Հայկական արտադրանքի պահանջարկը ՌԴ-ում զգալիորեն աճել է. ՀՀ-ում ՌԴ առևտրային ներկայացուցիչ

- 2022 թվականին արձանագրվել է փոխադարձ առևտրի ցուցանիշների աճ, իսկ առևտրային ներկայացուցչության մասնակցությամբ կնքված պայմանագրերն աճել են ավելի քան 3,5 անգամ՝ 75 մլն դոլարից հասնելով 264 մլն դոլարի։ Դրան նպաստում է արտահանման-ներմուծման գործարքների ընդհանուր կարգավորումը և Եվրասիական տնտեսական միության տարածքում մաքսատուրքերի բացակայությունը։ Իհարկե, աշխատելու տեղ դեռ կա․ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովը աշխատանքներ է տանում հաշվարկներում ազգային արժույթների անցման ուղղությամբ։ Ստեղծում է ընդհանուր վճարային ենթակառուցվածք:

Որոշում է ընդունվել նաև արդյունաբերության ֆինանսավորման մասնագիտացված մեխանիզմ հիմնել ԵԱՏՄ-ում, որը թույլ կտա սուբսիդավորել հեռանկարային համատեղ նախագծերի, այդ թվում՝ ներմուծման փոխարինման արտադրությունների կազմակերպման հետ կապված վարկերը:

Այս տարի Ռուսաստանը ԵԱՏՄ-ում նախագահող երկիր է դարձել։ Անցյալ տարվա դեկտեմբերին Բիշքեկում կայացած Եվրասիական տնտեսական բարձրագույն խորհրդի հանդիպման շրջանակներում հնչեցվել են Ռուսաստանի ծրագրերը այդ կարգավիճակում, որոնց թվում են ԵԱՏՄ-ի զարգացման ռազմավարական երկարաժամկետ պլանավորման նոր փաստաթղթերի պատրաստումը, միության երկրների տեխնոլոգիական ինքնիշխանության ամրապնդումը, առանցքային արդյունաբերական և գյուղատնտեսական ոլորտներում ընդհանուր նորարարական և արդյունաբերական բազայի ձևավորումը:

Նախատեսվում է միավորել ջանքերը առաջատար գիտատեխնիկական լուծումների մշակման և տնտեսության առաջատար ոլորտներում ներդրման համար, ինչպիսիք են ավտոմոբիլային և քիմիական արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսական մեքենաշինությունը, միկրոէլեկտրոնիկան և այլն:

- Վստահ եմ՝ կհամալրվի։ Իհարկե, կշարունակենք աշխատել այն խոշոր նախագծերի վրա, որոնք արդեն սկսվել են նախորդ տարիներին «Ռոսատոմ» և «Ռոստեխ» կորպորացիաների, «Յանդեքս», «Վայլդբերիզ», «Նովոստալ-Մ», «ՌՈՍԴՈՐՆԻ», «Կեյթերինբուրգ» և այլ ընկերությունների հետ։ Հիշեցնեմ, որ Տատյանա Բակալչուկը դարձել է ռուս-հայկական գործարար խորհրդի ռուսաստանցի համանախագահը։

Շարունակելու ենք աջակցել «ՍԿԲ Կոնտուր»-ին, որը բիզնեսի համար լուծումներ է առաջարկում էլեկտրոնային փաստաթղթաշրջանառության, հաշվապահության, էլեկտրոնային ստորագրության և առցանց դրամարկղերի ոլորտներում: Աջակցում ենք ռոբոտատեխնիկական համալիր մշակող «ՌՈԲԲՈ» ընկերության նախագծին։ Նրանք առաջարկում են Հայաստանի դպրոցներում ինֆորմատիկայի դասերի արդիականացման ծրագիր իրականացնել։ Նրանց ծրագրային և ապարատային ապահովումը հիմնված է բաց լիցենզավորման և ազատ ծրագրային ապահովման սկզբունքների վրա։

Ռուսաստանցի գործարարներին հետաքրքրում է ոչ միայն արտահանումը, այլև ներմուծումը Հայաստանից։ Առևտրային ներկայացուցչությունը նրանց օգնում է Հայաստանում հուսալի արտադրողներ և մատակարարներ գտնել, հանդիպումներ և ճանաչողական այցեր է կազմակերպում։ Այսպես, այս տարվա հունվարին կայացավ բաշկիրիացի գործարարների բիզնես առաքելությունը։ Առևտրային ներկայացուցչության հարթակում Բաշկորտոստանից ժամանած գործարարները բանակցություններ անցկացրին հայ գործընկերների հետ, այցելեցին նրանց արտադրամասեր։ Քննարկվել են նաև Հայաստանից ապրանքների մատակարարման հնարավորությունները, ինչպես նաև Բաշկորտոստանում տարբեր սննդամթերքների՝ տոմատի մածուկի, այլ մրգերի և բանջարեղենի պահածոների և կիսաֆաբրիկատների արտադրության հայկական ներդրումային նախագծերը։

- Եթե նայենք վիճակագրությանը, կտեսնենք, որ Հայաստանից Ռուսաստան ապրանքների արտահանման կառուցվածքում հիմնական ապրանքներն են մեքենաները, սարքավորումները և տրանսպորտային միջոցները, պարենային ապրանքները և գյուղատնտեսական հումքը, ինչպես նաև մարգարիտները, թանկարժեք քարերը, մետաղները, պարենային ապրանքներն ու գյուղատնտեսական հումքը։

Հայաստանի պարենային ապրանքներից Ռուսաստանում հատուկ պահանջարկ են վայելում ըմպելիքները, ձուկը, բանջարեղենը, մրգերն ու ընկուզեղենը։

Եթե կողմնորոշվենք ռուսական ներմուծող ընկերություններից ստացվող տեղեկատվությամբ, ապա առավել հաճախ հետաքրքրություն ենք արձանագրում Հայաստանում արտադրվող սննդամթերքի (թարմ մրգեր և բանջարեղեն, չրեր, հյութեր, պահածոներ, պանիրներ և այլն), հագուստի և կոշիկի, լայն սպառման ապրանքների (կոսմետիկա, սպասք, կենցաղային քիմիական նյութեր և այլն) նկատմամբ։

Նման թրենդները, կարծես թե, առանձնապես չեն բարձրաձայնվում, բայց մենք դրանք արձանագրում ենք, և ինձ թվում է՝ շատ կարևոր է, որ առևտրային ներկայացուցչությունը կարող է ընդգծել նման թեմաները և նոր լիցք հաղորդել դրանց։

- Ռուսաստանը տեխնոլոգիական ինքնիշխանության ամրապնդման կուրս է վերցրել դեռևս 2014 թվականին, իսկ աշխարհաքաղաքական լարվածության աճի պայմաններում 2022 թվականի փետրվարից սկսեցին լայնածավալ միջոցառումներ ձեռնարկվել, որոնք թույլ տվեցին կայունացնել մակրոտնտեսական իրավիճակը, այդ թվում՝ արդյունաբերության զարգացման և դրա մրցունակության բարձրացման ուղղությամբ։

Ռուսաստանի Արդյունաբերության և առևտրի նախարարությունը, որը վերահսկում է Առևտրային ներկայացուցչությունը, տեխնոլոգիական ինքնիշխանության ոլորտային ծրագրեր է մշակել ծանր մեքենաշինության, ավտոմոբիլային, քիմիական, դեղագործական, թեթև արդյունաբերության և այլ ոլորտներում: Արդյունաբերության և առևտրի նախարարությունը նաև աջակցության մեխանիզմների լայն ցանկ է իրականացնում, որոնց կարելի է ծանոթանալ նախարարության պաշտոնական կայքում:

Նշեմ նաև «МСП.РФ» թվային հարթակը և դրա «Արտադրական կոոպերացիա և իրացում» առցանց ծառայությունը: Առևտրային ներկայացուցչությունը ՓՄՁ կորպորացիայի հետ համատեղ հայկական ընկերությունների հայտերի հիման վրա պոտենցիալ մատակարարների որոնում է իրականացնում Ռուսաստանի ՓՄՁ սուբյեկտների թվից: Նման ձևաչափի շնորհիվ հայկական և ռուսական ընկերությունների միջև արդեն ստորագրվել են համագործակցության համաձայնագրեր։

Օրինակներից են՝ հայկական «Ագրոտորգ» ընկերությունը և «Золотой дракон»-ը (Տուլայի մարզ), հայկական «Մորնին» ՍՊԸ-ն (առողջ սննդի արտադրանք) և «Агропром» ՍՊԸ-ն (Տուլայի մարզ), «Агромарка»-ն (Կուրսկի մարզ), «САВООВ ФУДС»-ը (Օրյոլի մարզ), հայկական A&M Rare ընկերությունը և «Պրեմիում Գլասը» (Մոսկվայի մարզ): Համաձայնագրերը ռուսական ՓՄՁ-ներին թույլ կտան դառնալ Հայաստան ցորենի, վարսակի փաթիլների, պրեմիում դասի ապակե շշերի մատակարար։

- Միջոցառումներ շատ են լինելու և տարբեր։ Առաջին հերթին կցանկանայի նշել մոտ ապագայում ծրագրված համապարփակ բիզնես առաքելությունները Ռուսաստանի տարածաշրջաններից՝ Սվերդլովսկի մարզից, Վոլոգոդայի, Պսկովի, Ռյազանի մարզերից, Թաթարստանից, Մորդովիայից:

Պատվիրակությունների այցելությունների մեծ մասը կհամատեղվի Հայաստանի ցուցահանդեսներին մասնակցելու հետ։ Դրանք թե՛ ունիվերսալ ցուցահանդեսներն են, ինչպիսիք են Armenia Expo-ն, PanArmenian-ը, թե՛ ոլորտային, օրինակ՝ շինարարական ցուցահանդեսները՝ «Կովկաս. շինարարություն և վերանորոգում», «Շինարարություն և ինտերիեր»։ Նախատեսվում է ռուսական ընկերությունների մասնակցությունը ամենամյա խոշորագույն տեխնոլոգիական ցուցահանդեսին՝ DigiTec ֆորումին։ Մենք միայն մասնակցությամբ չենք սահմանափակվում, այլ այնտեղ կլոր սեղաններ ենք անցկացնում բիզնեսի համար։

Նշեմ նաև, որ ռուս արտահանողներին հետաքրքիր է նաև սեփական ցուցահանդեսային հարթակներում ապրանքների և ծառայությունների ներկայացման ձևաչափը։ 2022 թվականին Երևանում երկու ամիս շարունակ հաջողությամբ գործել է Ռյազանի մարզի ձեռնարկությունների շարժական «շոուռումը»։ Այս տարի նույնպիսի «շոուռում» են ուզում Ստավրոպոլի երկրամասի ձեռնարկատերերը։

Համալիր բիզնես առաքելություններից բացի սպասվում են նաև առանձին ընկերությունների այցեր։ Փետրվարին, օրինակ, նախատեսվում է Կայսերական ճենապակու գործարանի բիզնես առաքելությունը, որի շրջանակներում մենք կազմակերպում ենք մշակութային-գործնական երեկո․ այն ոճավորված կլինի որպես թեյախմություն ռուսական ոճով՝ երաժշտական նվագակցությամբ: Այս գործարանն արդեն Հայաստանի հետ աշխատանքի հաջող փորձ ունի. արտադրվել են «Հայաստանի լեգենդներ» շարքի բացառիկ ճենապակյա հավաքածուները՝ «Գայանե բալետ», «Սերգեյ Փարաջանով» և «Մաեստրո Ազնավուր»:

Մարտին «Թվային տնտեսություն» ՀԿ-ի հետ համատեղ նախատեսում ենք Հայաստանում անցկացնել «Միջազգային թվային մարզում»՝ թվային էկոհամակարգի զարգացման հարցերով ռազմավարական նստաշրջան և ռուսական ու հայկական տեխնոլոգիական ընկերությունների լավագույն թվային քեյսերի շնորհանդես:

Բացի այդ, ռուս գործարարների «Հերմես» ակումբի և «Сказано-Сделано» Կանանց գործարար ակումբի մասնակիցների հետ կկազմակերպենք տարբեր ձևաչափերի միջոցառումներ՝ հանդիպումներ, գիտաժողովներ, սեմինարներ, վարպետության դասեր և այլն: «Сказано-Сделано» ակումբի հետ միասին պատրաստվում ենք փետրվարին գիտաժողով անցկացնել՝ նվիրված կրթության թեմային, անձնակազմի վերապատրաստման և առաջադեմ դասընթացների համակարգի զարգացմանը, մանկավարժական գործունեության նորարարական տեխնոլոգիաներին:

- Իսկապես, այս տարի Ռուսաստանում բազմաթիվ միջազգային ցուցահանդեսային միջոցառումներ են նախատեսվում։ Ակնկալում ենք դրանցում Հայաստանի Հանրապետության իշխանության և բիզնեսի ներկայացուցիչների ակտիվ մասնակցությունը։

2020 թվականից Ռուսաստանի և Հայաստանի համար խոշորագույն միավորող արդյունաբերական հարթակ է հանդիսանում «ИННОПРОМ» համաժողովը, որն ավանդաբար անցկացվում է Եկատերինբուրգում։ 2023 թվականի ցուցահանդեսի թեման է «Կայուն արտադրություն. նորացման ռազմավարություններ»։ Ի դեպ, անցյալ տարի Հայաստանի Հանրապետությունն առաջին անգամ ԻՆՆՈՊՐՈՄ-ում ներկայացրեց ազգային տաղավարը՝ Armenia is a smart hub կոնցեպտով։ 2023 թվականի հուլիսի 10-13-ը Եկատերինբուրգում կայանալիք ԻՆՆՈՊՐՈՄ միջազգային արդյունաբերական ցուցահանդեսի գործընկեր երկիրը կլինի Բելառուսի Հանրապետությունը:

Բացի այդ, 2023թ.-ի ապրիլի 24-26-ն ընկած ժամանակահատվածում արդեն երրորդ անգամ Տաշքենդում կանցկացվի «ԻՆՆՈՊՐՈՄ․ Կենտրոնական Ասիա» ցուցահանդեսը, իսկ սեպտեմբերի վերջին Աստանայում առաջին անգամ տեղի կկայանա «ԻՆՆՈՊՐՈՄ․Ղազախստան» ցուցահանդեսը

Ոլորտային ցուցահանդեսներից խորհուրդ ենք տալիս մասնակցել «Продэкспо»-ին՝ Ռուսաստանում և Արևելյան Եվրոպայում սննդի և ըմպելիքների ամենամեծ ցուցահանդեսին, այն սննդային թեմայով համաշխարհային ցուցահանդեսների առաջին տասնյակում է: Հայաստանի զբոսաշրջային ընկերություններին, որոնք ցանկանում են իրենց դրսևորել Ռուսաստանում և նոր գործընկերներ գտնել, խորհուրդ ենք տալիս մասնակցել MITT, «Ինտուրմարկետ», «Հանգիստ» զբոսաշրջության ոլորտի ցուցահանդեսներին:

Ցուցահանդեսներից բացի, ուզում եմ նաև խորհուրդ տալ մասնակցել Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում նախատեսվող խոշոր միջազգային միջոցառումներին՝ Պետերբուրգի միջազգային տնտեսական ֆորումին (հունիսի 14-17), Արևելյան տնտեսական ֆորումին, «Ռուսական էներգետիկ շաբաթ» 6-րդ միջազգային ֆորումին, ինչպես նաև Եվրասիական տնտեսական կոնգրեսին. դա ինտեգրացիոն նախագծի մասնակից երկրների գործարար համայնքի, պետական իշխանության մարմինների և ԶԼՄ-ների ուղիղ երկխոսության եզակի հարթակ է:

2023 թվականի հունիսի 7-9-ը Սոչիի «Սիրիուս» գիտության և արվեստի այգում տեղի կունենա «Եվրասիան մեր տունն է» ցուցահանդեսը՝ նվիրված եվրասիական տարածքում կոոպերացիայի և տնտեսական կապերի զարգացման ձեռքբերումներին։

Ցուցահանդեսը կներառի այնպիսի ոլորտներ, ինչպիսիք են արդյունաբերական համագործակցությունը, պարենային անվտանգությունը և ագրոարդյունաբերական համալիրը, էներգետիկան, առողջապահությունը, տրանսպորտը և լոգիստիկան, ֆինանսները և փոխադարձ հաշվարկները, զբոսաշրջությունը, սպորտը, կրթությունը և երիտասարդական քաղաքականությունը:

- Համաձայնագիրը հաջողությամբ իրականացվում է։ «Метрогипротранс» ընկերության հետ կնքված պայմանագրից բխող աշխատանքների առաջին փուլը, որը ներառում է տեխնիկատնտեսական հիմնավորման նախապատրաստումը և տարբերակները, հաջողությամբ ավարտվել է, ընդունվել է պատվիրատուի կողմից։ Առաջին փուլի արդյունքների հիման վրա հաճախորդն ընտրում է լավագույն տարբերակը: Ներկայումս, որքան ինձ հայտնի է, սպասվում է աշխատանքների երկրորդ՝ քաղաքաշինական փուլի հայտարարումը (դրանք ներառում են քաղաքային լսումները, տեղանքի իրական գեոդեզիական հատակագծի վրա ընտրված տարբերակի անցկացումը, հողերի առգրավման ծրագիրը և այլն)։

- Զբոսաշրջության և հյուրընկալության ոլորտում համագործակցության զարգացման ներուժը շատ մեծ է։ Բայց ժամանակակից պայմաններում Ռուսաստանը և Հայաստանը շահագրգռված են ոչ միայն զբոսաշրջային հոսքի ավելացմամբ, այլև այս ոլորտում նորարարական լուծումների ներդրմամբ, ճանապարհորդության ոլորտում բեկումնային գաղափարներով: Որպես օրինակ նշեմ Ռուսաստանում Տուլա քաղաքում տեղի ունեցած միջոցառումը։

«Яндекс», «Сбербанк», «Росатом», «Ростелеком», «МТС», «Билайн», «1С», «СКБ Контур» և այլ ընկերություններ ներկայացրել են տեխնոլոգիական լուծումներ, որոնք կարող են բարձրացնել զբոսաշրջության ոլորտի պետական կառավարման համակարգի որակը և կազմակերպությունների տնտեսական արդյունավետությունը: Օրինակ՝ big data-ի հիման վրա տարածաշրջանում ինտերնետը խթանելու մարքեթինգային լուծումներ, կիրառական և գեղարվեստական բովանդակության ստեղծում, տարբեր ռեսուրսների վրա տեղեկատվության տեղադրում, խթանման մեջ բնակիչների և զբոսաշրջիկների ներգրավում:

Նմանատիպ միջոցառում նախատեսում ենք գարնանը կազմակերպել Հայաստանի մարզերից մեկում։