ԵՐԵՎԱՆ, 10 մայիսի – Sputnik. Ձեռներեց և բարերար Ռուբեն Վարդանյանը կարծում է, որ հայերը Հայաստանում իրավիճակը փոխելու և օրինակելի պետություն ձևավորելու բացառիկ հնարավորություն ունեն։ Նա իր տեսակետը հայտնեց Sputnik Արմենիային տված բացառիկ հարցազրույցում` ներկայացնելով իր «Ապագա հայկականը» նոր նախաձեռնությունը։
Գործարարի խոսքով` նախաձեռնության շուրջ աշխատանքը մեկնարկել է 2020 թվականի դեկտեմբերին, ոչ միայն Հայաստանում, այլև սփյուռքում հանրային քննարկումների 15 նպատակներ և ուղղություններ են ձևավորվել։ Նա համոզված է` լուրջ վերակառուցում է սպասվում։ Ուժեղ պետությունը պետք է կառուցված լինի հանրային աջակցման հիմքի վրա։ Իսկ Հայաստանը փոխելու համար անհրաժեշտ է ձերբազատվել պատրանքներից ու միֆերից, ռեսուրսների գույքագրում և կադրերի գնահատում իրականացնել, ինչպես նաև շուրջ 15-20 մլրդ դոլար «խելացի» գումար ներգրավել։
«Դրանք ոչ միայն գումարներ են, որոնք կգան ու կգնան կամ կծախսվեն հերթական հարսանիքի, թաղման ու մկրտության վրա, այլ կներդրվեն ճիշտ նախագծերում։ Բավական լուրջ մարտահրավեր է ոչ միայն գումարի ներգրավումը, այլև նախագծեր գտնելը, որոնք իրապես կարող են փոխել Հայաստանի իրավիճակը։ Այնպես որ մեզ մեծ ու ծանր աշխատանք է սպասում», – նշեց Վարդանյանը։
Նա նաև համոզված է, որ Հայաստանը կարող է արտադրանք ու ծառայություններ ունենալ, որոնք արժեք կներկայացնեն ամբողջ աշխարհում։ Իսկ պետական ինստիտուտների և սփյուռքի գործակցությունը ճիշտ կազմակերպելու դեպքում կարելի է նոր մոդել կառուցել, որը ոչ միայն կուժեղացնի երկիրը, այլև կօգնի օրինակ դառնալ մյուսների համար։ Միևնույն ժամանակ Վարդանյանը նկատեց, որ նախկինում սփյուռքի և իշխանությունների հարաբերություններում գործում էր «Օգնե՛ք նյութապես, մի՛ խանգարեք ապրել» փոխհարաբերությունների մոդելը, իսկ հանրության հետ ոչ ֆորմալ պայմանավորվածություն կար` ապահովել քաղաքացիների անվտանգությունը, բայց հարստանալ նրանց հաշվին։
«Այդ «պայմանագրերը» երկկողմանի խախտվել են։ Մենք պետք է հարաբերություններ կառուցենք իշխանության, ժողովրդի, սփյուռքի և Արցախի միջև։ Մինչև 2016 թվականը երերուն հավասարակշռություն էր, 2016-ին հիասթափություն եղավ, 2018 թվականին դրական մեծ վերելք տեղի ունեցավ, որն է՛լ ավելի մեծ հիասթափությամբ ավարտվեց։ Մենք ինչ–որ բան փոխելու բացառիկ հնարավորություն ունենք այսօր կամ երբեք», – շեշտեց բարերարը։
Վարդանյանը հավելեց, որ 20 տարվա ընթացքում ինքն իր գործընկերների հետ Հայաստանում և Արցախում 700 մլն դոլարի շուրջ 700 նախագիծ է իրականացրել, բայց իշխանությունները երբեք չեն հետաքրքրվել` իրենք խնդիրներ ունեն, թե ոչ։ Թեև կառավարության ներկայացուցիչը պետք է հետաքրքրվեր դրանով, համենայնդեպս մի շարք երկրներում այդպես է։ Կային խնդիրներ, որոնք տարիներով լուծում չէին ստանում, չնայած իշխանության ներկայացուցիչների հետ նորմալ հարաբերություններ էին, և ինքն ու իր գործընկեր Նուբար Աֆեյանը նույնիսկ պարգևներ են ստացել։ Ընդ որում` դա եղել է ոչ միայն նախորդ, այլև գործող իշխանությունների օրոք։
Ինչո՞ւ հայ ներդրողները հայրենիքում գործարաններ չեն կառուցել։ Ինչպե՞ս է ստացվել, որ Նուբար Աֆեյանը, լինելով «Moderna» պատվաստանյութի ստեղծման և արտադրման հարցերով զբաղվող ընկերության համասեփականատեր, պատվաստանյութը չի առաջարկել Հայաստանին։
Վարդանյանի խոսքով` Աֆեյանը բաժնետոմսերի վերահսկիչ փաթեթ չունի ընկերությունում, ԱՄՆ–ն շատ խիստ է վերահսկում, թե որտեղ է պատվաստանյութն արտադրվում և ուր գնում, բացի այդ, այն բավական թանկ է, և հարց է առաջանում` ՀՀ կառավարությունը կարո՞ղ է իրեն թույլ տալ դա։
«Պատվաստանյութի արտադրությունը կազմակերպվել է կոնկրետ երկրների գործարաններում, կոնկրետ վերահսկողության տակ, այդ թվում` Նահանգների, այդ պատճառով անհեթեթ է սպասել, որ մարդը կգա ու հենց այնպես կտա... Աֆեյանը տարվա ընթացքում հինգ անգամ Հայաստան է գալիս, քանի՞ անգամ են նրան հրավիրել ու հարցրել, թե ինչով է զբաղվում։ Ունենք այն, ինչ ունենք, քանի որ ճիշտ երկխոսություն չկա», – նշեց նա։
Այդ իսկ պատճառով Վարդանյանը կարծում է, որ ինքն ու «Ապագա հայկականը» նախաձեռնության իր գործընկերները ավելի օգտակար կլինեն քաղաքականությունից դուրս։ Ի դեպ, նա մտադիր չէ նաև աջակցել որևէ քաղաքական ուժի, քանի որ գրեթե տարբերություն չի տեսնում նրանց նախընտրական ծրագրերում։
«Ես կոնկրետ սկզբունքներ ունեմ` ով էլ գա իշխանության, պետք է պատասխանատու լինի ժողովրդի առաջ և պատասխանի հետևյալ հարցին` ինչպե՞ս է ապահովելու երկրի անվտանգությունը, ընդ որում` ոչ միայն ֆիզիկական, այլև սոցիալական, տնտեսական, բնապահպանական և այլն», – նշեց նա։
Նշենք, որ «Ապագա հայկականը» (The future Armenia) հանրային նախաձեռնությունը մեկնարկել է ապրիլի 29-ին։ Նպատակն է ստեղծել Հայաստանի և հայության կայուն զարգացման շուրջ համընդհանուր փոխըմբռնում։ Չունի քաղաքական նպատակներ և հավակնություններ։
Ծրագրի նախաձեռնող խմբում են Ռիչարդ Ազարնիան (Ֆրանսիա), Արթուր Ալավերդյանը (Հայաստան), Նուբար Աֆեյանը (ԱՄՆ) և Ռուբեն Վարդանյանը (Ռուսաստան)։ Ծրագրի մշակմանը և քննարկմանը մասնակցել են հարյուրավոր մարդիկ աշխարհի տարբեր երկրներից, և որին արդեն միացել են 380 հոգի։