝ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը հնարավոր է համարում ապագայում անվտանգության եվրոպական դաշինքի ստեղծումը, որտեղ առաջին ջութակի դերը կխաղա Թուրքիան:
Նշենք, որ Թրամփը նախագահ վերընտրվելուց հետո բազմիցս ասել է, որ մտադիր է հասնել Եվրոպայում ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների պաշտպանական ծախսերի՝ ՀՆԱ-ի 5 % հասցնելուն: Իսկ օրերս ԱՄՆ նախագահը հնարավոր է համարել ՆԱՏՕ-ում ԱՄՆ մասնակցության ձևաչափի փոփոխությունը, ինչի դեպքում Վաշինգտոնը նախապատվություն կտա այն դաշնակիցներին, որոնք պահպանում են կազմակերպության բյուջե փոխանցվող գումարների նորմերը: