ԵՐԵՎԱՆ, 2 դեկտեմբերի – Sputnik, Դավիթ Գալստյան. Ադրբեջանը Հայաստանից առաջ է անցել «Հյուսիս - Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքը տարանցիկ երկրներից դառնալու ճանապարհին։
Նոյեմբերի 30-ին Եվրասիական զարգացման բանկը հրապարակել է «Հյուսիս-Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքով բեռնափոխադրումների զգալի ներուժը և զուգակցումը եվրասիական լայն միջանցքներին» խորագրով նոր հետազոտությունը: Բանկը գնահատել է միջազգային տրանսպորտային միջանցքի (ՄՏՄ) ներուժը բացվող նոր հնարավորությունների ֆոնին: Դրանց թվում են Հնդկաստանի, Իրանի և Հարավային Ասիայի ու Պարսից ծոցի այլ երկրների հետ ԵԱՏՄ փոխգործակցության ակտիվացումը, «Հյուսիս — Հարավ» ՄՏՄ-ի համակցման զգալի ներուժի առկայությունը լայն տրանսպորտային երթուղիների հետ, թվայնացման գործընթացների արագացումը և կլիմայական օրակարգի գերակայությունը:
«Հյուսիս-Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցք
© ЕАБР
«Հյուսիս-Հարավ» մուլտիմոդալ ՄՏՄ-ն կապում է սկանդինավյաներկրներն ու ԵԱՏՄ հյուսիս-արևմտյան մասը Պարսից ծոցի և Հնդկական օվկիանոսի պետությունների հետ Կովկասի և Միջին Ասիայի երկրների միջոցով: Միջանցքը ներառում է երկաթուղային, ավտոմոբիլային, օդային, ծովային և գետային տրանսպորտի ենթակառուցվածքները։ Այս պահին կա միջանցքի երեք հիմնական ճյուղ՝ 1) Արևմտյան, Կասպից ծովի արևմտյան ափով Ռուսաստանի և Ադրբեջանի տարածքով, 2) Արևելյան, Կասպից ծովի արևելյան ափով Ղազախստանի և Թուրքմենստանի տարածքով, 3) Տրանսկասպյան, Կասպից ծովում լաստանավայինև կոնտեյներային գծերի միջոցով:
Հայաստանը քարտեզի վրա դուրս է այդ բոլոր երթուղիներից։
Սակայն զեկույցում նշվում է, որ «Հյուսիս-Հարավ» տրանսպորտային միջանցքի իրականացումըև Հայաստանի միացումն այդ նախագծին կդարձնի նրան կարևոր տարանցիկ հանգույց ու կընդլայնի ելքը դեպի արտաքին շուկաներ:
Եվրասիական զարգացման բանկի ու Կայունացման և զարգացման եվրասիական հիմնադրամի գլխավոր տնտեսագետ Եվգենի Վինոկուրովը չի բացառում, որ Հայաստանը, այնուամենայնիվ, կարող է միանալ միջանցքին: Մոսկվայում Եվրասիական երկրորդ կոնգրեսի շրջանակում Sputnik Արմենիայի հարցին պատասխանելով՝ նա երկու տարբերակ ներկայացրեց, երկուսն էլ կապված են Հայաստանում«Հյուսիս-Հարավ» համանուն ճանապարհի շինարարության ավարտի հետ:
«Հյուսիս-Հարավ» ավտոմոբիլային միջանցքի շինարարությունը Հայաստանում ներուժ կստեղծի Իրան-Հայաստան-Վրաստան առանցքով, այնուհետև ԵՄ նավահանգիստներով փոխադրումների համար։ Կամ Մոսկվայի ու Թբիլիսիի հարաբերությունների բարելավման դեպքում Իրան-Հայաստան-Վրաստան առանցքով՝ Ռազմավիրական ճանապարհով դեպի Ռուսաստան», - ասաց Վինոկուրովը։
Այդ գաղափարները քննարկվում են, բայց առայժմ Ադրբեջանն ավելի իրատեսական է թվում։ Նրանք ընդամենը պետք է ավարտին հասցնեն Ռեշտ-Աստարա երկաթգիծը և պայմանավորվեն «միջանցիկ սակագնի» մասին։
Խոսելով միջանցքների կարևորության մասին՝ Վինոկուրովը նշեց, որ աշխարհում ընդունված է համարել, որ դեպի ծով ելք չունեցող երկրները կորցնում են ՀՆԱ-ի մինչև 1,5 տոկոսը և պոտենցիալ առևտրի մինչև 30 տոկոսը վատ լոգիստիկայի պատճառով:
ԵԱԶԲ-ի վարչության նախագահ Նիկոլայ Պոդգուզովն իր հերթին զեկույցումՀայաստանի բացակայության մասին հարցին ի պատասխան ասաց, որ բոլոր տարբերակները կքննարկվեն:
«Սա դեռ վերլուծական նյութ է։ Թե ինչպես կզարգանա նախագիծը, բավական դժվար է ասել։ Մենք գտնվում ենք աշխատանքի հիմնական ուղղությունների կառուցման և որոշման փուլում», - ասաց Պոդգուզովը։
Նրա խոսքով՝ ամեն ինչ պետք է կազմակերպվի այնպես, որ հնարավոր լինի նախագծի իրականացման համար ֆինանսավորում ներգրավել։ Ընդ որում, բանկի բաժնետեր-երկրներին պետք է կարևոր դեր հատկացվի։