Իրինա Ալկսնիս, ՌԻԱ Նովոստի
Փետրվարի 9-ին Եվրախորհրդարանում սկսվեց Ռուսաստանի դեմ նոր պատժամիջոցների քննարկումը։ Նախատեսվում է, որ դրանք կդիտարկվեն փետրվարի 22-ին, ԵՄ արտաքին գործերի խորհրդի նիստում: Մի քանի տարվա ընթացքում առաջին անգամ սպասվում է, որ սահմանափակումները կարող են ավելի լայն և ավելի խիստ լինել, քան արդեն սովորական դարձած և շատ ցածր արդյունավետությունն ապացուցած անհատական և կորպորատիվ սահմանափակումները:
Ռուսաստանի և Եվրամիության հարաբերությունները պատմության մեջ ամենածանր ճգնաժամն են ապրում։ Հիմա փորձագետներն իրավիճակը նույնիսկ ավելի տխուր են գնահատում, քան 2010-ականների կեսերին, երբ թվում էր, թե ավելի վատ ուղղակի լինել չի կարող։
Եվրոպական դիվանագիտության ղեկավար Ժոզեպ Բորելի այցը Մոսկվա, որը տեղի է ունեցել անցած շաբաթվա վերջին, արևմուտքում ահավոր ձախողում է ճանաչվել։ Եվրոպական ԶԼՄ-ները շարունակում են ծամծմել այն թեման, թե որքան թույլ տեսք ուներ նա Սերգեյ Լավրովի կողքին և ինչպես է Ռուսաստանի ղեկավարությունը, լրագրողների կարծիքով, ամեն ինչ արել՝ Եվրոպային և նրա ներկայացուցչին վիրավորելու համար:
Եվրոպացիների մեկնաբանություններում նշմարվող շփոթությունն անհիմն չէ։ Մոսկվան իրոք հրաժարվել է վարվեցողության սովորական մոդելից և իր վրա է վերցրել այն դերը, որը մինչև վերջերս անփոփոխ խաղում էին արևմտյան գործընկերները։
2014թ․-ից ի վեր կողմերի միջև դիմակայությունը կառուցվում էր միևնույն սխեմայով․ Արևմուտքը Ռուսաստանին մեղադրում էր սարսափելի մեղքերի մեջ, Ռուսաստանը, զսպվածություն պահպանելով, հետ էր մղում հարձակումները։ Այնուհետև Մոսկվայի դեմ իբրև «պատիժ» հերթական պատժամիջոցներն էին սահմանվում, ինչին հետևում էին համաչափ կամ ոչ համաչափ պատասխան միջոցառումներ։ Այդպիսով ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն կառավարում էին դիմակայության լծակը՝ իրենց համար ցանկալի պահին օգտագործելով այն Ռուսաստանի դեմ, որն այդ սխեմայում պարզապես արձագանքում էր մարտահրավերներին։
Այլևս չենք հանդուրժելու․ Եվրամիությունը հրաժարվում է դոլարից
Իհարկե, բավականաչափ քաղաքական ուժեր կային, որոնք իրերի նման դրությունն ընկալում էին իբրև Մոսկվայի թուլություն, որը չափազանց շատ կախում ունի Արևմուտքի հետ համագործակցությունից և, որպես հետևանք, ստիպված է կուլ տալ վիրավորանքները, փոխանակ ոմանց մեկընդմիշտ դաս տա և հետ սովորեցնի իր հանդեպ վերևից ներքև քամահրական վերաբերմունքից։
Ասյ անգամ էլ ամեն ինչ սկսվեց սովորական դարձած սցենարով, երբ Եվրոպան շրջապտույտի մեջ դրեց ռուս բլոգերին մարտական թունավոր նյութով թունավորելու զարմանահրաշ պատմությունը։ Անմիջապես հասկանալի դարձավ, որ «Կրեմլի նախորդ հանցագործությունները» սպառել են իրենց ներուժը, և առջևում դիմակայության նոր շրջադարձ է։
Ճիշտ է, միաժամանակ ակնարկներ հայտնվեցին, որ այս անգամ իրադարձությունները կարող են նոր սցենարով ընթանալ, քանի որ Ռուսաստանը տեղի ունեցածին անսովոր կոշտ արձագանքեց։ ԱԳՆ-ի հաստատված ձևակերպումները անցած բոլոր ամիսների ընթացքում ոչ երկիմաստ ակնարկում էին, որ Մոսկվան կատաղած է Եվրոպայի սադրանքից։
Սակայն սահմանի մյուս կողմում կա՛մ մոռացել էին դիվանագիտական լեզվի նրբությունները, կամ էլ որոշել էին, որ դրանք դատարկ խոսքեր են, որոնք գործի այդպես էլ չեն վերածվի, բայց այնտեղ մեծ անակնկալ դարձավ, որ ռուսական կողմը պատրաստ է իր ձեռքը վերցնել նախաձեռնությունը և ինքն էլ գնալ սրացման։ Մոսկվայում Բորելի ֆիասկոն, որը, բացի տերերի խիստ կտրուկ հռետորաբանությունից, իր հետ տարավ երեք եվրոպացի դիվանագետներին Ռուսաստանից վտարելու մասին լուրը, այդ առումով նրանց համար ամպրոպ էր պարզ երկնքում։
Արդյունքում Եվրոպան ստիպված է հենց ընթացքի ժամանակ վերանայել գործողությունների ամբողջ ռազմավարությունը, որն առայժմ այնքան էլ լավ չի ստացվում։ Ռուս դիվանագետների պատասխան վտարումն էլ պակաս ազդեցիկ տեսք ունի, քանի որ արձագանք է ուրիշի նախաձեռնությանը, այսինքն՝ նրանք խաղում են այն դերը, որը նախկինում անփոփոխ կերպով Ռուսաստանի վրա էին գցում։
Եվրոպան փորձում է փրկել Ռուսաստանի հետ հարաբերություններն ու իր ապագան
Արևմուտքի կողմից «սխալ ռեժիմների» «դաստիարակության» ամբողջ թեման՝ պատժամիջոցների, անվերջ խրատախոսություններ կարդալու և այլ միջոցներով, ներառյալ՝ մարդասիրական ռմբակոծությունները, հիմնված է պարզ դրույթի վրա. մենք իրավունք ունենք սովորեցնել ուրիշներին, որովհետև մենք ավելի զարգացած ենք, բարեկեցիկ և հաջողակ, իսկ մենք այդպիսին ենք, քանի որ ունենք ժողովրդավարություն, մարդու իրավունքներ և խոսքի ազատություն։
Այս պնդման երկրորդ մասը բացահայտ սուտ է, բայց առաջին մասի հետ իսկապես դժվար է վիճել։ Իսկ դա, բնականաբար, ազդում է նաև միջազգային համագործակցության առանձնահատկությունների վրա, որտեղ Եվրոպան և ԱՄՆ-ն գրեթե միշտ ավելի շահավետ դիրքում են և հակառակորդի վրա ճնշում գործադրելու ավելի շատ հնարավորություն ունեն։
Միայն թե հենց հիմա Եվրոպան խոցելի վիճակում է հայտնվել, ինչի արդյունքում հակառուսական արշավի նոր փուլը նրա համար անսպասելիորեն ոչ բարենպաստ ստացվեց։
Ամբողջ աշխարհին պարզ է, որ ԵՄ-ին Ռուսաստանից երկու բան է խիստ հարկավոր․ «Հյուսիսային հոսք 2»-ը և «Սպուտնիկ V»-ն։ Կարելի է նույնիսկ փակագծերից դուրս թողնել այն, որ ոչ դեմոկրատական ռեժիմը, պարզվեց, գիտական և տեխնոլոգիական առումով ավելի զարգացած է, քան ժողովրդավարության լուսատուները, այն էլ այնքան բարդ և պետությունից բարձրագույն իրավասություններ պահանջող ոլորտում, ինչպիսին է պատվաստանյութի ստեղծումը։
Կարևոր է, որ ի հայտ եկավ և ընդհանուրի սեփականությունը դարձավ Եվրոպայի ծայրահեղ և հենց այդ պատճառով վրդովեցուցիչ կախվածությունը Մոսկվայից։ Ընդ որում Ռուսաստանի համար, որքան էլ կարևոր է ԵՄ-ի հետ համագործակցությունը այդ երկու ծրագրերի շուրջ, բայց այդքան կենսական կարևորություն չունի․ գազն էլ ուղարկելու տեղ կգտնվի, «Սպուտնիկ V»-ն էլ ուրիշ ցանկացողներ կան։
Մի կողմից պետք է շարունակել (քանի որ սկսել են, իսկ ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներն էլ ճնշում են) Ռուսաստանում ներքին իրավիճակի ապակայունացման արշավը՝ օգտագործելով հակապետական ընդդիմությանը։ Մյուս կողմից՝ պետք է ինչ-որ կերպ պահպանել դեմքը, որը զգալիորեն տուժել Է Մոսկվայի ներկայիս քայլերից հետո, իսկ դա նշանակում է՝ ռուսների համար իսկապես ազդեցիկ միջոցառումներ ձեռնարկել։
Երրորդ կողմից՝ չի կարելի չափն անցնել, որպեսզի չձախողվեն գազատարի շինարարությունը և համագործակցությունը «Սպուտնիկ V»-ի հարցում․ իսկ այստեղ թե Վաշինգտոնն իր հերթին շատ լուրջ շահեր ունի, թե Կրեմլի համբերությունն է ակնհայտորեն սպառվում։
«Հյուսիսային հոսք – 2»․ ԱՄՆ-ը եվրոպական ընկերություններին սպառնում է նոր պատժամիջոցներով
Կարելի է հասկանալ, որ Եվրոպան, որը հոգնել է տարիներ շարունակ ԱՄՆ-ի ստվերում մնալուց և նրան հնազանդվելուց, ուզում է ինքնուրույն աշխարհաքաղաքական խաղ խաղալ։ Միայն թե պարզվեց, որ նա ակնհայտորեն պատրաստ չէ հավասարի հետ խաղալ և պատրաստ չէ խաղադրույքների կտրուկ բարձրացմանը։ Եվ հիմա խաղասեղանին նրա սեփական ապագան է։