Նիկիտա Բիզին, ՌԻԱ Նովոստի
Մոսկվայի պատրիարքության ուկրաինական ուղղափառ եկեղեցու վանքերում Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության խուզարկությունները շարունակվում են արդեն երկրորդ շաբաթը։ Եկեղեցիներում «հակաուկրաինական գրականություն» և «ռուսական աշխարհի քարոզ» են փնտրում։ Կալանավորներին՝ որպես եկեղեցականների հետ «համագործակցող» անձանց, պատրաստ են փոխանակել Ռուսաստանից ռազմագերիների հետ։
Նոյեմբերի 23-ին Ռուսական ուղղափառ եկեղեցու արգելքի մասին օրինագիծ մտցրեցին Գերագույն ռադա։ Սա նախկին նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի «Եվրոպական համերաշխություն» կուսակցության նախաձեռնությունն է։
«Նպատակը Ուկրաինայի ազգային անվտանգության սպառնալիքների կանխումն է և կարգուկանոնի ապահովումը։ Օրենքը լիարժեք արգելք է նախատեսում կրոնական կազմակերպությունների և այն հաստատությունների համար, որոնք մտնում են դրա կազմ կամ ճանաչում են ցանկացած տեսակի ենթակայություն ՌՈւԵ–ին կանոնիկ, կազմակերպչական և այլ հարցերում»,-նշված է նախագծում։
Բացառիկ իրավունք
Միակ լեգիտիմ եկեղեցական կառույցը, ըստ էության, Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցին է դառնում, որը ստեղծվել է 2018 թվականի վերջին այն ժամանակվա երկրի նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի և Կոստանդնուպոլսի Բարդուղիմեոս պատրիարքի կողմից որպես հակակշիռ ուկրաինական կանոնիկ ուղղափառ եկեղեցու։
Բոլոր մյուս համայնքները կարող են անվանման մեջ օգտագործել «ուղղափառ» բառը միայն այն դեպքում, եթե պատկանում են Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցուն։
Արդյունքում Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցին զրկվում է իրավական կարգավիճակից, քանի որ ֆորմալ առումով գտնվում է Մոսկվայի պատրիարքարանի իրավասության ներքո, իսկ դրա գլխավոր` Կիև-Պեչերսկի վանքը պատկանում է պետությանը։
«Եվրոպական համերաշխության» նախաձեռնությունը, ամենայն հավանականությամբ, աջակցություն կստանա։
Ուկրաինայի արևմուտքում Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցին արդեն արգելում են. մասնավորապես նման կոչ են արել Լվովի մարզի պատգամավորներն ու Չեռնիգովի քաղխորհուրդը։
Պաշարված ամրոց
Մոսկվայի պատրիարքը դեռ Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցուց ավտոկեֆալիա տրամադրելու վերաբերյալ հարցում չի ստացել։ «Իմ կարծիքով, այսօր էլ, գարնանն էլ կանոնիկ եկեղեցին կփորձի պաշտպանել համայնքը», – կարծում է եկեղեցական պատմության դոկտոր, Սուրբ Տիխոնի ուղղափառ մարդասիրական համալսարանի պրոֆեսոր Վլադիսլավ Պետրուշկոն։
Նա հիշեցրել է, որ մայիսին կայացած եպիսկոպոսների տեղական ժողովը հռչակել էր Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցու անկախությունը Մոսկվայի պատրիարքությունից։ Սակայն գործնականում հոգևորականությունն ու աշխարհականները միայն հաստատեցին իրենց եկեղեցու կարգավիճակը, որն իրենց էր շնորհվել դեռևս 1990 թվականին։
«Օրենքից դուրս կմնան»
Փորձագետները խոսում են երկու սցենարների մասին։ Մեկն արդեն իրականացվում է։
Եթե Գերագույն ռադան հավանության արժանացնի Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցին արգելելու մասին օրինագիծը, դա ազդանշան կդառնա. քաղաքական գործիչները պատրաստ են անցնելու երկրորդ սցենարին։
Արդյունքում խոշորագույն, իսկ ամենակարևորը, Ուկրաինայի միակ կանոնիկ ուղղափառ եկեղեցին օրենքից դուրս կմնա։ Զանգվածային բռնաճնշումներ կսկսվեն։ Դրան կհետևի միավորումը պառակտչական Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցու հետ։