ԵՐԵՎԱՆ, 15 հուլիսի -Sputnik. Մինչև Հայաստանի սահման հասնող Ռուսթավի-Ալգեթի ավտոմոբիլային ճանապարհի շինարարության ավարտը կկապի Երեևանը E60 միջազգային արագընթաց մայրուղու հետ ու թույլ կտա հայկական ապրանքներն ավելի արագ Ռուսաստան հասցնել: Sputnik Արմենիայիթղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Վրաստանի տրանսպորտային միջանցքի ուսումնասիրության կենտրոնի տնօրեն Պաատա Ցագարեիշվիլին։
Նրա գնահատմամբ՝ դա թույլ կտա Երևանին անուղղակիորեն դառնալ եվրոպական նախագծի՝ Արևելք-արևմուտք միջազգային ավտոմայրուղու (Е 60) մի մասն ու կոմպակտ միջանցք ստանալ Վրաստանի տարածքով:
Հայ–վրացական «Բարեկամության կամրջի» շինարարության մեկնարկը տրվել է
Ավելի վաղ այդ ծրագրի իրականացման կարևորության մասին ինչպես Վրաստանի, այնպես էլ Հայաստանի համար խոսել էր նաև Վրաստանի տարածքային զարգացման ու ենթակառուցվածքների նախարար Իրակլի Կարսելաձեն: Նրա խոսքով՝ Սադախլոյի ուղղությամբ Ռուսթավի-Ալգեթի ճանապարհի կառուցման նախագիծը բեկումնային կդառնա ինչպես Վրաստանի, այնպես էլ Հայաստանի համար:
Դարի նախագիծ
Արևելք-արևմուտք ավտոմայրուղին կամ E-60 եվրոպական տարանցիկ ճանապարհը շատ հաճախ դարի նախագիծ են անվանում: Այն մեծությամբ երկրորդ եվրոպական տարանցիկ միջանցքն է, որը սկսվում է Բրեստում (Ֆրանսիա) ու ավարտվում է Էրքեշտամում (Ղրղզստան): Վրաստանում Е -60-ը սկիզբ է առնում Ադրբեջանի հետ սահմանին ու ավարտվում Սև ծովի ափին՝ Փոթի նավահանգստի մոտ: Վրաստանի տարածքում միջանցքի երկարությունը 392 կմ է, դրա «ճյուղերից» մեկը դեպի Հայաստանի հետ սահման է տանում։
Վրաստանում նախագծի իրականացման ժամկետները երկու անգամ տարբեր պատճառներով հետաձգվել են։ Պատճառներից մեկն էր կորոնավիրուսի համավարակը։ 2021 թվականի հուլիսի սկզբին Եվրոպական ներդրումային բանկից Թբիլիսին 106,7 մլն եվրոյի չափով վարկ է ստացել Ադրբեջանի ու Հայաստանի սահմաններ տանող ճանապարհների կառուցման համար:
Ներկա ճանապարհների տեղում նախատեսվում է ստեղծել հայկական սահմանից սկսվող ժամանակակից և անվտանգ մայրուղի։ Դրանով կիրականացվեն բեռնափոխադրումներ և ուղևորափոխադրումներ։ Արդիականացման արդյունքում կբարձրանա երթևեկության անվտանգությունը, կնվազեն տրանսպորտային միջոցների ուղեվարձի և սպասարկման ծախսերը։
Միջանցք դեպի Մոսկվա
Ցագարեիշվիլիի կարծիքով՝ նախաձեռնությունն իսկապես կարևոր է, այդ թվում նաև Հայաստանի համար: Նա կարծում է, որ ճանապարհը ռազմավարական նշանակություն ունի, քանի որ դա արևելքն արևմուտքի հետ կապող զարկերակներից մեկն է։
«Այդ ճանապարհը նախատեսված է Վրաստանից Հայաստան ու Հայաստանից Ռուսաստանի ու Եվրոպայի ուղղությամբ բեռների մեծ հոսքի համար»,-ասաց Ցագարեիշվիլին:
Նա պարզաբանեց, որ Վրաստանի տարածքում իրականացվող նախագիծը Հայաստանի համար դեպի Ռուսաստան, այսպես կոչված, կոմպակտ միջանցքի մի մասն է: Այն իր մեջ ներառում է երեք տեղանք՝ Սադախլո-Ռուսթավի ճանապարհ Ալգեթիով, 45-կիլոմետրանոց մայրուղի՝ շրջանցելով Թբիլիսին, ու 9-կիլոմետրանոց թունել՝ Վերին Լարսի անցակետի Խաչի լեռնանցքի տակով:
Չի բացառվում, որ Հայաստանն օգտագործի Կասպից ծովում ադրբեջանական նավահանգիստները. Օվերչուկ
Ցագարեիշվիլին պարզաբանեց, որ այդ բոլոր ծրագրերը սկզբնական փուլում են։ Դրանց ավարտից հետո հայկական բեռնատարներն ավելի արագ կհասնեն Ռուսաստան, և այդ երթուղին ավելի էժան կլինի։
Նա նաև կարևորեց Հայաստանի տարածքում ճանապարհների արդիականացումը։ Փորձագետը կարծում է, որ առանց Երևանի մասնակցության` նախագծերը Վրաստանում լիարժեք չեն լինի։ Նա հիշեցրեց, որ Հայաստանն ու Վրաստանը վերջին տարիներին վատացրել են ճանապարհների որակի ցուցանիշները։ Համաշխարհային բանկի գնահատմամբ՝ Վրաստանը 56-րդ տեղից 2012- թվականին իջել է 81-ի, իսկ Հայաստանը` 80-ից 91-ի:
Բացի այդ, հայկական մայրուղիներում բեռնատարները յուրաքանչյուր 100 կիլոմետրի վրա ստիպված են լինում մինչև 50 լիտր բենզին այրել, ինչը նորմայից գրեթե երկու անգամ ավել է: Նա նշեց, որ դա նվազեցնում է Հայաստանի տարածքով ապրանքների տեղափոխման գրավչությունը։
Հիշեցնենք, որ Հայաստանը Ռուսաստանին կապող միակ ճանապարհն անցնում է Վրաստանի տարածքով։