Երբ տեղեկացանք, որ իրանցի կարատեիստ Ահմադ Բագերիպուրը իր մեդալն է նվիրել արցախյան պատերազմում զոհված Արթուր Սուքիասյանի ընտանիքին, անմիջապես որոշեցինք հանդիպել զինվորի ծնողներին՝ իմանալով հանդերձ, որ շատ դժվար ու ծանր է զրուցել մեծ ցավ ու ողբերգություն ապրող մարդկանց հետ։
Հայրական խորհուրդը
Արթուրի հայրը՝ տխուր հայացքով ու սպիտակած մորուքով Գագիկ Սուքիասյանը, փորձում է հանգիստ խոսել որդու մասին, բայց հոգոցները չէր կարողանում զսպել․ «Ինչ որ հատուկ հայրենասիրական դաստիարակություն իմ որդին չի ստացել։ Բայց դեռևս 4 տարեկանում նայելով Արարատ լեռին, ուզում էր այն բերել ու մեր մուտքում տեղադրել, որ ոչ մի այլ ազգի չդիպչի ու չերազի հայկական Արարատի մասին։ Մինչև բանակ գնալը որդուս միշտ ասում էի, որ առաջինը պետք է լինի՝ միշտ արագ մտածի ու կողմնորոշվի։
Պատերազմի սկսվելը ես շատ ծանր եմ տարել։ Պատերազմի ընթացքում էլ ասում էի՝ զգույշ եղիր, իսկ որդիս ասում էր, որ այնտեղ բոլորն էլ Արթուր են, բոլորն էլ ծնող ու հարազատներ ունեն։ Առաջին օրը՝ սեպտեմբերի 27-ին, որդիս Ստեփանակերտի հոսպիտալում էր առողջական խնդիրների պատճառով։ Բայց երբ ցերեկը հոսպիտալ էին հասել մեր առաջին վիրավորներն ու զոհերը, անմիջապես որոշել էր մեկնել դիրքեր։ Այդպես Երևանում բուժումը շարունակելու փոխարեն նա կամավոր մեկնեց ռազմի դաշտ։ Ես չկարողացա արգելել։ Իսկ հոկտեմբերի 10-ին ականի պայթյունի հարվածային ալիքից Արթուրըթ լրջորեն վիրավորվեց։ Չորս օր անց, սակայն, կրկին գնաց առաջնագիծ»- հիշում է Գագիկ Սուքիասյանը։
Հայրենիքը սկսվում է Եռաբլուրից
Արթուր Սուքիասյանի մտածելակերպը ու մտքերը երբեմն նույնիսկ ծնողների համար են անհասկանալի եղել։ Նրա հերոսներն էին Նժդեհն ու Մոնթեն, ու նրանց օրինակը երիտասարդի համար ուղեցույց էր։
«Արթուրը հաճախ էր գնում Եռաբլուր ու մաքրում Մոնթեի գերեզմանը։ Ես երբեք նրան չեմ ասել, որ դա անի։ Երբ քրոջս տղան եկավ Բելգիայից, ու ուզում էր շրջել Հայաստանում, ասելով որ ուզում է հայրենիքին ծանոթանալ, Արթուրը ասեց, որ սկզբից գնալու են Եռաբլուր, որովհետև այնտեղից է սկսվում հայրենիքը»- ասում է հայրը։
Ինչ իմանար Արթուրը, որ տարիներ անց ինքն էլ է հանգրվանելու հերոսների պանթեոնում...
Առաջնորդ՝ մանկուց
Արթուրի մայրը՝ տիկին Հրանուշը, մեր ամբողջ զրույցի ժամանակ լուռ արտասվում էր։ Արցունքը սրբելով տիկին Հրանուշը հիշում է.
«Արթուրս մանկապարտեզից առաջնորդ էր։ Նա պետք է առաջինը լիներ։ Եթե դպրոցում միջոցառում էր լինում, ինքը պետք է Նժդեհի կամ Մոնթեի դերը խաղար։ Մեր դպրոցը կրում է Մոնթե Մելքոնյանի անունը, ու Արթուրը այդ ոգով էլ առաջ էր շարժվում։ Զինվորի շորերով, Արցախի դրոշը ձեռքին։ Սա էր որդուս էությունը»։
Կարատեիստը
Արթուրը կիոկուշին կարատեով էր զբաղվում մինչև բանակ մեկնելը։ Ծնողները նշում էին, որ մարզաձևի ընտրությունը պատահական է եղել։ Ցանկացել են, որ իրենց որդին կարողանա պաշտպանվել հարկ եղած դեպքում, բայց հետո նա պարզապես սիրահարվել է իր մարզաձևին։
«Կարատեն Արթուրին շատ բան տվեց։ Իր մարզիչներով ու ընկերներով հպարտանում էր»- պատմում են ծնողները։
Չեմպիոնը
Պարզվում է, որ Արթուրը շատ հումորով տղա է եղել։ Անչափ սիրել է կարդալ, ու նրա գրքերի հավաքածուն դրված է իր հիշատակի անկյունում։ Մարզիչ Արծրուն Միսակյանն էլ միանալով զրույցին նշում է, որ նա անփոխարինելի էր մարդկային շփման առումով։
«Երբ Արթուրը փոքր էր՝ ինձ շատ ուշադիր էր լսում ու մարզվում։ Հետո եկավ մի պահ, որ հասկացա, որ արդեն ես եմ լսում իրեն։ Իսկ իրանցի կարատեիստի մեդալ փոխանցելը Արթուրի ծնողներին նշանակում է, որ ոչ միայն իրանցի մարզիկն է մեծահոգի, այլ նաև մեր Արթուրը։ Հակառակ դեքում նրա ծնողներին մեդալ չէին փոխանցի արտերկրից... 2015 թվականին Թբիլիսիում երբ հաղթել էր ադրբեջանցի մարզիկին ու դարձել չեմպիոն, նա իր հպարտությունը չէր թաքցնում» - պատմում է մարզիչը։
Նախագահն ու վարչապետը
Արթուրը տարբերվել է իր հայացքներով, որոշումներով և գիտելիքներով։ Ավագ դպրոց գնալուց առաջ ուսուցիչները նրան համարել էին մեր երկրի ապագա ղեկավարը։
«Ասում էին, որ Արթուրը մեր ապագա նախագահն է լինելու, իսկ երբ մեր երկրի կառավարումը անցավ վարչապետին, Արթուրին դիմում էին որպես ապագա վարչապետ։ Նույնիսկ դասախոսներից մեկի հեռախոսի մեջ Արթուր համարի առջև գրանցված էր «վարչապետ»։ Սովորում էր համալսարանի երկու ֆակուլտետներում՝ հանրային կառավարման և բանասիրական։ Մեկում ստացիոնար, մյուսում՝ հեռակա»,- ասում է մայրը։
Արթուրը մեզ հետ է
Արթուր Սուքիասյանը չնայած իր տարիքին՝ հասցրել էր երկու անգամ տպագրվել։ Երուսաղեմի «Սիոն» ամսագրում լույս է տեսել Արթուրի «Ծնողասպանության հոգեբանական հիմնախնդիրը» հոդվածը, որտեղ երիտասարդ հայորդին Րաֆֆու հայտնի վեպի հերոս Սամվելին փորձել է արդարացնել։
«Այդպիսին էր մեր տղան, ոչինչ անել հնարավոր չէր։ Հոդվածը կարդալուց հետո էլ մեզ համար դժվար էր հասկանալ մեր որդուն, բայց նա գեղեցիկ խոսքերով ու մտքերով չէր թողնում, որ մենք կասկածենք իր ճիշտ լինելուն։ Արթուրը սպասված զավակ էր մեր տանը երկու քույրերից հետո։ Եվ մենք չենք էլ մտածում, որ նա չկա կամ մեզ հետ չէ։ Արթուրը միշտ լինելու է մեր տան անդամը»,-նշեցին հայրն ու մայրը։
Զրույցին ներկա երկու քույրերից մեկը՝ Սեդան է հիշում.
«Ինքը պատերազմում էր, ամենաթեժ կետերից մեկում, բայց այնտեղից հանգստացնում էր մեր ծնողներին։ Ասում էր կգամ, ու ամեն ինչ լավ կլինի։ Նրա որոշումները բեկանման ենթակա չէին, ու իր համար միշտ ինքն էր որոշում կայացնում։ Վերջը եկավ, բայց, ցավոք, ամեն ինչ լավ չեղավ...»։