ԵՐԵՎԱՆ, 5 մայիսի – Sputnik. Եթե Արևմուտքը Հայաստանին Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորման որևէ առաջարկ չի արել, դա ՀՀ դիվանագիտության ձախողումն է, սակայն ըստ տեղեկությունների եղել են հստակ առաջարկներ, և այժմ քննարկվում են էթնիկ փոքրամասնությունների իրավունքները։ Այսինքն` խոսքը Ղարաբաղը հանձնելու մասին է։ Նման կարծիք Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հայտնեց քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը` խոսելով Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարության և տեղի ունեցող բանակցությունների մասին։
Օրերս խորհրդարանում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ Արևմուտքից հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման շուրջ որևէ առաջարկ չի եղել, որ դեռ բովանդակությամբ էլ հակասեր ռուսականին։
«Անհեթեթություն է, թե առաջարկներ չկան։ Իհարկե բանակցում են, և իհարկե առաջարկներ կան։ Ուղղակի չեն ուզում դա ասել, բայց ակնհայտ է, որ Լեռնային Ղարաբաղը հանձնելու մասին են բանակցությունները։ Արևմուտքը առաջարկում է իր կողմից ինչ-որ բան երաշխավորել կամ չերաշխավորել` դա ուրիշ հարց է։ Այսինքն` Փաշինյանի հայտարարությունը անհնար է մեկնաբանել` այն ռացիոնալ միտք չէ»,–ասաց քաղաքագետը։
Խաչիկյանի խոսքով` Փաշինյանի նման ձևակերպումը տրամաբանական չէ, քանի որ ստացվում է` Հայաստանը բանակցությունների համար ընտրել է մի հարթակ, որտեղից չկա առաջարկ։
Իսկ իրականում, քաղաքագետի համոզմամբ, Միացյալ Նահանգները, պլատֆորմ տրամադրելով հայ–ադրբեջանական բանակցությունների համար, ունի իր առաջարկները և նպատակները։
«Նրանք ինչ-որ առաջարկներ կունենան, ինչ-որ ճնշում կգործադրեն, ինչպես Wall street ժուռնալը առաջարկում էր, որ ԱՄՆ-ն ճնշում գործադրի Հայաստանի վրա։ Պարզ է իհարկե, որ նրանք ճնշելու են հայերին, որ համաձայնեն ԼՂ-ն թողնել Ադրբեջանի կազմում, այդտեղից ՌԴ-ի ուժերը դուրս գան, հետո Հայաստանից ռուսական բազան դուրս գա»,–ասաց նա։
Նման իրավիճակում վաշինգտոնյան հարթակին նախապատվություն տալու հարցում քաղաքագետը տեսնում է երկու պատճառ։ Նախ, որ ՀԱՊԿ-ը հրաժարվեց դատապարտել Ադրբեջանին ՀՀ տարածքը զավթելու համար, և այն, որ չկարողացան բացել Լաչինի միջանցքը։ Այս երկու դեպքերը նեգատիվ ձևով ազդեցին, և հայ հասարակության մեջ հակառուսական տրամադրություններ սկսեցին տարածվել։
«Որոշ առումով հուսահատության հիմք կա, բայց դա չի նշանակում, որ պետք է միանգամից հրաժարվել և գնալ ուրիշ տեղ, մանավանդ որ այնտեղ ոչ մի բան չեն առաջարկում, մանավանդ երբ պատերազմը կանգնեցրել է ՌԴ–ն և նոյեմբերի 9–ի պայմանագիրը, որը արդեն գոյություն չունի, ստորագրվել էր Ռուսաստանի հովանավորությամբ։ Եթե արևմուտքը ոչինչ չի առաջարկում, երաշխիքներ չի տալիս, Արևմուտքը անգամ որևէ ուժ չի տեղադրելու այստեղ, ինչպես կարելի է այդպես խաղաղության պայմանագիր ստորագրել և դառնալ Թուրքիայի և Ադրբեջանի պատանդը»,–կարծում է մեր զրուցակիցը։
Այս դեպքում փորձագետը նշում է` պետք է աշխատել այն երկրների հետ, որոնք առաջարկ ունեն, խոսքը մասնավորապես ՌԴ-ի մասին է, որը կոնկրետ առաջարկում էր ԼՂ հարցը թողնել ապագային։ Խաչիկյանն ընդգծում է, որ ռուսական օրակարգը չչեղարկելով` պետք է այնպես անել, որ երկու կողմը` Արևմուտքը և ՌԴ–ն, մրցակցության մեջ լինեն և ՀՀ–ին ամենալավ առաջարկն անեն։
Չնայած այս դեպքում էլ խնդիր կա, քանի որ երկու թևի համար էլ Ադրբեջանն իր նավթով և գազով ավելի մեծ քաշ ունի, քան Հայաստանը, իսկ Թուրքիայի ռազմաստրատեգիական պոտենցիալը իրենց համար շատ ավելի կարևոր է։
«Դա է մեր պրոբլեմը, որ մենք փոքր պոտենցիալ ունեք։ Բայց ՌԴ-ն դեռ որոշ զսպող դեր կատարում է այստեղ, ՌԴ-ն դեռ պատրաստ չէ հանձնել Հարավային Կովկասը և որոշ ձևով զսպում է Թուրքիային։ Վերջապես մեր ղեկավարն էլ ասաց, որ Արևմուտքը ոչինչ չի առաջարկում, ուրեմն պետք է աշխատել ՌԴ-ի հետ, ուրիշ երկրների հետ։ Ցանկացած դեպքում պետք է պրագմատիկ մտածել և որևէ կողմից ստանալ այն որոշումը, որը կապահովի մեր և Արցախի անվտանգությունը»,–նշեց Խաչիկյանը։
Իշխանությունների անընդհատ իրենց հակասելը, ստույգ դիրք չունենալը հանգեցրել է նրան, որ ռազմավարական դաշնակիցը արդեն ՀՀ-ի հետ հեգնանքով է խոսում։ Իրականում Խաչիկյանն էլ ճիշտ է համարում Հայաստանի` և՛ Վաշինգտոնում, և՛ Մոսկվայում հարցի ինչ–որ լուծման հասնելու փորձերը, սակայն երկու աթոռի վրա նստելու քաղաքականությունը երկար չի կարող ձգձգվել, ինչ- որ պահի պետք է որոշում կայացնել։ Հետևաբար ժամանակն է, որ իշխանությունները բացահայտ ասեն, թե որտեղով են անցնում ՀՀ կարմիր գծերը։