Ալեքսանդր Խրոլենկո, ռազմական մեկնաբան
Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը շուտով կստանա երրորդ սերնդի կառավարման օդային կետը՝ Իլ-96-400Մ-ի հիմքով: «Դատաստանի օրվա» երկու նոր ինքնաթիռները սկսել են հավաքել Վորոնեժի ավիաբազայում՝ «Զվենո-Ս» նախագծի շրջանակներում:
Կառավարման օդային կետը (ԿՕԿ) Ռուսաստանի գերագույն գլխավոր հրամանատարին և ԶՈւ գլխավոր շտաբի ղեկավարությանը թույլ կտա հուսալիորեն կառավարել զորքերի բոլոր տարատեսակները, ռազմավարական միջուկային ուժերը գլոբալ զինված հակամարտության (ատոմային պատերազմի) ընթացքում, նույնիսկ եթե հակառակորդը ոչնչացնի բոլոր ցամաքային հրամանատարական կետերը:
Ծովային «Ցիրկոնով»՝ ցամաքային թիրախներին. ի՞նչ է դա նշանակում «գործընկերների» համար
Նման տեխնոլոգիական մակարդակի ավիացիոն համալիր ունենալ կարող են իրենց թույլ տալ միայն երկու երկիր՝ ՌԴ-ն և ԱՄՆ-ն։
Ռուսական նոր օդային հրամանատարական կետն ամերիկյան անալոգից տարբերվում է նրանով, որ նախատեսված է մի քանի տեսակի «Դատաստանի օրերի» համար և ապահովում է վրեժխնդրության անխուսափելիությունը ցանկացած ագրեսորի համար:
Ի՞նչ կլինի, եթե ԿՕԿ-ը խոցեն
Նորագույն ռուսական ԿՕԿ-ը դժվար է հայտնաբերել և ոչնչացնել։ Բարձր ինքնավարությունը, ռադիոէլեկտրոնային պայքարի ժամանակակից միջոցները, հակառակորդի արբանյակների և ռադարների համար ցածր տեսանելիության տեխնոլոգիաները, ռադիոակտիվ ճառագայթումից պաշտպանությունը, արագությունը, հեռահարությունը և գործնական բարձրակետը ԿՕԿ-ին զգալի առավելություններ են տալիս ցամաքային, ստորգետնյա կամ ստորջրյա հրամանատարական կետերի նկատմամբ:
Վերալիցքավորելով` ինքնաթիռը կարող է օրերով օդում գտնվել։ Կառավարման օդային կետը խոցելը, թերևս, ամենավտանգավորն է. տեսական այդպիսի իրավիճակում անկման 2-3 րոպեի ընթացքում Գլխավոր շտաբի օպերատիվ խումբը կհասցնի Երկրի երեսից լիովին ջնջել մի երկու տասնյակ թշնամական երկիր։
Ժամանակակից պատերազմը հոլիվուդյան մարտաֆիլմ չէ, հարվածների հայելային փոխանակում չէ, հակամարտող կողմերը կարող են ճկուն կերպով փոխել իրենց սցենարները մարտական կիրառման բոլոր միջավայրերում։ Հսկայական նշանակություն ունի ՌԴ զինված ուժերի ընդհանուր վիճակը, պլանավորման և կապի համակարգը, միջուկային զենքի մարտական կիրառման ալգորիթմները, պետության ղեկավարի և Գերագույն գլխավոր հրամանատարի քաղաքական կամքը։ Երրորդ սերնդի Կառավարման օդային կետի մշակումը վկայում է արտաքին ռազմական սպառնալիքների լրջության մասին։
«Դատաստանի օրվա» ռուսական ինքնաթիռների գոյության փաստն ինքնին սառեցնում է Պենտագոնի և ՆԱՏՕ-ի տաք գլուխները, անորոշ երկար ժամկետով հետաձգում է գլոբալ զինված հակամարտությունը։
Երրորդ համաշխարհայինի հրամանատարական կետը
Ռուսական զորքերը համալրվում են կառավարման ավելի ու ավելի կատարյալ ավտոմատացված համակարգերով, արհեստական ինտելեկտի տարրերով սպառազինությամբ։ Ակտիվորեն համալրվում են Ռազմավարական միջուկային ուժերը։ Զարգանում են տիեզերական հետախուզության և կապի միջոցները։ ԿՕԿ-ը պետք է համապատասխանի ժամանակի պահանջներին։
«Դատաստանի օրվա» օդանավի ռադիոհամալիրը թույլ է տալիս զորքերին 6000 կմ շառավղով հրամաններ և մարտական կարգադրություններ փոխանցել, ներառյալ ռազմավարական ավիացիայի անձնակազմերը, ռազմավարական միջուկային զենք կրող սուզանավերը, շարժական և հանքային արձակման կայանքների հաշվարկները:
ՌԴ-ն հատուկջոկատայինների համատեղ զորավարժությունների շարք կանցկացնի Աֆղանստանի սահմանին
Երրորդ սերնդի ԿՕԿ-ն առանձնանում է յուրահատուկ հատկանիշներով, բարձր ֆունկցիոնալությամբ, կենսունակությամբ, էներգիայի տնտեսմամբ։ Օդանավում հարմարավետ պայմաններ են ստեղծված ՌԴ ԶՈւ բարձրագույն հրամանատարական կազմի, գլխավոր շտաբի սպաների օպերատիվ խմբի և տեխնիկական խմբի մասնագետների երկարաժամյա աշխատանքի համար: Գլոբալ հակամարտության իրավիճակում Ռուսաստանի գլխավոր հրամանատարական կետը պետք է վերալիցքավորումներով թռիչք կատարի մի քանի օր շարունակ։
Ամեն ինչի հիմքը հուսալի կրիչն է։ Իլ-96-400-ը Իլ-96-300-ի բեռնատար մոդիֆիկացիան է, որը հայտնի է իր հզորությամբ և անվտանգությամբ։ Ժամանակակից նյութերը թույլ են տվել պակասեցնել ինքնաթիռի զանգվածը` ապահովելով ամրություն ու տնտեսողականություն։ Իլ-96-300-ի հատուկ մոդիֆիկացիաներն օգտագործվում են որպես Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի №1 օդանավ և հարմարեցված են զինված ուժերի Գերագույն գլխավոր հրամանատարի գործառույթների իրականացման համար։
Իլ-96-400 օդանավը՝ ՊՍ-90Ա1 շարժիչներով և ավելացված բեռնատարողությամբ հուսալի հիմք է հանդիսանում ինքնաթիռի ներքին համալիրի համար, որն ունակ է աշխատել մարտական կառավարման բոլոր գոյություն ունեցող և հեռանկարային ավտոմատացված համակարգերի հետ։ Իլ-96-400Մ-ի քաղաքացիական տարբերակը հաշվարկված է մինչև 370 ուղևորի փոխադրման համար։ Ռուսական ավիաարդյունաբերության բոլոր մեքենաներից Իլ-96-ը ամենահեռուն է թռչում և, այնուամենայնիվ, պահեստային օդակայաններ, ինչպես նաև ենթակառուցվածքի ուղեկցող օբյեկտներ են հարկավոր Ռուսաստանի հեռավոր անկյուններում։
Մինչ ՌԴ ԶՈւ գլխավոր շտաբի մասնագետները մոդելավորում են լայնածավալ ռազմական հակամարտության ռազմավարական (համակարգչային) սցենարները, «Դատաստանի օրվա» մի քանի ինքնաթիռներ լուռումունջ իրենց ժամին են սպասում բազային օդանավակայանում: Այսօր գործող օդային կառավարման կետը ստեղծվել է Իլ-86 ինքնաթիռի հիմքի վրա և կոչվում է Իլ-80։ Երկրորդ սերնդի նմանատիպ չորս համակարգ է կառուցվել։ Երրորդ սերնդի ԿՕԿ-ի ստեղծման որոշումը համընկել է երկրորդի արդիականացման հետ՝ 2019 թվականին։
Ամերիկյան անալոգները
ԱՄՆ-ի ռազմաօդային ուժերը չորս ժամանակակից հրամանատարական կետ ունեն ԱՄՆ-ի բարձրագույն ղեկավարության համար, որոնք ստեղծվել են Boeing 747-200 հեռամագիստրալ լայնաֆյուզելաժային ուղևորատար ինքնաթիռի հիման վրա: Մեքենաները նախատեսվում է օգտագործել ըստ նշանակության, եթե կառավարման ցամաքային համակարգերը կործանվեն միջուկային պատերազմի արդյունքում։
Boeing 747-200-ի քաղաքացիական տարբերակը ունի 374,8 տոննա առավելագույն թռիչքային զանգված, արագությունը՝ մինչև 895 կմ/ժ, բարձրակետը՝ 13 750 մետր, թռիչքի հեռավորությունը՝ մինչև 106701 մ։ Ուղևորների տեղերի թիվը 790 է։ Boeing 747-200F-ի բեռնամասում հնարավոր է մինչև 113 տոննա զանգվածով բեռների փոխադրում։
Ամերիկյան համալիրների տեխնոլոգիական հնարավորությունները կարելի է գնահատել մի քանի օրինակ դիտարկելով։
ԱՄՆ-ի ռազմավարական կառավարման ժամանակակից օդային կետը՝ Boeing C-32-ի հիման վրա, նախատեսված է զորքերի օպերատիվ ծավալման ընթացքում տարբեր խնդիրների լուծման համար՝ ցամաքային ենթակառուցվածքի բացակայության դեպքում, կամ հակառակորդի կողմից կառավարման ցամաքային կետերի, կապի հանգույցների և գծերի խոցումից հետո: Ինչպես նաև որպես Արտակարգ իրավիճակներում գործողությունների դաշնային գործակալության՝ FEMA-ի շարժական կառավարման կետեր:
С-32А-ի վրա նորագույն սարքավորումներ են տեղադրված, տեղորոշման համակարգեր և կապի միջոցներ։ Ուղևորային խցիկը բաժանված է մի քանի բաժինների՝ զինվորական բարձրագույն ղեկավարության աշխատանքային սենյակ, խորհրդակցությունների սենյակ, օպերատիվ խմբի սենյակ, կապի հանգույց և հանգստի սենյակ (նման դասավորություն ունեն, հավանաբար, բոլոր ԿՕԿ-երը):
Առաջին ինքնաթիռը թողարկվել է Boeing-ի գործարանում՝ Սիեթլում, 1998 թ․-ի հունիսի 19-ին։ Ընդամենը 4 ինքնաթիռ է արտադրվել, որոնցից յուրաքանչյուրը կարող է կատարել օպերատիվ-մարտավարական հրամանատարության օդային հրամանատարական կետի և «Մինիթմեն» միջմայրցամաքային բալիստիկ հրթիռների արձակման կառավարման կետի գործառույթները:
Թալիբները թուրքերին ասում են Go home և գնդակահարում գերիներին. ի՞նչ է լինելու հետո
E-6B Mercury օդանավը ստեղծվել է Boeing 707-320-ի հիման վրա՝ General Electric-ի արտադրության չորս F108-CF-100 տուրբոռեակտիվ շարժիչներով։ Ինքնաթիռի առավելագույն թռիչային զանգվածը 155 տոննա է։ Թռիչքի արագությունը՝ մինչև 972 կմ/ժամ, 12000 մետր բարձրությամբ։ Գործական բարձրակետը 12810 մետր է։ Մարտական հերթապահություն կատարելիս թռիչքի հեռավորությունը, առանց օդում վերալիցքավորվելու, 72 ժամ է։ Ինքնաթիռի թռիչքային անձնակազմը՝ 12 մարդ, ՕՀԿ-ի շտաբի օպերատիվ խումբը՝ ութ մասնագետ։
Առաջին օդային հրամանատարական կետերն ԱՄՆ-ում հայտնվել են 1965 թ․-ին, և դրանք հատուկ միջոցներով հագեցած KC-135A լիցքավորիչներ օդանավերն էին: Դրանք ԱՄՆ Զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարի ինքնաթիռների դերն էին կատարում և գործում էին Էնդրյուսի ավիաբազայից (Մերիլենդ նահանգ), այնուհետև այդ կարգավիճակում դրանց փոխարինեցին երեք «Boeing» E-4A–երը: Ռազմական գործողությունների եվրոպական և խաղաղօվկիանոսյան թատերաբեմերի համար առանձին տարբերակներ գոյություն ունեին։
Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև բարձր տեխնոլոգիաների ռազմավարական մրցարշավը շարունակվում է։