ՀՀ–ի ու Ադրբեջանի միջև կոմունիկացիաների բացման գործում Վրաստանի մասնակցությունը պարտադիր չէ։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց Քաղաքական և տնտեսական ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը։
ՌԴ ԱԳՆ ԱՊՀ երկրների չորրորդ դեպարտամենտի տնօրեն Դենիս Գոնչարը հայտարարել է, որ առաջիկա ամիսներին կարող է տեղի ունենալ «3+3» ձևաչափով (Հայաստան, Ադրբեջան, Վրաստան – Ռուսաստան, Թուրքիա, Իրան) տարածաշրջանային համագործակցության պլատֆորմի երկրորդ հանդիպումը։
«Դժվար է պնդել, որ Վրաստանը միանշանակ կմասնակցի «3+3» ձևաչափի գալիք հանդիպմանը։ 2022 թվականի փետրվարից, երբ սկսվեց ռուս–ուկրաինական հակամարտությունը, Վրաստանը ենթարկվեց որոշակի ճնշումների` սկսած Ուկրաինայից, վերջացրած ԱՄՆ–ով, որոնք պահանջում էին, որ Վրաստանն ավելի կոշտ քաղաքականություն որդեգրի Ռուսաստանի նկատմամբ ու միանա նրա դեմ կիրառվող պատժամիջոցներին»,– ասաց Պողոսյանը։
Բայց չնայած այդ ամենին` Վրաստանի կառավարությունը հստակ հայտարարում է, որ հակառուսական որևէ պատժամիջոցի չի միանալու, քանի որ իր համար առաջնահերթ են իր կենսական շահերը, տնտեսական վնասներ չկրելու և ՌԴ–ի դեմ երկրորդ ճակատ չբացելու ցանկությունը։ Վրաստանի դիրքորոշումը Մոսկվայում գնահատվում է, և պատահական չէ, որ նույնիսկ տեղի ունեցավ ռուս–վրացական կապերի որոշակի ջերմացում, խոսվում էր նաև երկու երկրների միջև ուղիղ ավիաչվերթերը վերականգնելու և վիզային ռեժիմը չեղարկելու մասին։ Փաստորեն լինելով ուժեղ ճնշման տակ` Վրաստանի կառավարությունը շարունակում է իր հաստատուն չեզոք գիծը և չի պատրաստվում որևէ գործողություն կատարել Ռուսաստանի դեմ։
Բայց մյուս կողմից էլ, ըստ մեր զրուցակցի, տեղին չէ ենթադրել, թե նույնիսկ նման պայմաններում Վրաստանը կմասնակցի որևէ ձևաչափի, որտեղ Ռուսաստանն ունի վճռորոշ դերակատարում, որովհետև անկախ նրանից, թե ինչ է կատարվում 2022 թվականի փետրվարից հետո, ռուս–վրացական հարաբերություններում առկա հիմնական խնդիրը կապված է Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի հիմնահարցերի հետ, որոնցում 2008 թվականի հայտնի դեպքերից հետո որևէ փոփոխություն կամ տեղաշարժ չկա։
Անդրադառնալով այն հարցին, թե հնարավոր կլինի արդյոք տարածաշրջանային կոմունիկացիաների բացման և լիարժեք գործարկման հարցը լուծել առանց Վրաստանի մասնակցության` Պողոսյանն ընդգծեց, որ եթե խոսքը վերաբերում է կոնկրետ աբխազական երկաթուղուն, ապա ոչ, թեև Ռուսաստան–Վրաստան ցամաքային կապը կա և սահմանն էլ բաց է, ինչից ինտենսիվորեն օգտվում են Հայաստանն ու Իրանը։
«Եթե քննարկվում են կապուղիներով շրջանառությունների և հոսքերի մեծացման հարցերը, ապա Վրաստանը մյուս կողմի շահագրգռված է, որպեսզի լայնորեն օգտագործվեն իր ենթակառուցվածքները, որոնց արդիականացման գործում կատարում է մեծ ներդրումներ ու իրականացնում ծավալուն շինաշխատանքներ։ Դրանով հանդերձ` վրացական կողմը գտնում է, որ կոմունիկացիոն հարցերը կարող են լուծվել նաև առանց «3+3» ձևաչափի։ Մյուս կողմից էլ ակնհայտ է, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև կոմունիկացիաների բացման գործում Վրաստանի մասնակցությունը պարտադիր չէ, կամ այնպես չէ, որ առանց Վրաստանի մասնակցության անհնարին կլինի հասնել որևէ առաջընթացի»,– նշեց Պողոսյանը։
Հիշեցնենք` «3+3» ձևաչափն առաջարկել են Թուրքիայի և Ադրբեջանի ղեկավարները: Ռուսաստանն ու Իրանը ողջունել են այդ գաղափարը, իսկ Վրաստանը հայտարարել է, որ չի ծրագրում մասնակցել այդ նախաձեռնությանը:
2021 թվականի դեկտեմբերի սկզբին Ռուսաստանի, Հայաստանի, Ադրբեջանի, Թուրքիայի արտգործնախարարների տեղակալների և Իրանի ԱԳՆ գլխավոր տնօրենի համանախագահությամբ Մոսկվայում անցկացվեց «3+3» տարածաշրջանային խորհրդատվական հարթակի առաջին նիստը։ Վրաստանը դեռ հրաժարվում է միանալ այդ հարթակին։