ԵՐԵՎԱՆ, 26 մարտի — Sputnik, Լիլիթ Հարությունյան. Արդեն ավելի քան 10 տարի Ելենա Բաղդասարյանն ակտիվորեն լուսաբանում է էպիլեպսիայի թեման։ Դա այն հիվանդություններից է, որի մասին հայ հասարակությունում ընդունված չէ բացեիբաց խոսել:
14 տարի առաջ այս հիվանդությունը հայտնաբերվեց նրա երեխայի մոտ: Անցնելով ծանր փորձություններով լի ճանապարհ, որը, բարեբախտաբար, ավարտվեց լիարժեք ապաքինմամբ, Ելենան որոշեց կիսվել իր արժեքավոր փորձով նրանց հետ, ովքեր բախվել են նման խնդրի և օգնել մյուս ծնողներին պայքարել հիվանդության դեմ:
Մոտ վեց տարի առաջ Ելենա Բաղդասարյանը հիմնադրեց «Կյանքի ճանապարհ» բարեգործական հիմնադրամը, որն աջակցում է էպիլեպսիայով և նյարդաբանական այլ խանգարումներով երեխաներին: Այս տարիների ընթացքում հիմնադրամին հաջողվել է լուծել բազմաթիվ կարևոր խնդիրներ, սակայն առավել նշանակալի առաջընթաց է գրանցվել անհրաժեշտ դեղերի հասանելիության հարցում: Այսօր, ի տարբերություն 15 տարի առաջվա իրավիճակի, երբ Հայաստանում անհրաժեշտ դեղամիջոցների սուր պակաս կար, պացիենտներին հասանելի է մոտ տասը ժամանակակից դեղամիջոց, որոնք գործնականում ապացուցել են իրենց արդյունավետությունը:
Ելենա Բաղդասարյան
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Կյանքի ճանապարհ» հիմնադրամը զգալի ներդրում է ունեցել նաև Հայաստանում հիվանդության ախտորոշման որակի բարձրացման գործում: Ելենա Բաղդասարյանն ընդգծում է, որ այսօր երկրում միայն բացառիկ դեպքերում է անհրաժեշտ հիվանդներին ուղարկել արտերկիր, օրինակ՝ Պետերբուրգ ՝ ախտորոշումը ճշգրիտ որոշելու համար: Նա նաև բարձր է գնահատում այս ոլորտում հայ մասնագետների պրոֆեսիոնալիզմը և նրանց ակտիվ համագործակցությունն արտերկրի գործընկերների հետ:
Հայաստանում էպիլեպսիայի վիրահատական բուժումը վաղուց ու հաջողությամբ կիրառվում է։ Հարկ է նշել, որ էպիլեպսիան ունի բազմաթիվ ձևեր, որոնց թվում կա օջախային էպիլեպսիա: Նման դեպքերում վիրաբուժական միջամտությունը նպատակ ունի հեռացնել ուղեղի այն հատվածը, որը նոպաներ է առաջացնում:
Երեխաներին աջակցելուց բացի, Ելենան հիմնադրամի առաքելությունը տեսնում է նաև հիվանդության մասին հավաստի տեղեկատվության առավելագույն տարածման և պիտակավորման դեմ պայքարի մեջ: Այնուամենայնիվ, Ելենան նշում է, որ հեշտ չէ փոխել հասարակության վերաբերմունքը էպիլեպսիայի նկատմամբ։ Հիմնական դժվարությունը կայանում է ծնողների դիմադրության մեջ, որոնք չեն ցանկանում կիսվել իրենց երեխաների վերականգնման պատմություններով՝ վախենալով շրջապատի վերաբերմունքից:
Այս արատավոր շրջանը դժվարացնում է առաջընթացը՝ ծնողները, որոնք ձգտում են պաշտպանել իրենց երեխաներին, որոնք հասարակության մեջ հաճախ բացասական վերաբերմունքի են բախվում նույնիսկ ապաքինվելուց հետո, ակամայից նպաստում են տաբուների ու ստերեոտիպերի պահպանմանը: Թեմայի տաբու լինելը խանգարում է էպիլեպսիայի բուժման հաջողության մասին տեղեկատվության տարածմանը, որն իր հերթին ամրապնդում է հասարակության կողմնակալությունն ու թյուրըմբռնումը:
Էպիլեպսիայի մասին ամենատարածված միֆերի մասին
Առաջին միֆն այն է, որ էպիլեպսիան չի բուժվում: Իրականում այն դեպքերի 70%-ում կա՛մ ամբողջական բուժվում է, կա՛մ հաջողությամբ վերահսկվում է դեղամիջոցներով:
Երկրորդը՝ թյուր կարծիք կա, որ էպիլեպսիան հոգեկան խանգարում է։ Իրականում դա նյարդաբանական հիվանդություն է, և, բացի այդ, աշխարհում ամենատարածվածն է. դրանից տառապում է մոլորակի յուրաքանչյուր հարյուրերորդ մարդը: Էպիլեպսիան կարող է զարգանալ որպես անկախ հիվանդություն կամ լինել մեկ այլ վիճակի ախտանիշ, և ոչ ոք ապահովագրված չէ հիվանդությունից:
Եվ երրորդ միֆն այն է, որ հիվանդությունը ժառանգական է: Իրականում էպիլեպսիայի միայն որոշ ձևեր են գենետիկորեն փոխանցվում։ Էպիլեպսիայով տառապող և՛ տղամարդը, և՛ կինը կարող են առողջ երեխաներ ունենալ, եթե վերահսկեն իրենց հիվանդությունը: Միևնույն ժամանակ, միանգամայն առողջ ծնողներից կարող է հիվանդ երեխա ծնվել, եթե նրանցից որևէ մեկը մուտացիայի ենթարկված գենի կրող է։