ԵՐԵՎԱՆ, 12 նոյեմբերի, Sputnik - Արմենուհի Մխոյան. Ժողովրդագրական կայուն զարգացման պայմաններում Հայաստանի բնակչությունը պիտի հասներ 5 ու կես միլիոնի, բայց այսօր լրիվ այլ պատկեր ունենք, Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նշեց էթնոաշխարհագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Արտաշես Բոյաջյանը։
Արտաշես Բոյաջյան. Արխիվային լուսանկար
© Photo : provided by Artashes Boyadjyan
«Երբ կորցնում ենք հողերը, շատ ենք ափսոսում, բայց երբ կորցնում ենք բնակչությանը, չենք խորանում։ Երկիրը երկիր է մարդկանցով: Այսօր Հայաստանը պետք է ունենար 5 ու կես միլիոն բնակչություն, բայց ըստ մարդահամարի ու ընթացիկ հաշվառման տվյալների, մնացել է 2 մլն 900 հազար բնակիչ։ Սա՝ պաշտոնական, բայց փաստացի դրանից էլ քիչ։ Իհարկե, կորուստները՝ թե տարածքային, թե մարդկային, վտանգում են մեր անկախ պետության գոյությունը»,-նշում է Արտաշես Բոյաջյանը։
Ըստ նրա՝ այդ միտումը գնալով խորանում է։
«Եթե հաշվի առնենք միայն բնական աճի գործոնը, չներառելով միգրացիան, ապա այսօր Շիրակի մարզը պետք է ունենար 475 հզ բնակիչ, այդ թվում՝ Գյումրիի բնակչության թիվը պիտի 350-360 հազար լիներ։ Բայց փաստացի, 2021թ. պաշտոնական վիճակագրական ընթացիկ հաշվառման տվյալներով, Շիրակի մարզն ունի 231 000 բնակիչ, այսինքն՝ 2,1 անգամ քիչ, քան պետք է ունենար»,-ասում է նա՝ որպես արտագաղթի հիմնական պատճառ նշելով բավարար եկամուտ ապահովող աշխատանքի բացակայությունը։
Կա մեկ այլ խնդիր՝ Հայաստանը ժողովրդագրական առումով ծերացող երկիր է, այսօր արդեն 65 և բարձր տարիքի բնակչության թիվը կազմում է հանրապետության բնակչության թվի 14,5 տոկոսը, իսկ որոշ գյուղական բնակավայրերում՝ 22 տոկոսը։
1988թ. դեկտեմբերի 7-ի աղետալի երկրաշարժը, սոցիալ-տնտեսական վիճակը, Արցախյան առաջին և երկրորդ պատերազմները, հանրապետության քաղաքական անկայունությունը և շարունակվող արտագաղթը, 2020թ.-ի COVID-19 համավարակն էլ իրենց հերթին են ազդեցություն թողել Շիրակի բնակչության բնական վերարտադրության վրա:
Ի դեպ, թեև Արցախից բռնի տեղահանված մոտ երեք հազար մարդ է վերջին ամիսներին տեղափոխվել Շիրակ, սակայն, ցրտի ու աշխատանք չլինելու պատճառով նրանցից շատերը կրկին հեռանում են մարզից։
Բոյաջյանը նաև նշում է, որ այս պարագայում լուրջ է նաև այլ ազգերի կողմից Հայաստան տեղափոխվելու խնդիրը, ինչն առաջ է բերում ժողովրդագրական պատկերի փոփոխության. Իրանից, Չինաստանից կամ Հնդկաստանից Հայաստան տեղափոխվածների թիվը տարեցտարի աճում է, այդ թվում՝ Շիրակի մարզում։
Ըստ մասնագետի՝ արտագաղթի ծավալների նվազման և ներգաղթի խթանման համար անհրաժեշտ է, որ մարզերում զբաղվածություն ունեցող և արտագնա միգրանտների եկամուտները հավասարվեն։