ԵՐԵՎԱՆ, 29 նոյեմբերի – Sputnik. Հայաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահության սրահի մուտքի մոտ մի պաստառ է աչքի զարնում․«Times» ամսագրի 1967 թ․-ի սեպտեմբերյան համարի կարմիր շապիկից խիստ հայացքով հավաքվածներին է նայում ԽՍՀՄ պետական գործիչ Անաստաս Միկոյանը։ Իսկ դահլիճում այդ ընթացքում լսվում է նրա հանրաճանաչ թոռան՝ երաժիշտ Ստաս Նամինի ձայնը, որը մեծ խանդավառությամբ և ուշադրությամբ պատմում է այստեղ ներկայացված յուրաքանչյուր լուսանկարի պատմությունը։
Բոլոր լուսանկարները վերցված են ընտանեկան արխիվից կամ Ռուսաստանի Դաշնային արխիվային գործակալությունից։ Ի դեպ, Նամինի խոսքով, նույնպիսի ցուցահանդես մի քանի օր առաջ կազմակերպվել էր Ռուսաստանի նախագահի գրադարանում։
Ստաս Նամինը Անաստաս Միկոյանի 126-ամյակին նվիրված լուսանկարչական ցուցահանդեսի բացման ժամանակ (29 նոյեմբերի, 2021թ). Երևան
© Sputnik / Asatur Yesayants
Ինչպես պատմեց միջոցառման կազմակերպիչներից մեկը՝ «Մոսկվայի Տուն» մշակութային-գործարարական կենտրոնի գլխավոր տնօրեն Վահրամ Կարապետյանը, Երևանում Միկոյանի 125-ամյակին նվիրված ֆոտոցուցահանդեսը պետք է կայանար դեռևս 2020 թ․-ին, սակայն համավարակի պատճառով այն տեղափոխել են:
Նամինը պատմում է, որ հռչակավոր պապը թոռների (տաս թոռ է ունեցել) հանդեպ այնքան խիստ չէր, որքան իր որդիների։ Նա շատ սիրառատ մարդ էր և զանազան խորամանկություններ էր մտածում՝ բոլորին նույն տանիքի տակ հավաքելու համար։
«Նա կիրակնօրյա ճաշկերույթ էր կազմակերպում, որին կարող էինք գնալ ոչ մենակ, այլ մեր ընկերների ու ընկերուհիների հետ։ Բոլորին լոբիո էր բաժանում, և եթե որևէ մեկն ասում էր, թե չի սիրում այն, Անաստաս Իվանովիչն ասում էր․«Սերը լոբիոյի հետ ոչ մի կապ չունի»»,-հիշում է Նամինը։
Հետո, կենտրոնանալով Սոֆի Լորենի հետ Միկոյանի լուսանկարի վրա, կատակում է՝ գեղեցիկ կանանց նկատմամբ սերն իրեն և ընտանիքի մյուս տղամարդկանց հաստատ պապից է փոխանցվել։ Ինքը` Նամինը, պապի հանդեպ առանձնահատուկ վերաբերմունք ունի․գերադասում է նրա մասին խոսել ոչ թե որպես իր պապի, այլ որպես պատմական անձնավորության։
Ստաս Նամինն ու Վահրամ Կարապետյանը Անաստաս Միկոյանի 126-ամյակին նվիրված լուսանկարչական ցուցահանդեսի բացման ժամանակ (29 նոյեմբերի, 2021թ). Երևան
© Sputnik / Asatur Yesayants
Նամինը մտադիր է Միկոյանի մասին ողջ ճշմարտությունը բացահայտել, ընդ որում՝ որևէ կերպ նրան չարդարացնելով։ Նա, իր իսկ խոստովանությամբ, ցանկանում է պարզապես ցրել ապացուցողական հիմք չունեցող բամբասանքները, որոնք տարածում էին չարակամները։ Հանուն դրա Նամինը հազարավոր փաստաթղթեր է ուսումնասիրել, ստացել է Կուբայի առաջնորդ Ֆիդել Կաստրոյի, ինչպես նաև ԱՄՆ նախագահ Ջոն Քենեդիի հետ բանակցությունների արձանագրությունները։ Բոլոր փաստերը ներկայացված կլինեն «Անաստաս Միկոյան․երեք դարաշարջան, մեկ ճակատագիր» գրքում, որը լույս կտեսնի մոտ ապագայում։
«Ես արդեն մի քանի տարի է, ինչ զբաղվում եմ դրանով և փաստեր եմ հավաքում ռուսական, ամերիկյան, չինական, հայկական և այլ արխիվներից, որոնց մասին քչերը գիտեն։ Նա անհատականություն է, որը ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և աշխարհի պատմության մեջ է մտել։ Միկոյանին հաջողվել է աշխարհը փրկել երրորդ համաշխարհային պատերազմից՝ Կարիբյան ճգնաժամի ժամանակ»,-պատմում է խորհրդային պարտիական գործչի թոռը։
Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը ևս ընդգծեց Միկոյանի ներդրումը Կարիբյան ճգնաժամի կարգավորման հարցում՝ նրան արժանավոր քաղաքական գործիչ անվանելով։ Դիվանագետը կարծում է, որ վերջին տարիներին նրա գործունեությունը ոչ միանշանակ է ընկալվել, քանի որ հետխորհրդային տարիների պատմության վերագնահատում է տեղի ունեցել, և մարդիկ «մի ծայրահեղությունից մյուսի մեջ են ընկել»։
ՌԴ դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինն Անաստաս Միկոյանի 126-ամյակին նվիրված միջոցառման ժամանակ (29 նոյեմբերի, 2021թ). Երևան
© Asatur Yesayants
«Հիմա վերագնահատելու ժամանակն է՝ ձեռքբերումներն ու սխալները հաշվի առնելով։ Խորհրդային Միության իրողությունները, խորհրդային շրջանի առաջնորդների գործունեությունը նոր ուրվագծեր կստանան։ Անաստաս Իվանովիչն իրավամբ կարևոր տեղ է զբաղեցնում հայ ժողովրդի հիանալի ներկայացուցիչների շարքում»,-նշեց նա։
Դեսպանի խոսքով՝ Միկոյանը մեծ դեր է խաղացել խորհրդային պետության կայացման ու զարգացման գործում և իր հետքն է թողել գրեթե բոլոր ոլորտներում։ Կոպիրկինը վստահ է, որ Միկոյանի մասշտաբի կերպարն արժանի է հարգանքի և օբյեկտիվ վերաբերմունքի:
Սերգեյ Կոպիրկինն ու Ստաս Նամինը Անաստաս Միկոյանի 126-ամյակին նվիրված լուսանկարչական ցուցահանդեսի բացման ժամանակ (29 նոյեմբերի, 2021թ). Երևան
© Sputnik / Asatur Yesayants
Բոլոր ներկաները համաձայն են դեսպանի հետ, իսկ Նամինն առաջարկում է դիտել մի հատված Միկոյանի հարցազրույցից. այնտեղ նա պատմում է Լոռիում անցկացրած իր մանկության, ռուսերեն սովորելու և առոգանության մասին, ինչը երբեք չի խանգարել նրան աշխատել և շփվել մարդկանց հետ: