ԵՐԵՎԱՆ, 1 սեպտեմբերի–Sputnik. Երիտասարդության երկարաձգումը ժամանակակից գիտության հիմնական խնդիրներից է: Բայց ծերության դեմ դեղամիջոց գտնելու համար պետք է նախ հասկանալ, թե կոնկրետ ինչն է պետք բուժել, քանի որ տարիքային փոփոխությունների պատճառը աշխարհին դեռ հստակ հայտնի չէ։ Ամերիկացի գենետիկների նոր հետազոտությունը մոտենում է ծերության առեղծվածի բացահայտմանը, գրում է ՌԻԱ Նովոստին։
«33 տարեկանում դուք ձեզ կզգաք ինչպես 21 տարեկան, իսկ 36 տարեկանում` 50»,- ասում է Financial Times-ի սյունակագիր Ժանան Գանեշը՝ վկայակոչելով ժամանակակից ժողովրդական իմաստությունը:
Սակայն, ինչպես պարզվում է, այս պնդումը գիտական ամուր հիմքեր ունի՝ ծերացումը տեղի է ունենում ոչ թե աստիճանաբար, այլ որոշակի տարիքում` կտրուկ թռիչքներով. Սինգապուրի Նանյան տեխնոլոգիական համալսարանի և Սթենֆորդի բժշկական համալսարանի կենսաբանների վերջին աշխատանքը ցույց է տալիս, թե կոնկրետ որ տարիքում: Հոդվածը հրապարակվել է Nature Aging ամսագրում:
Հետազոտությանը մասնակցել են Կալիֆոռնիայի 108 կամավորներ՝ 25-ից 75 տարեկան: Նրանց առողջական վիճակը մի քանի տարի վերահսկվել է: Մի քանի ամիսը մեկ թեստեր են հանձնել ՝ ստուգելու համար 135 հազար տարբեր մոլեկուլների (ՌՆԹ, սպիտակուցներ, մետաբոլիտներ) և մանրէներ (բակտերիաներ, վիրուսներ և սնկեր, որոնք ապրում են աղիքներում և մաշկի վրա)։
Պարզվել է, որ մոլեկուլների միայն 6,6 տոկոսն է ենթարկվել գծային փոխակերպումների, իսկ ճնշող մեծամասնությունը՝ 81 տոկոսը, փոփոխվել է որոշակի տարիքում, առավել հաճախ՝ 45 և 60 տարեկանում։
«Պարզվում է, որ հիսունից հետո, ինչպես և յոթանասուն տարեկանում, կտրուկ փոփոխությունների ժամանակաշրջան են օրգանիզմի համար, և դա ճիշտ է, անկախ նրանից, թե ինչ դասի մոլեկուլներ են հետազոտվում», - ասում է Սթենֆորդի գենետիկայի պրոֆեսոր Մայքլ Սնայդերը:
Եթե վաթսուն տարեկանում ծերացումը միանգամայն սպասելի է, ապա 45 տարեկանը զարմացրել է գիտնականներին։ Սկզբում նրանք կարծում էին, որ դա կապված է կանանց մոտ մոտ դաշտանադադարի հետ, և այս տվյալները ազդում են ընդհանուր պատկերի վրա: Սակայն պարզվել է, որ տղամարդիկ ունեն ճիշտ նույն նշանները, ինչ կանայք։
Փոփոխությունների առաջին ալիքն ազդում է սրտանոթային համակարգի, իսկ երկրորդ ալիքը` իմունային կարգավորման մեխանիզմների, երիկամների աշխատանքի վրա։
Դեռևս չի հաջողվել բացահայտել բոլոր փոփոխությունների գլխավոր պատճառը, թեև գիտնականները չեն հրաժարվում փորձերից:
Թեև ծերացման ճշգրիտ պատճառներն անհայտ են, սակայն ջանքեր են գործադրվում դրա դեմ դեղամիջոց մշակելու ուղղությամբ: Այսպիսով, 2023 թվականի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ ամինաթթվի իզոլեյցինի սահմանափակ օգտագործումը, որը պարունակվում է ձվի, կաթնամթերքի, մսի մեջ և մասնակցում է մեր օրգանիզմում սպիտակուցի կառուցմանը, մկների կյանքի տևողությունը ավելացրել է 33 տոկոսով, ինչպես նաև զգալիորեն բարելավվել է նրանց ֆիզիկական պատրաստվածությունը:
Մի քանի թիմեր մշակում են այսպես կոչված senolytics՝ դեղամիջոցներ, որոնք մաքրում են մարմինը ծերացող բջիջներից: