ԵՐԵՎԱՆ, 26 փետրվարի, Sputnik - Մարիաննա Փայտյան. Արդեն 2 ամսից ավելի շրջափակման մեջ գտնվող Արցախը մեր սրտում է, մեր մտքերն էլ՝ չհանձնվող արցախցիների հետ են։ Հենց այս գաղափարով հադրութցի Մարգարիտան որոշեց բարեգործական ցուցահանդես-վաճառք նախաձեռնել, հասույթն էլ ուղղել տեղահանված արցախցիների համար փայտի վառարաններ ձեռքբերելուն։ Իր մտադրությամբ կիսվեց սոցցանցերի իր էջում, և միանգամից մեծ թվով մարդիկ արձագանքեցին։ «Եվրասիա» միջազգային համալսարանն էլ սիրով առաջարկեց անվճար տարածք տրամադրել ցուցահանդես-վաճառքի կազմակերպման համար։ Արդյունքում շիրակցին, լոռեցին, արմավիրցին, արցախցին , տավուշցին և մյուսները համախմբվեցին միևնույն նպատակի շուրջ։
Մարգարիտա Գրիգորյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Գնալ չեմ կարողանում, բայց հոգով-սրտով և գործունեությամբ միշտ փորձում եմ արցախամետ աշխատանքներ անել։ Սա նաև հնարավորություն էր, որ տեղահանված մարդիկ առաջին պլան գան, ներկայացնեն իրենց ձեռքի աշխատանքները, փորձի փոխանակում անեն »,- ասում է Մարգարիտա Գրիգորյանը։
Վերոնիկա Ղուլյանը մանկավարժ է, Շուշիից տեղահանված, իրականությունից կտրվելու համար սկսել է ինքն իր համար գործել։
Վերոնիկա Ղուլյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Հիմա աշխատում եմ դպրոցում ու մանկապարտեզում, երեկոյան ժամերին էլ գործում եմ։ Այս ցուցահանդեսում, կարելի է ասել, դեբյուտանտ եմ։ Հանուն Արցախի մի բան անելն էլ ոգևորեց մասնակցել․ ապրում ենք այստեղ՝ Արցախի կարոտով, Շուշի վերադառնալու հույսով»,- ասում է Վերոնիկան։
19-ամյա Աննա Ասրիյանը Ստեփանակերտից է, Ռուս-հայկական սլավոնական համալսարանում հյուրանոցային գործ է ուսումնասիրում, այս ցուցահանդեսում իր ու մայրիկի ձեռքի աշխատանքներն է ներկայացնում։ Մայրիկն ընտանիքի մյուս անդամների հետ Ստեփանակերտում է։ Արդեն երկուս ամսից ավելի չեն հանդիպել։
Աննա Ասրիյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Մինչև պատերազմը նպատակ ունեինք «Մի թաքուն տեղ» անունով հյուրատուն բացել, արդեն վերանորոգման աշխատանքներն էինք սկսել, բայց պատերազմն ամեն ինչ կիսատ թողեց։ Վերջերս մայրիկն առաջարկեց, որ «Մի թաքուն տեղ» անունով ապրանքանիշ հիմնենք, իմ ու մայրիկիս նկարներով, արցախյան բարբառով բարձի երեսներ ենք կարում, սփռոցներ, էկո պայուսակներ և այլն։ Չնայած բարդ իրավիճակին՝ Արցախից հեռու լինելը չենք պատկերացնում, ես էլ նպատակ ունեմ ուսումս ավարտելուց հետո տուն վերադառնալ»,- պատմում է Աննան։
Միայն տուն վերադառնալու հավատն էլ ուժ է տալիս նաև Հադրութի Տումի գյուղից տեղահանված Հայկուշ Սարգսյանին։ Ասում է՝ իրենց հետ ոչինչ չվերցրեցին՝ վստահ լինելով, որ մի քանի օրից վերադառնալու են։ Ժպտում է՝ անգամ երեխաներն իրենց հագին եղած սպորտային կոշիկներից բացի ևս մի զույգ կոշիկ էին ուզում վերցնել, թույլ չտվեց։ Գյուղում խանութ ունեին, նաև սեփական այգին էին մշակում։ Այստեղ՝ Երևանում, պետք էր ամեն ինչ զրոյից սկսել՝ վարձակալած բնակարանում։
«Ամուսինս 5 տարի առաջ է մահացել, ոչ միայն մեր տունը մնաց Տումիում, այլևս ամուսնուս գերեզմանը․․․ Հիմա հիմնականում տնից պատվերներ եմ անում՝ ժինգյալով հաց, փախլավա և այլն։ Կանաչիներն Արցախից են բերում, փախլավայի ընկույզն ու մեղրը նույնպես»,- պատմում է Հայկուշը։
Ասում է՝ Արցախը հիմա այնպիսի վիճակում է, որ պարտավորված է զգում մի բան անել հայրենակիցների համար։
Հայկուշ Սարգսյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Քնում ու զարթնում ենք Արցախով, մեր երեխեքն օգնության կարիք ունեն։ Իմ մի աղջիկն էլ ամուսնացած է, այնտեղ է, փոքր երեխա ունի, նախանձում եմ իրենց, որ Արցախում են, հպարտանում եմ իրենցով։ Հիմա ում ինչով կարող ենք, պետք է օգնենք։ Մեր վիճակն էլ հեշտ չի, բայց կապ չունի»։
Լիլիթ Չոբանյանը Մարտակերտից է, 2005 թվականին ընտանիքի հետ վերաբնակվել է Քարվաճառի Հավսաթաղ գյուղում։ Զբաղվում էին անասնապահությամբ, ձիաբուծությամբ։
Լիլիթ Չոբանյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Չնայած մեզ ժամանակ տվեցին մեր իրերը դուրս բերելու, բայց, իհարկե, ամեն ինչ բերել չկարողացանք։ Երբ եկանք այստեղ, ինքս ինձ խոստացա, որ էլ երբեք նոր գործ չեմ սկսելու։ 20 տարվա աշխատանքս 20 վայրկյանում կորցրեցի, բայց դասընթացի մասնակցեցի, ոչ մի բանի հույս չունի, բայց դրամաշնորհ շահեցի, ու դա ինձ համար նոր սկիզբ դարձավ»։
«Մռով մեղրը»
© Sputnik / Aram Nersesyan
Այդպես 2022 թվականին սկսեցին արտադրել «Մռով մեղրը», որի հումքը և՛ Արցախից է, և՛ Հայաստանից։ Ասում է՝ արցախյան կարոտով այս գործը հիմնելը նորից իրեն հարազատ հողի հետ կապեց։ Մինչ այդ անգամ արտասահման գնալու մասին էր մտածում, իսկ հիմա սպասում է՝ օրերը բացվեն, շրջափակումը ավարտվի, մեղուներին տանի Շահումյանի շրջանի Չարեքտար գյուղ։ Ասում է՝ սահմանները մարդկանց, բայց ոչ մեղուների համար են, ուստի մեղուները նաև մեր կորցրած բնակավայրերի ծաղիկներից նեկտար կհավաքեն։
Քրիստինե Ղուշչյան
© Sputnik / Aram Nersesyan
Կապ չունի՝ Եղեգնաձորից ես, Ապարանից, թե Ստեփանակերտից, հայ ես, ուստի եթե որևէ վայրում հայ մարդը խնդիր ունի, ուրեմն կարողությանդ սահմանում պիտի օգնես։ Հենց այս համոզմունքով Քրիստինե Ղուշչյանն Իջևանից է եկել՝ իր ձեռագործ խաղալիքները բարեգործական ցուցահանդես-վաճառքում ներկայացնելու։
«Հենց լսեցի, որ ամբողջ հասույթն Արցախի համար է, միանգամից համաձայնեցի մասնակցել։ Պատերազմի ժամանակ մեր ամբողջ ընտանիքով ով և ինչ կարողանում էր, անում էր՝ սնունդ, դեղորայք հավաքագրել, մամաս գուլպաներ էր գործում, ես՝ գլխարկներ։ Ես էլ սահմանից հեռու չեմ ապրում, Իջևանն էլ 90-ականներին թիրախում էր, դրա համար լավ եմ հասկանում արցախցիներին»,- ասում է Քրիստինեն։
Բարեգործական ցուցահանդես-վաճառքին միացել է նաև վանաձորցի Մոսինյանների բազմազավակ ընտանիքը։ Արենը կնոջ՝ Լիլիթի և 7 որդիների հետ միասին թեյ ու սուրճ են փաթեթավորել, վաղ առավոտյան Վանաձորից տաքսիով Երևան շտապել՝ Արցախի ու արցախցու կողքին լինելու համար։
Թեպետ մասնակիցներից յուրաքանչյուրն իր խնդիրներն ունի, բայց ասում են՝ կենցաղային, սոցիալական հարցերը երկրորդ պլան են մղվում, երբ հայրենիքի կողքին կանգնել է պետք։