ԵՐԵՎԱՆ, 12 մարտի – Sputnik, Արամ Գարեգինյան։ Բյուրականի աստղաֆիզիկական աստղադիտարանը փոփոխական ռադիոազդեցությամբ գալակտիկաների նոր դիտարկումներ է հրապարակել։ Աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հայտնեց, որ Երևանի Մարզահամերգային համալիրում կայացած DigiTec բարձր տեխնոլոգիաների համաժողովի ընթացքում աշխատանքի արդյունքները հրապարակվել են Astronomy and Computing գիտական ամսագրում:
Բյուրականի գիտնականները վերլուծել են տիեզերական օբյեկտները (գալակտիկաներն ու դրանց կուտակումները), որոնց ռադիոճառագայթման ինտենսիվությունը փոփոխվում է՝ ժամանակ առ ժամանակ դրանք բռնկումներ են ունենում։
Այս օբյեկտներում, որոնք երկրից տասնյակ միլիոնավոր լուսատարի հեռու են, հայտնաբերվել են մեծ թվով բարձր էներգիա ունեցող տիեզերական օբյեկտներ՝ բլազարներ։
«Այսպիսով, փոփոխական տիեզերական ռադիոճառագայթումը բլազարների հայտնաբերման նոր մեթոդ է»,-նշեց Միքայելյանը:
Բլազարներն ու քվազարները գալակտիկաների ակտիվ միջուկներն են, որոնք գերհզոր ճառագայթում են արձակում իրենց կենտրոնում գտնվող սև անցքերի պատճառով: Էներգիայի արտանետումը՝ ճառագայթման տեսքով, առաջանում է մի ֆենոմենից, որը հայտնի է որպես ակրեցիա (աճանստվածք, ավելի մանրամասն՝ ներքևում)։ Այդ ճառագայթման շնորհիվ բլազարներն ու քվազարները դասվում են տիեզերիք ամենավառ օբյեկտների շարքին։
Առհասարակ աստղագիտությունը, որը սովորաբար ամենա «ոչ պրակտիկ» գիտություններից մեկն է թվում, մարդկությանն օգնում է էներգիայի նոր աղբյուրներ բացահայտել, նշեց նա։ Ժամանակին դրա շնորհիվ հայտնագործվել է նյուտոնյան տիեզերական ձգողության օրենքը, որը նկարագրում է ձգողականության էներգիան: Դա տեղի է ունեցել այն բանի շնորհիվ, որ Նյուտոնն ուսումնասիրում էր մոլորակների շարժումը, մասնավորապես դրանց պտույտի հետագիծն ու պտտման պարբերականությունը։
Ջերմամիջուկային էներգիան նույնպես, ամենայն հավանականությամբ, չէր հայտնաբերվի առանց Արևի վրա ընթացող ռեակցիաների ուսումնասիրության: Դրանից հետո սկսվեց 20-րդ դարի գիտատեխնիկական հեղափոխության անբաժանելի մասի՝ ատոմային էներգիայի յուրացումը, ընդգծեց Միքայելյանը։
Առաջիկա տասնամյակներին, ավելացրեց նա, ուսումնասիրության նոր առարկա կարող է դառնալ ակրեցիայի տիեզերական ֆենոմենը: Այս էներգիան առաջանում է նյութը (օրինակ՝ տիեզերական տարածության մեջ առկա գազերը) սև խոռոչի մեջ քաշելու հետևանքով. դա տեղի է ունենում և՛ բլազարներում, և՛ քվազարներում:
Սև անցքերի մեջ հայտնվելով՝ նյութի այս զանգվածները շարժվում են լույսի արագությանը մոտ արագությամբ՝ հսկայական քանակությամբ էներգիա արտանետելով (ամենամոտավոր գնահատմամբ՝ հարյուր անգամ ավելի շատ, քան ջերմամիջուկային ռեակցիայի դեպքում):
Հիշեցնենք, որ DigiTec բարձր տեխնոլոգիաների ամենամյա ցուցահանդեսն անցկացնում է Հայաստանի Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միությունը (UATE)։ Այս տարի առաջին անգամ ցուցահանդեսին առանձին բաժնով ներկայացված են ակադեմիական ինստիտուտները։