ՌԱԴԻՈ

Թուրքական սիրալիրությունը շատ արագ կարող է վերադառնալ բայրաքթարային տրամաբանության շրջանակ

ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը Sputnik Արմենիայի եթերում անդրադարձել է Հայաստանի և Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչներ Ռուբեն Ռուբինյանի և Սերդար Քըլըչի` Վիեննայում փետրվարի 24-ին կայանալիք երկրորդ հանդիպմանը։
Sputnik
Հայ–թուրքական հարաբերությունների ամբողջ պատմության ընթացքում ինչ–որ առումով պահպանվել է հավասարակշռություն, և 1990-ականներից սկսած` հայ–թուրքական շփումներ, հանդիպումներ եղել են Եվրոպայում, ուստի նաև աշխարհաքաղաքական հավասարակշռությունը պահպանելու համար որոշել են բանագնացների երկրորդ հանդիպումն անցկացնել Վիեննայում, Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։
«Այդուհանդերձ տվյալ հանգամանքը հակասում է թուրքական կողմի հայտարարության տառին և ոգուն, քանի որ Անկարայի ցանկությունն էր նմանատիպ հանդիպումներ անցկացնել կա՛մ Հայաստանում, կա՛մ Թուրքիայում` առանց միջնորդների։ Սա ավելի շատ ոչ թե բանակցություններում Ռուսաստանի խորքային ներգրավումն է, այլ պարզապես հարգանքի դրսևորում ստեղծված աշխարհաքաղաքական կոնյուկտուրայի նկատմամբ, ըստ որի` եթե հանդիպում է կայանում Մոսկվայում, ապա կարող է կազմակերպվել նաև Արևմուտքում, եվրոպական ինչ–որ երկրում»,– նշեց թուրքագետը։
Մելքոնյանի դիտարկմամբ` ավելի հավանական է, որ Վիեննայում տեղի կունենա դիրքորոշումների քննարկում, մանավանդ որ թուրքական կողմը մի քանի անգամ հայտարարել է մոտավորապես այն օրակարգի մասին, որն իր կանխատեսմամբ պետք է դիտարկվի։ Ըստ նրա` Հայաստանի և Թուրքիայի միջև վստահության պակասը թուրքական կողմի պնդմամբ պայմանավորված է Հայոց ցեղասպանության խնդրով, արցախյան հիմնահարցով, Կարսի պայմանագրի հարցով, և եթե նման հարցեր են քննարկվելու հաջորդ հանդիպման ընթացքում, ապա դա, ըստ Մելքոնյանի, կարելի է ուղղակի կամ անուղղակի համարել թուրքական նախապայմանների բարձրաձայնում։

«Եթե հայկական կողմը համաձայնի թուրքական օրակարգին, ապա դրանով կբացվի հայ–թուրքական հարաբերությունների վտանգավոր օվերտոնի հերթական պատուհանը կամ դարպասը։ Թուրքիան արդեն իսկ Հայաստանի նկատմամբ կիրառում է փափուկ ուժի իր քաղաքականությունը և գնալով ընդլայնում է զինանոցը, ինչն էլ ավելի մեծ դժվարություններ է ներկայացնելու հայկական կողմի համար, որովհետև թուրքական փափուկ ուժը շատ հաճախ կիրառվում է քողարկված, մինչդեռ Հայաստանի այսօրվա պատասխանատուները չունեն այն պրոֆեսիոնալիզմը, որպեսզի կարողանան թուրքական տարատեսակ որոգայթները նկատել կամ չեն ուզում նկատել»,– ասաց թուրքագետը։

Մելքոնյանի համոզմամբ` թուրքական կողմի դրական մեսիջներից կամ հայտարարություններից չարժե ոգևորվել և թուլացնել զգոնությունը, քանի որ այդ հրավերներն ու սիրալիրությունները շատ արագ կարող են վերադառնալ բայրաքթարային տրամաբանության շրջանակներ։
Հիշեցնենք` Հայաստանի և Թուրքիայի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ չկան. 2009 թվականին Ցյուրիխում երկու երկրների արտգործնախարարները դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու մասին արձանագրություններ ստորագրեցին, սակայն այդ փաստաթղթերն այդպես էլ չվավերացվեցին։
Երևանն ու Անկարան 2021 թվականի դեկտեմբերին հայտարարեցին, որ պատրաստ են հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված հստակ քայլեր ձեռնարկել և երկուստեք հատուկ ներկայացուցիչներ նշանակեցին, Անկարան՝ Վաշինգտոնում Թուրքիայի նախկին դեսպան Սերդար Քըլըչին, իսկ Հայաստանը՝ Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալ Ռուբեն Ռուբինյանին։
Հունվարի 14-ին Հայաստանի և Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչները հանդիպեցին Մոսկվայում։
Ավելի ուշ ԱԳՆ–ն հայտարարեց, որ կողմերը համաձայնել են շարունակել լիարժեք կարգավորմանն ուղղված բանակցությունները՝ առանց նախապայմանների։
Ռուբեն Ռուբինյանի և Սերդար Քըլըչի հաջորդ հանդիպումը նախատեսված է փետրվարի 24-ին Վիեննայում։