Ապագա ինժեներներն ու նրանց ստեղծած սարքերը. ինչպես հայ աշակերտների գյուտը թռավ տիեզերք

Եթե ոչ վաղ անցյալում հաճախ կարելի էր լսել, թե երիտասարդները հե

աքրքրված չեն գիտությամբ, ապա այսօր վստահաբար կարելի է հերքել այդ պնդումը։ Տեխնոլոգիական, ռոբոտաշինության, ճարտարագիտության խմբակները թե՛ դպրոցներում, թե՛ դպրոցներից դուրս աշակերտների պակաս չունեն։ Այսպիսի երիտասարդ գյուտարարների մի խումբ էլ անցած տարի աչքի ընկավ իր ստեղծած սարքով, որը հաղթեց Քեմուրջյանի անվան համաերիտասարդական տիեզերքի մրցույթում և հայտնվեց տիեզերքում։

Սարքը նախագծել ու պատրաստել էին «Այբ» դպրոցի ինժեներական ակումբի աշակերտները դպրոցին կից գործող Ֆաբլաբում։ Նախագծի մասնակիցներն այնքան ոգևորված ու հաճույքով էին աշխատել սարքի ստեղծման վրա, որ անգամ դժվարությունները չէին նկատել։ Նախ նրանց ստեղծած սարքը պետք է մրցույթի մասնակցեր, և հետո դա առաջին աշխատանքն էր, որ կապված էր նաև աստղագիտության ու տիեզերքի հետ։ Աշխատանքներն այնքան հագեցած էին ու հետաքրքիր, որ արդյունքում աշակերտները նաև աստղագիտությամբ սկսեցին հետաքրքրվել։

«Բոլորիս մոտ ցանկություն էր առաջացել տիեզերքի հետ կապված տարբեր նախագծեր իրականացնել ու նպաստել ոլորտի զարգացմանը Հայաստանում»,– պատմում է «Այբ» դպրոցի շրջանավարտ, «Ad Astra» թիմի անդամ Էլինա Մելքոնյանը։

Ինժեներական ակումբը «Այբ» դպրոցում գործում է արդեն 11 տարի։ Այս ընթացքում լաբորատորիայում բազմաթիվ նախագծեր են ստեղծվել։ Այս պահին էլ նրանք աշխատում են տիեզերք ուղարկված սարքի կրկնօրինակը պատրաստելու վրա։ Աշակերտները նաև թռչող սարք են նախագծում, որի օգնությամբ էլ արդեն հայտնի սարքն այս անգամ ինքնուրույն կուղարկեն երկինք։

Ապագա ինժեներների մյուս նախագիծը բույսերի աճեցման հատուկ մեխանիզմն է, որ թույլ կտա առանց բնական պայմանների զբաղվել գյուղատնտեսությամբ։ Դպրոցի 11-րդ դասարանի աշակերտ, ապագա ինժեներ Նարեկ Դավթյանը ոգևորությամբ պատմում է ընթացիկ աշխատանքների մասին, հերթով ցույց տալիս բոլոր նմուշները և հույս հայտնում, որ իր թիմի նախագծած աշխատանքներն էլ նույնքան հաջողված կլինեն, որքան ընկերներինը։

«Ինձ շատ է հետաքրքրում այս լաբորատորիան, որովհետև այստեղ ես կարողանում եմ իմ գաղափարները իրականացնել»,– ասում է Նարեկը։

Տիեզերք թռչող սարք պատրաստելուց առաջ աշակերտները բազմաթիվ այլ սարքեր են նախագծել ու ստեղծել։ Դրանցից մեկը «Սարտարն» է։ Հատուկ լեռնագնացների համար նախատեսված այս սարքը GPS արբանյակներով հայտնաբերում և տեղորոշում է վերջինների կոորդինատները ու ռադիոալիքների միջոցով փոխանցում փրկարար ծառայություններին։

«Մենք նախապես ուսումնասիրել ենք ու պարզել, որ արշավների ժամանակ մահացությունների թիվը շատ մեծ է ռադիոկապերի բացակայության պատճառով։ Հայաստանում նման սարքեր չկան, որոշեցինք ինքներս ստեղծել, որ մեկ քայլ առաջ տանենք մեր երկրին այս խնդրի լուծման ճանապարհին»,– պատմում է ինժեներական ակումբի անդամ Տաթև Մարգարյանը։

Ի դեպ, աշակերտների նախագծած սարքը տիեզերք ուղևորվեց հնդկական «SkyRoot Aerospace» ընկերության «Vikram-S» հրթիռով։ 197 գրամանոց սարքը բաց տիեզերքում մնաց մի քանի րոպե ու տեղեկություններ հավաքեց հրթիռի թռիչքի հետագծի, ջերմաստիճանի և ճնշման փոփոխության, արագության, արագացման, ինչպես նաև ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ինտենսիվության և օզոնի կոնցենտրացիայի մասին։

«Այբ» դպրոցի ինժեներական ակումբի ղեկավար Վազգեն Գաբրիելյանը կարծում է, որ այս իրադարձությունը հայ աշակերտների համար իսկապես պատմական էր ու կարևոր նաև նրանց ապագայի համար։

Չնայած համարվում է, որ ինժեները հիմնականում «տղաներին հատուկ» մասնագիտություն է, բայց ակումբի ղեկավարը վստահեցնում է` խմբում աղջիկների պակաս չկա։ Նրանք նույնպես հետաքրքրված են ճարտարագիտությամբ, այս ակումբում աղջիկներն ու տղաները գրեթե հավասար են։