ԵՐԵՎԱՆ, 23 ապրիլի – Sputnik. Հայ–ադրբեջանական սահմանագծման և սահմանազատման մասին անիմաստ է խոսել. այս պարագայում նման աշխատանքներ չկան, կա միայն Ադրբեջանի թելադրանք։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց հայ–վրացական սահմանի սահմանազատման և սահմանագծման հարցերով հանձնաժողովի նախկին անդամ, Սանկտ Պետերբուրգում ՀՀ նախկին հյուպատոս Վարդան Հակոբյանը։
«Սահմանագծումը և՛ աշխատանք է քարտեզի վրա, և՛ դրա հիմնավորումներն են, և՛ աշխատանք է տեղում։ Այստեղ նման բան չկա, փոխարենը կա Ադրբեջանի ղեկավարի քաղաքական թելադրանք` իրենք գծել են, իրենք տեղադրում են այդ կետերը և հանձնարարել են, որ մեր իշխանությունները կատարեն այդ բոլորը։ Էլ ի՞նչ հանձնաժողով, ի՞նչ աշխատանք, դրանք դատարկ խոսքեր են. կան միակողմանի քաղաքական որոշումներ»,– ընդգծեց Հակոբյանը։
Ըստ նրա` այս պարագայում Ադրբեջանը հաճախ չի էլ խորանում` այդ հողակտորն իրեն պետք է, թե ոչ. առաջնային են իր ռազմավարական շահերը, ճանապարհները, որոնք ինքն ուղղակի վերցնում է` թելադրելով ՀՀ իշխանություններին, որոնք էլ խոնարհաբար կատարում են։
«Այսինքն` սահմանագծման և սահմանազատման աշխատանքներում խոսք չկա, թե այս տարածքն ինչու պետք է լինի այս երկրինը, ինչ հիմունքներով, մինչդեռ կան պատմականորեն ձևավորված բազմաթիվ հարցեր, ջրբաժանի հարց, տարածքների ու արոտավայրերի հիմնավորումներ։ Մասնագիտական քննարկումը բացակայում է»,– նշեց փորձագետը։
Նրա համար տարօրինակ է, որ ՀՀ իշխանությունները Սուրբ գրքի նման հիմա վկայակոչում են միայն Ալմա Աթայի հռչակագիրը` որպես ճշմարտության միակ հիմնավորում։
Փորձագետը չի բացառում, որ Խորհրդային Միության քարտեզով ինչ–որ մի գյուղ կամ տարածք Ադրբեջանի կազմում է եղել, բայց հիմա պետք է քննարկումներն անել` ելնելով կենսական խնդիրներից, այսինքն` ոչ թե հողային պահանջ դնես, այլ օբյեկտիվ, ֆունկցիոնալ ճշտգրտման մասին խոսես, որպեսզի հետագայում այդ սահմանը վերանայման չենթարկվի։
«Մինչդեռ այստեղ ընդամենը Ադրբեջանի կողմից քաղաքական դիկտատ է։ Այստեղ ոչ թե պրոֆեսիոնալ մոտեցում է, այլ քաղաքական, այսինքն` ՀՀ իշխանությունները ստորագրել են ուլտիմատում և հիմա շարունակում են այդ վերջնագիրն իրականացնել»,– ընդգծեց Հակոբյանը։
Նախկին հյուպատոսի ծանոթ մասնագետներից և ոչ մեկն ընդգրկված չէ սահմանագծման և սահմանազատման հանձնաժողովի աշխատանքներում։
Հարցին` ինչու մինչև հիմա հայ–վրացական սահմանի սահմանազատում չի իրականացվել, իսկ Ադրբեջանի հետ ամեն ինչ այդպես արագ է տեղի ունենում, Հակոբյանը պատասխանեց` վրացական կողմի հետ այդ աշխատանքները թշնամական հիմքի վրա չեն, հող պոկելու նպատակ չեն հետապնդում, այլ դրված են պրոֆեսիոնալ հենքի վրա։ Բացի այդ, Վրաստանում վերջին տարիներին տեղի ունեցան տարբեր իրադարձություններ, որոնց արդյունքում այս հարցի քննարկումը հետաձգվեց։
Ըստ նրա` նույնը վերաբերում է նաև հայ–իրանական սահմանագծմանը. նպատակն է ոչ թե հող թռցնել, այլ հանգել ռացիոնալ մի որոշման, որը բարենպաստ կլինի երկու կողմերի համար։
Հիշեցնենք` Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովներն ապրիլի 19-ին պայմանավորվել են սահմանազատումը սկսել Տավուշի մարզից։ Սահմանագծի տվյալ հատվածների նկարագրությունը կազմվելու է` հաշվի առնելով տեղանքում գեոդեզիական չափումների արդյունքում կատարված կոորդինատների հստակեցումը, որը պետք է ավարտվի մինչև 2024 թ. մայիսի 15-ը:
ՀՀ վարչապետի աշխատակազմը հայտարարել է, որ Ադրբեջանն այս ամենի արդյունքում 2.5 գյուղ է ստանում, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունը` անվտանգային ռիսկերի նվազեցում։ Կիրանց գյուղի հատվածում ճանապարհի մի քանի հարյուր մետրանոց հատվածի փոփոխություն կարվի, իսկ Ոսկեպարը ճանապարհի խնդիր չի ունենա։ Սահմանազատումից հետո չորս գյուղերի հատվածում զինված ուժերը հետ կքաշվեն և իրենց տեղը կզիջեն սահմանապահ զորքերին:
Տավուշի սահմանամերձ գյուղերի բնակիչներն ապրիլի 19-ից բողոքի ակցիաներ են անում Հայաստան-Վրաստան միջպետական ճանապարհին: Նրանք դեմ են սահմանազատման այն տարբերակին, որը համաձայնեցրել են Երևանն ու Բաքուն։