Ցորենի ու գարու արտահանման արգելքի առումով Արցախի Հանրապետությունը ճիշտ որոշում է կայացրել, որովհետև պատերազմական իրավիճակի մեջ է, կան անվտանգության ու հաղորդակցության ուղիների հետ կապված խնդիրներ, ուստի պաշտպանության տեսանկյունից հացահատիկի յուրաքանյուր կիլոգրամն ունի մեծ նշանակություն, Sputnik Արմենիայի հետ զրույցվում նման տեսակետ հայտնեց ՀՀ գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարար Աշոտ Հարությունյանը։
Նրա կարծիքով` սա հետևանքն է նրա, որ հացահատիկային մշակաբույսերի մշակովի տարածքները կրճատվել են ահռելի չափերով, հետևաբար Արցախում առաջացել է ինքնաբավության խնդիր։
Արցախի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարությունը հայտնել է, որ «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի համաձայն, Արցախի Հանրապետության կառավարության N 755-Ն որոշմամբ, սույն թվականի հուլիսի 1-ից արգելվել է ցորենի և գարու, այդ թվում՝ ցորենի և գարու սերմացուների արտահանումը Արցախի Հանրապետության տարածքից:
«Ընդհուպ մինչև 44-օրյա պատերազմի սկիզբը Արցախի Հանրապետությունում մշակվում էր բավականին մեծ քանակությամբ հացահատիկ, ինքնաբավության մակարդակը 100 տոկոս էր, սերմի ֆոնդը պահպանվում էր, ընդ որում` հացահատիկային մշակաբույսերն օգտագործվում էին ինչպես մարդկանց սննադակարգում, այնպես էլ իրացվում որպես անասնակեր։ Բավականին մեծ քանակություն էլ ներկրվում էր Հայաստան։ Արցախի գյուղատնտեսության զարգացման հիմնադրամը բերքը գնում էր տեղի ֆերմերներից, իրականացնում էր գնային քաղաքականություն` վաճառելով ՀՀ–ին»,– նշեց ՀՀ գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարարը։
Հարությունյանը հիշեցրեց, որ 2016-17 թվականներին Արցախը Հայաստանին անհատույց տվեց նաև 300 տոննա ցորենի սերմացուի անվճար օգնություն, մասնավորապես Արագածոտնի ու Շիրակի մարզերի այն համայնքներին, որոնք տուժել էին կարկտահարություններից։
«Պատերազմի արդյունքում հողատարածքների 75 տոկոսն ադրբեջանցիներին զիջելու հետևանքով ունենք լուրջ խնդիրներ, մնացած տարածքներն էլ թշնամու ուղիղ նշանառության տակ են։ Երբ ասվում է, որ Արցախում ապրում է 120 հազար մարդ, յուրաքանչյուր մարդու միջին կալորիականությունն օրական 380–400 գրամի չափով ապահովելու համար ինքնըստինքյան առաջանում են խնդիրներ։ Պաշարների համալրման հարցը դարձել է խնդրահարույց»,– ասաց Հարությունյանը։
Նրա պնդմամբ` հացահատիկային մշակաբույսերի առումով Հայաստանի ինքնաբավության մակարդակը զգալիորեն նվազել է, որպեսզի ուղիղ օգնություն ցուցաբերի Արցախին, մինչդեռ տարիներ առաջ այնտեղից եկած քանակությունը համարվում էր մեր ոսկե պահուստային ֆոնդը և մեծ աջակցություն էր, եթե Լարսի և այլ ճանապարհների հետ կապված առաջանում էին ֆորսմաժորային իրավիճակներ։ Հարությունյանի համոզմամբ` մարդիկ պետք է չքնեն ու գիշեր–ցերեկ մտածեն, թե ինչպիսի առաջնահերթ տարբերակներ կարելի է գտնել արցախցիներին օժանդակելու համար։
Նշենք, որ Արցախի հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների համաձայն` 44-օրյա պատերազմից առաջ 2019 թվականին աշնանացան և գարնանացան ցորենի բերքն Արցախում կազմել է 60,606 հազար տոննա, գարին` 49,258 հազ. տոննա, հաճարը` 1,251 հազ. տոննա, իսկ պետարազմից հետո 2021 թվականին աշնանացան և գարնանացան ցորենի բերքն արդեն կազմել է 8,4 հազար տոննա, գարին` 3,5 հազ. տոննա, հաճարը` 1,1 հազ. տոննա։