ԵՐԵՎԱՆ, հոկտեմբերի 1 - Sputnik. Paradromics ընկերությունը, որը ստեղծվել է ԱՄՆ-ում ներդրող Ադամ Ղափլանյանի մասնակցությամբ, 2025 թվականին պատրաստվում է անցկացնել իր նեյրոչիպերի կլինիկական փորձարկումները: Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Ղափլանյանը, ով Երևան էր ժամանել մայրաքաղաքի դպրոցներից մեկում «ԱրՄաթ» ինժեներական լաբորատորիայի բացմանը։
Ղափլանյանը տարիներ շարունակ ներդրումներ է կատարում բարձր տեխնոլոգիական ընկերություններում։ Նախագծերի թվում, որոնց նա մասնակցել է, PlasmaSi-ն է (օրգանական LED-դիսփլեյների համար գերնուրբ թաղանթների արտադրության էներգախնայող պլազմային տեխնոլոգիա), Ferroelectric Memory Company-ն (նոր միացությունների հիման վրա հիշողության նանոտարրերի մշակում) և այլն: 2000-ականների վերջին Ղափլանյանը Հայաստանում ուներ ևս մեկ նախագիծ, որը հետագայում փակվեց (Icon Communications ինտերնետ-մատակարար)։
Paradromics ընկերության համահիմնադիր նա դարձավ 7 տարի առաջ, երբ Սթենֆորդի համալսարանից մի ասպիրանտ նրան ներկայացրեց իր գաղափարը՝ ստեղծել էլեկտրոնային համակարգեր՝ մարդու ուղեղն էլեկտրոնային սարքերի հետ կապելու համար: Նման սարքերը կհեշտացնեին արտաքին աշխարհի հետ շփումը ուղեղի կամ նյարդային համակարգի տարբեր խանգարումներ ունեցող մարդկանց համար։ Ղափլանյանը օգնեց հետազոտողների թիմին իրականացնել ներդրումների առաջին մի քանի փուլերը: Այժմ՝ 7 տարի անց, դրանց ծավալը գերազանցել է 100 մլն դոլարը, իսկ Միացյալ Նահանգների կարգավորող գերատեսչություններին ներկայացվել է կլինիկական փորձարկումներ անցկացնելու թույլտվության հայտ։
Այդ ընկերությունից Ղափլանյանն արդեն հեռացել է, բայց առաջվա պես կապված է նրա հետ՝ համարելով, որ Իլոն Մասկի Neurolink նախագիծը, որն ունի համանման խնդիրներ, առնվազն իր մտահղացումից լավը չէ։
«Նա մեզանից ավելի ուշ է սկսել, իր նախագծում շատ ավելին է ներդրել՝ մոտ 500 մլն դոլար, բայց մինչ օրս պատրաստի կոմերցիոն արտադրանք չունի։ Թեև հաճելի է տեսնել, որ Մասկի նման ներդրողը որոշել է անել այն, ինչ մենք ենք արել», - հայտարարել է Ղափլանյանը։
Ցավոք, հավելել է նա, նախագծի մասնակիցները չեն դիտարկել Հայաստանում ստորաբաժանում բացելու հնարավորությունը. նման հետազոտությունների համար անհրաժեշտ են ոչ միայն ժամանակակից սարքավորումներ, այլև խորը գիտելիքներ տարբեր առարկաներից՝ ալգորիթմներ, միկրոէլեկտրոնիկա, կենսաբանություն։
Նման ոլորտների մասնագետները Հայաստանում, ցավոք, դեռ այնքան շատ չեն, որ հնարավոր լինի մի ամբողջ թիմ հավաքել, հավելել է գործարարը։