Ինչպես հաղթահարել անհանգստությունը երկարատև սթրեսային իրավիճակում. մասնագետի խորհուրդները

Կլինիկական հոգեբան, հոգեթերապևտ Մարիամ Բաբայանը Sputnik Արմենիայում
Աշխարհաքաղաքական տուրբուլենտությունը ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում խիստ բացասաբար է անդրադառնում մարդկանց կյանքի որակի վրա։ Շատերը կորցնում են վերահսկողությունը և չեն կարողանում շարունակել նորմալ ապրել:
Sputnik
ԵՐԵՎԱՆ, 4 նոյեմբերի – Sputnik, Լիլիթ Հարությունյան․ Սեփական հույզերը կառավարելու ունակությունը ժամանակակից մարդու համար ամենաբարդ խնդիրներից է։ Արագ փոփոխվող աշխարհում, որտեղ սկսում է գերակշռել ծայրահեղ բացասական լրատվական օրակարգը, հեշտ է հուսահատության մեջ ընկնել: Այս խնդիրը հատկապես արդիական է աշխարհաքաղաքական տուրբուլենտության էպիկենտրոնում հայտնված հասարակություններում, որոնց թվում է նաև հայ հասարակությունը։ Ապատիայի և դեպրեսիայի մեջ չընկնելու մասին Sputnik Արմենիան զրուցել է կլինիկական հոգեբան, հոգեթերապևտ Մարիամ Բաբայանի հետ։
Ինչպես հաղթահարել անհանգստությունը և ինչ գործողություններ ձեռնարկել ուժեղ սթրեսի դեպքում:
Սթրեսային իրավիճակում հույզերի վերահսկողությունը վերականգնելու համար շատ արդյունավետ են շնչառական վարժությունները: Բաբայանն ասում է, որ նման վարժությունների բազմաթիվ տեսակներ կան, օրինակ՝ քառակուսի շնչառությունը։
Այս վարժության իմաստն այն է, որ խորը շունչ քաշենք և արտաշնչենք և դրանց միջև պահեք ձեր շունչը: Այս գործողություններից յուրաքանչյուրը պետք է նույն տևողությունն ունենա: Օրինակ՝ ներշնչեք քթով՝ հաշվելով մինչև չորսը: Շունչը պահեք չորս հաշվով: Արտաշնչեք բերանով՝ նույնպես հաշվելով մինչև չորսը: Եվ ևս մեկ անգամ շունչը պահեք՝ մինչև չորս հաշվելով:
Մեկ այլ տեխնիկա՝ 4-7-5, ենթադրում է, որ պետք է 4 վայրկյան քթով ներշնչել, 7 վայրկյան պահել շունչը և 8 վայրկյան արտաշնչել բերանով:
Մասնագետը նշում է, որ այս վարժությունները կատարելիս պետք է կենտրոնանալ միայն շնչառության վրա՝ մի կողմ թողնելով մնացած մտքերը։ Շնչառական վարժությունների շնորհիվ հնարավոր է նաև ավելի արագ քնել, իսկ կանոնավոր պրակտիկան կհանգստացնի նյարդային համակարգը և կբարելավի քնի որակը:
Ուժեղ սթրեսի ժամանակ հոգեթերապևտը խորհուրդ է տալիս դեմքն իջեցնել սառը ջրով տարայի մեջ: Դա, նրա խոսքով, կօգնի արագ վերադառնալ իրականություն: Կարող եք նաև սրբիչը թրջել սառը ջրով և 30 վայրկյան դնել դեմքին, կամ սառույցի խորանարդներ օգտագործել:
Բացի այդ, ֆիզիկական ակտիվությունը կօգնի հաղթահարել սթրեսը և տագնապը՝ ոտքով խանութ գնալ, աստիճաններով բարձրանալը։ Որոշ կանայք սկսում են մաքրել տունը, սա նույնպես հանգստանալու յուրահատուկ տեխնիկա է:
«Հույզը վերապրելու ևս մեկ շատ արդյունավետ մեթոդ է օրագիր գրելը. երբ մենք դուրս ենք գրում մեր վախերը, մեր տագնապների պատճառները, մենք այդ պահին մի տեսակ նայում ենք դրանց դեմքին։ Այսպիսով, մենք զգում ենք մեր հույզը, որից հետո այն անցնում է: Հույզը զգալու, ապրելու գործընթացն ինքնին մի քանի րոպե է տևում, մնացած մտորումներն արդեն մտավոր գործունեություն են։ Պետք է զգացմունքն ապրել, որ այն անցնի, ոչ թե փախչել դրանից», - ասում է մասնագետը։
Բաբայանը նաև խորհուրդ է տալիս փորձել կողքից նայել, թե ինչ է կատարվում՝ կարծես կտրվելով իրականությունից։ Այս մոտեցումը կօգնի գիտակցել ստեղծված իրավիճակի ժամանակավոր բնույթը, քանի որ պատմությունն ավելի դժվար ժամանակներ է տեսել, բայց ցանկացած ժամանակաշրջան մի օր ավարտվում է։
Շատերն այժմ մեղքի անորոշ զգացում ունեն, ինչը խանգարում է նրանց լիարժեք կյանքով ապրել: Հարցին, թե ինչպես կարելի է ազատվել դրանից, Բաբայանն առաջարկեց ավարտել հետևյալ նախադասությունը. «Ես մեղավոր եմ, որ...»:
«Վստահ եմ, որ շատերը չեն կարողանա ավարտել նախադասությունը։ Իսկ մեղքի զգացումն ինքնին շատ կործանարար է», - ասում է նա։
Այս դեպքում լավ թերապիա կարող է լինել օգնությունն այն մարդկանց, որոնք դրա կարիքն ունեն: Արդյունավետ գործողությունները կօգնեն ռացիոնալ հուն վերադառնալ:
Հոգեթերապևտը նաև կոչ է անում ավելի քիչ լուրեր կարդալ, փաստերի հետ գործ ունենալ, ոչ թե ասեկոսեների, ավելի հաճախ շփվել սիրելիների հետ և ավելի շատ գտնվել գործողության մեջ, քանի որ հենց դա է օգնում զգալ իրականությունը:
Մարիամ Բաբայանի հետ հարցազրույցն ամբողջությամբ կարող եք դիտել այստեղ։