ԵՐԵՎԱՆ, 6 մարտի – Sputnik. ՀՀ ԶՈւ ղեկավարությունը մարտի 3-ին ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարյանի պաշտոնանկության իրավական գործընթացի վերաբերյալ հայտրարություն էր տարածել, որում նշված էր, որ Գասպարյանն իր ծառայությունը շարունակելու է մինչև մարտի 8-ը։
Արմեն Սարգսյանը որոշել է չստորագրել Օնիկ Գասպարյանի ազատման հրամանագիրը, բայց նա կհեռանա՞
Սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանի խոսքով` այս ժամկետը ստացվում է Սահմանադրության տարբեր մեկնաբանությունների արդյունքում։ ԳՇ հայտարարության մեջ հիշատակված տեսության կողմնակիցները, նրա խոսքով, այդ ժամկետն ստանում են ոչ թե ՀՀ նախագահի ու վարչապետի միջև փաստացի տեղի ունեցած փաստաթղթաշրջանառության իրական ժամկետների, այլ ՀՀ Սահմանադրության մեջ նշված առավելագույն ժամկետներով հաշվելու դեպքում։
«Իրենք հետևյալ կերպ են մեկնաբանում, որ նախ առաջին անգամ, երբ նախագահը վարչապետին է վերադարձնում հրամանագրի նախագիծը` իր առարկություններով, Սահմանադրությամբ վարչապետի համար 5-օրյա ժամկետ է սահմանված նախագիծը նախագահին վերադարձնելու համար։ 5–օրյա ժամկետը մարտի 4-ին է ավարտվում։ Մարտի 4-ից հետո էլ 3-օրյա ժամկետ է սահմանվում, որի ընթացքում նախագահը կարող է կա՛մ ստորագրել հրամանագիրը, կա՛մ դիմել ՍԴ` Սահմանադրությանը դրա համապատասխանության հայցով»,– պարզաբանեց Մելոյանը։
Այս հաշվարկով, փաստորեն, ՀՀ ԶՈւ ԳՇ հայտարարության մեջ որպես Օնիկ Գասպարյանի պաշտոնավարման վերջնաժամկետ նշվել էր մարտի 8-ը։ Բայց հայտարարության հեղինակները թերևս հաշվի չէին առել, որ մարտի 8-ը ոչ աշխատանքային օր է։ Այսինքն`այս տրամաբանությամբ ժամկետը կլրանա արդեն մարտի 9-ին։
Այլ մեկնաբանության պարագայում, սակայն, քանի որ վարչապետի աշխատակազմը չի օգտվել Սահմանադրությամբ իրեն տրամադրված առավելագույն ժամկետից և նախագահի վերադարձրած նախագիծը նույն օրն իսկ (փետրվարի 27-ին) հետ է ուղարկել նրան, ապա ՀՀ նախագահն այն պետք է ստորագրեր կամ դիմեր ՍԴ մինչև մարտի 2-ը։
Այդ ժամկետն, ըստ էության, արդեն լրացել է, բայց որևէ պաշտոնական հայտարարություն Օնիկ Գասպարյանի պաշտոնանկության որոշման ուժի մեջ մտնելու մասին, չի արվել։ Եվ, ըստ ամենայնի, մինչև մարտի 9-ը չի էլ արվի, հաշվի առնելով, որ մարտի 6-8-ը ՀՀ–ում ոչ աշխատանքային օրեր են։
Հետաքրքրական է, որ, ըստ Գոհար Մելոյանի, ստեղծված իրավիճակում վարչապետի որոշումն ընդհանրապես չի կարող ուժի մեջ մտնել։
«Նախագահը երկրորդ փուլում ընդամենը երկու հնարավորություն ուներ` կա՛մ ուղարկեր ՍԴ, կա՛մ ստորագրեր։ ՀՀ նախագահը երրորդ ուղով գնաց` չստորագրելով այդ հրամանագրի նախագիծը, որի հնարավորությունն ուներ բացառապես առաջին փուլում»,– ասաց նա։
«Բանակի փեշերից են կախվել». Քոչարյանն ասաց` ինչպես է լուծվելու Օնիկ Գասպարյանի հարցը
Բայց կա նաև իրավական մեկնաբանության երրորդ ու մասնագիտական շջանակներում բավական տարածված կարծիք ևս, որի համաձայն` ո՛չ վարչապետը, ո՛չ նախագահը ԳՇ պետին զբաղեցրած պաշտոնից ազատելու իրավունք ընդհանրապես չունեն։
Նրա մեկնաբանմամբ` վերոհիշյալ բոլոր կարգավորումներով սահմանվում է բացառապես ԳՇ պետի նշանակման ընթացակարգը։ Մինչդեռ նրա պաշտոնավարման ժամկետից շուտ ազատման հնարավորություն` Սահմանադրությունը չի տալիս։
Սահմանադրության 155–րդ հոդվածը սահմանում է. «Զինված ուժերի զինվորական ամենաբարձր պաշտոնատար անձը գլխավոր շտաբի պետն է, որին վարչապետի առաջարկությամբ նշանակում է հանրապետության նախագահը՝ օրենքով սահմանված ժամկետով»։ Ազատման տարբերակ Սահմանադրությւնը չի նշում։ Եվ, այդուհանդերձ, Սահմանադրության վերջին փոփոխությունից հետո արդեն ԳՇ երկու պետեր պաշտոնանկ են արվել, երրորդի հարցն էլ օրակարգում է։
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը ԳՇ պետի պաշտոնանկության խնդիրը դիտարկում է որպես Հայաստանում առկա քաղաքական ճգնաժամի դրսևորումներից մեկը։
«Տվյալ պարագայում կա՛մ պիտի զինվորականները կառավարությանը հակադրվեն ու ռազմական հեղաշրջում լինի, ինչի հավանականությունը ես շատ փոքր եմ համարում, կա՛մ էլ պետք է զինվորականները փորձեն հաշտվել իրականության հետ և իրենց խնդիրը լուծեն իրավական ճանապարհով»,– ասաց Սուրենյանցը։
Գեներալիտետի ներկա պասիվությունը քաղաքագետը դրական է գնահատում` նշելով, որ հակառակ պարագայում, եթե Հայաստանում ռազմական հեղաշրջում տեղի ունենա ու իշխանության գա «ռազմական խունտան» (Սուրենյանցի որակումն է), դա ոչ միայն չի լուծելու երկրի առջև ծառացած խնդիրները, այլև էլ ավելի է խորացնելու ներկա ճգնաժամը։
«Այս հակադրությունը միայն քաղաքական իշխանություն–ԳՇ գծով չէ։ Հակասություն կա, ըստ էության, մեր քաղաքական պետական համակարգի գրեթե բոլոր ինստիտուտների միջև»,– ասաց Սուրենյանցը` հավելելով, որ այսօրվա ճգնաժամը պետք է ոչ միայն այսօրվա, այլև ապաագա բոլոր իշխանությունների համար դաս լինի։
Ինչ վերաբերում է հնարավոր լուծման ուղիներին, Սուրենյանցը լուծման միակ տարբերակը համարում է արտահերթ ընտրությունների անցկացումը։
Բանակը չի ենթարկվի Օնիկ Գասպարյանին ազատելու որոշմանը. Վազգեն Մանուկյան