Ինչպես Լևոն Աթոյանցը օդաչու չդարձավ. նա պատրաստ էր Ատլանտի պես ուղղել մեջքը

Լենինգրադի կինոռեժիսորների ինստիտուտի երկրորդ կուրսում երիտասարդ Լևոն Աթոյանցին ուզում էին ստիպել փորձել օդաչու դառնալ։ Լևոնը խորամանկության դիմեց և հանձնաժողովին ներկայացավ շատ վատ տեսողություն ունեցող համակուրսեցու ակնոցով։ Տեսնելով խիստ «կարճատես» դիմորդին` հանձնաժողովի անդամներից մեկը տեղնուտեղը նրան ուղարկեց աշխարհի չորս կողմերից ցանկացածում իր տեղը գտնելու․ «Ի՞նչ եք անում այստեղ այդ ակնոցով։ Արագ հեռացեք»։ Այդպես Աթոյանցը թռչելու և տեսնելու կարողություն չունեցող մարդու տպավորություն թողեց իմաստուն ծերուկների մոտ։

Մի քանի տարի անց էկրան բարձրացավ «Ավդոյի մեքենան»․ տեսախցիկը սուրում էր փողոցներով, ընկնում ձիերի տակ, բարձրանում թամբին ու սլանում` առաջ անցնելով ամբողջ թափով ընթացող կառքից, բախվում էր քարին, ընկնում, ապա սավառնում օդում, և այս ամենը՝ խելահեղ արագությամբ և գլխապտույտ ֆուետեներով։

Հայկական կինոյում այսքան աշխույժ, շարժուն տեսախցիկ թերևս դեռ չէր եղել, տեսախցիկ, որը դրված էր ոչ թե ծանր եռոտանուն, այլ կինոօպերատորի ուսերին։

Նրան վիճակված էր այդ տեսախցիկը կրել խաչի պես․ սեփական ուսերին, գրեթե կես դար։ 1943թ․-ին, երբ 13 տարեկան էր, Լևոնը երկու ընկերների հետ փախավ ռազմաճակատ, բայց քաջարի դեռահասներին շատ արագ հետ բերեցին։

Թբիլիսիում և Լենինգրադի հայտնի համալսարանում սովորելուց հետո Աթոյանցը, որոշ ժամանակ աշխատելով ավտովերանորոգման գործարանում, 1955թ․-ին տեղափոխվեց Հայաստան և սկսեց աշխատել «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում։ 10 տարի անց դարձավ բեմադրող օպերատոր` նկարահանելով ավելի քան 30 ֆիլմ։ Նրա նշանավոր աշխատանքների թվում են «Մորգանի խնամին», «Հեղնար աղբյուր», «Քաոս», «Խոշոր շահում», «Զինվորն ու փիղը», «Որտե՞ղ էիր, մարդ աստծո» և բազմաթիվ այլ ֆիլմեր։

Աթոյանցը սիրով էր վերաբերվում իր բոլոր ֆիլմերին՝ առանց բացառության, սիրով և ակնածանքով էր հիշում վարպետներին, որոնց հետ անցել էր իր հսկայական կինոճանապարհը` Հենրիկ Մարգարյան, Առնոլդ Աղաբաբով, Լաերտ Վաղարշյան, Յուրի Երզնկյան, Արման Մանարյան, Դմիտրի Կեսայանց։

2021թ․-ին մահացավ Ռուդոլֆ Վաթինյանը․ նա հայ կինոյի մյուս խոշորագույն օպերատորն էր, որի հետ հաճախ էին համեմատում Աթոյանցին, նրանց անհաշտ մրցակիցներ էին համարում։

Ձեռնափայտին հենվելով` ասում էր, որ եթե հանկարծ կինո նկարելու հնարավորություն ի հայտ գա, փայտը մի կողմ կնետի և տեղնուտեղը կուղղի մեջքը, որպես իսկական ատլանտ։ Եվ հենց այդ պահին Աթոյանցի դեմքին հայտնվում էր նրա հայտնի ու անմոռանալի ժպիտը, որն ականավոր օպերատորի և պայծառ մարդու ամենաստացված կադրն էր թվում։