ԵՐԵՎԱՆ, 4 հոկտեմբերի - Sputnik. Մենք հարգում ենք Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությունն ու անկախությունը և Հռոմի ստատուտին միանալու յուրաքանչյուր երկրի իրավունքը։ Ճեպազրույցի ժամանակ հայտարարել է ԱՄՆ–ի Պետդեպի ներկայացուցիչ Վեդանտ Պատելը։
Ավելի վաղ հայտնել էինք, որ ՀՀ ԱԺ–ն հոկտեմբերի 3–ին 60 կողմ, 22 դեմ ձայներով վավերացրեց Հռոմի ստատուտը` Միջազգային քրեական դատարանի կանոնադրությունը և դատարանի իրավազորությունը հետադարձ ուժով ճանաչելու մասին նախագիծը։
«Մեզ ոգեշնչում են այն պետությունները, այդ թվում՝ Հայաստանը, որոնք պարտավորություն են ստանձնել աջակցել արդարադատությանը, պատասխանատվության ենթարկել ցեղասպանության, պատերազմական և մարդկության դեմ հանցագործությունները»,– ասել է նա:
Ռուսաստանի կողմից կա բացասական վերաբերմունք ՀՀ կայացրած այդ որոշման վերաբերյալ։ Հարցին` արդյոք Միացյալ Նահանգները կակտիվացնի՞ իր քայլերը` պաշտպանելու ՀՀ–ն ռուսական հնարավոր ագրեսիայից կամ կներգրավի՞ իր զինված ուժերը կամ միջնորդական ջանքերը, Պատելը նշեց, որ դա բավականին հիպոթետիկ է և չի ուզում մանրամասնել:
«ԱՄՆ–ն մտադիր է շարունակել որոշակի դերակատարություն ունենալ Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարության հետ ամենաբարձր մակարդակով փոխգործակցության հարցում՝ արժանապատիվ և տևական խաղաղության հասնելու համար: Մենք բազմիցս հնչեցրել ենք Լեռնային Ղարաբաղում երկարաժամկետ, անկախ, միջազգային դիտորդական առաքելություն ուղարկելու մեր կոչը՝ ապահովելու գործընթացների թափանցիկությունը»,– ընդծեց ԱՄՆ Պետդեպի ներկայացուցիչը։
Նա հավաստիացրեց, որ այդպիսով էթնիկ հայերի իրավունքները պաշտպանված կլինեն և հատկապես նրանց համար, որոնք հնարավոր է՝ ցանկանան վերադառնալ ԼՂ։ Նույնը, ըստ նրա` վերաբերում է նաև մշակութային ժառանգության օբյեկտների պաշտպանությանը, ինչը, նրա խոսքով` «համապատասխանում է Ադրբեջանի հրապարակային հայտարարություններին և նրա միջազգային պարտավորություններին»:
«Իիհարկե, նման ներկայությունը շարունակում է մտահոգիչ լինել, սակայն Միացյալ Նահանգները մտադիր է այսուհետ ևս իր ուժերը կենտրոնացնել այդ հարցի շուրջ Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարության հետ փոխգործակցության վրա»,– վստահեցրեց նա։
ԱՄՆ–ի Պետդեպի ներկայացուցիչը նաև հայտարարեց, որ այս հարցում ԱՄՆ–ն անելու է ամեն ինչ, որպեսզի տարածաշրջանում արժանապատիվ և տևական խաղաղություն պահպանվի:
Հիշեցնենք` Հայաստանը Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունը ստորագրել էր 1999թ–ի հոկտեմբերի 1-ին, սակայն չէր վավերացրել։ Գործընթացն ընդհատվել էր 2004թ–ի օգոստոսի 13-ին, երբ փաստաթուղթը ճանաչվել էր ՀՀ Սահմանադրությանը հակասող։
ՀՀ սահմանադրական դատարանը 2023 թ. մարտի 24-ին որոշեց, որ Հայաստանի միացումը միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությանը համապատասխանում է գործող Սահմանադրությանը։
Հաշվի առնելով, որ այդ ժամանակից ի վեր Սահմանադրությունը երկու անգամ փոփոխվել է` Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը որոշեց վերսկսել միջազգային պայմանագրի վավերացման գործընթացն ու այդ նպատակով ևս մեկ անգամ դիմել ՍԴ։
Սեպտեմբերի 13-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հռոմի ստատուտը վավերացվելու է իր դիրքորոշմամբ և խորհրդարանական գործընկերների լիարժեք աջակցությամբ։ Նա ընդգծեց, որ այն ոչ մի կապ չունի Հայաստան–Ռուսաստան հարաբերությունների հետ։
ՀՀ ԱԺ–ն հոկտեմբերի 3–ին վավերացրեց Հռոմի ստատուտը։