Լիլիթ Հարությունյան, Sputnik Արմենիա
Լոռու մարզի Կուրթան գյուղի կարի նոր «ֆաբրիկայում» հյուրերին ջերմ ու սրտաբաց են դիմավորում։ Այս երկու-երեք ամիսների ընթացքում «քաղաքի մարդկանց» հաճախակի այցերին նույնիսկ հասցրել են հարմարվել։ Իսկ դերձակները սովորել են աշխատանքից չկտրվելով պատասխանել լրագրողների հարցերին և հարցազրույց տալ։
Փոքր ձեռնարկությունը հայտնի է դարձել այն բանից հետո, երբ Facebook սոցիալական ցանցում հայտնվել է «Made in Kurtan» անունով էջը՝ գույնզգույն բաճկոններով գեղեցիկ, կարմրահեր երեխաների վառ լուսանկարներով: ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչները սկսել են հաճախակի հյուրընկալել այստեղ, քանի որ նոր բրենդի անվանումը շատ էկզոտիկ և անսովոր է հնչում։ Բոլորն ուզում են իմանալ, թե ինչու հանկարծ Կուրթան, ինչու հենց բաճկոններ և այլն:
Նախագծի կազմակերպիչները խոստովանում են, որ հանրության կողմից նման իրարանցում ու հետաքրքրվածություն չէին ակնկալում: «Աստղիկ» բարեգործական հիմնադրամի տնօրեն Մարիամ Անտոնյանն ասում է, որ գուցե բանն այն էր, որ այս մռայլ ու ծանր օրերին բոլորը հատուկ խանդավառությամբ կլանում էին լավ, դրական նորությունները։
Եվ, իհարկե, բոլորին առաջին հերթին գերեցին ուրախ դեմքերն ու լուսավոր փոքր կարմրահեր մոդելների ժպիտները։ Ի դեպ, երեխաները Կուրթանի բնակիչներ են։
Ու նորից համավարակը
«Հագուստի կարի արտադրամաս բացելու գաղափարը վաղուց էր հասունացել։ Եվ անցած տարվա մարտին մենք արդեն պատրաստ էինք այն իրականացնել. վայրը հատկացվել էր, անհրաժեշտ սարքավորումները գնվել էին։ Նույնիսկ անձնակազմն էր պատրաստ», - ասում է Մարիամը։
Կազմակերպությունը, որտեղ նա աշխատում է, միտված է Հայաստանի մարզերի, հատկապես փոքր համայնքների զարգացմանը։ Քանի որ խորհրդային տարիներին Կուրթանում կարի ֆաբրիկա է գործել, որոշվել է այստեղ վերականգնել արտադրության այդ տեսակը։
Սակայն ծրագրերի իրականացմանը խանգարեց ու անորոշ ժամանակով հետաձգեց կորոնավիրուսի համավարակը։
Շուտով պարզ դարձավ, որ բժիշկները միանգամյա բժշկական հագուստի պակաս ունեն։ Այդ ժամանակ տեղի վարպետները սեփական նախաձեռնությամբ և կամավորական հիմունքներով սկսեցին արտադրամաս գալ և բժիշկների համար արտահագուստ կարել։ Դրա շնորհիվ հաջողվեց միանգամյա հագուստով ապահովել Վանաձորի ինֆեկցիոն հիվանդանոցի բուժանձնակազմին։
Ինչո՞ւ բաճկոններ
Երբ աշնանն Արցախում պատերազմ սկսվեց, և արցախցիները սկսեցին տեղափոխվել Հայաստան, ակնհայտ դարձավ վերմակների և տաք վերնահագուստի պակասը։ Եվ նոյեմբերից արտադրությունը գործարկվեց:
Մարիամը խոստովանում է, որ մինչև այդ պահը իրենք լավ չէին կողմնորոշվում, թե ինչ հագուստ են արտադրելու։ Բայց հիմա ամեն ինչ պարզ դարձավ։
Վերմակները բաժանել են արցախցի ընտանիքներին, ինչպես նաև բաճկոնների առաջին խմբաքանակները։ Արդյունքում որոշվեց կենտրոնանալ հենց բաճկոնների վրա՝ երեխաների և մեծահասակների համար։ Դրանց համար հիմնականում օգտագործվում են վառ գույների գործվածքներ, ինչը ոչ միայն աչք է շոյում, այլև բարձրացնում է տրամադրությունը հայ ժողովրդի համար այս դժվարին օրերին։
«Made in Kurtan» պիտակով բաճկոններն արդեն ներկայացված են Երևանի Ազգային մոլում՝ վերջերս բացված առևտրի կենտրոնում, որը մասնագիտացած է տեղական արտադրանքի վաճառքի ոլորտում: Բացի այդ, հագուստի վաճառքի վերաբերյալ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել Վանաձորի խանութներից մեկի հետ։
Այժմ Մարիամն ու նրա թիմը աշխատում են, որ բաճկոնները հասանելի լինեն մի շարք օնլայն խանութներում։ Դրանց գները, ի դեպ, տատանվում են 12-ից 16 հազար դրամի սահմաններում։
Հարցին՝ արդյո՞ք տեղի բնակիչների համար զեղչեր կլինեն, Մարիամը պատասխանում է․ «կուրթանցիներին կնվիրենք»․ նրանք պետք է առաջինը հագնեն այդ բաճկոնները։
Այսպիսով, վառ, թեթև ու բավականին տաք (մեզ վրա ենք ստուգել) բաճկոններն աստիճանաբար դառնում են Կուրթանի յուրօրինակ ապրանքանիշը՝ հայտնի դարձնելով գյուղը։
Մյուս կողմից՝ բարեգործական հիմնադրամի հիմնած փոքր արտադրական ստարտափն ունի բոլոր հնարավորությունները սոցիալական ձեռներեցության ծրագրի վերածվելու համար: Հատկապես, որ պատերազմի ու թուրքական ապրանքների բոյկոտի ֆոնին հայրենական արտադրությունն այժմ հատուկ պահանջարկ ունի։
Սեփական դեմքով ապրանքանիշ
Մարիամը նշում է, որ իրենք փորձում են հնարավորինս օգտագործել տեղական հումքը, բերում են միայն այն, ինչը Հայաստանում չի արտադրվում։ Անձնակազմի համար էլ բնականաբար նույնպես հեռու չեն գնացել։
«Այս պահին մեզ մոտ 9 մարդ է աշխատում։ Բոլոր վարպետները այս գյուղից են։ Միայն թե այստեղ համապատասխան դիզայներ չկա: Բայց մենք գտել ենք նրան Վանաձորում, էլի այստեղից հեռու չէ», - ասում է նա։
Նարդուհի հետաքրքիր անունով դերձակը խոստովանում է, որ մեծ սիրով է աշխատանքի գնում։ Նախկինում աշխատել է Տաշիրի կարի ֆաբրիկայում։ Բայց այն ժամանակ ստիպված էր երեք ժամ ծախսել ճանապարհի վրա։
«Սա մեր գյուղի համար նոր և շատ լավ հնարավորություն է, հաճույքով ենք աշխատում», - ասում է Նարդուհին:
Երեխաներ ունենալու մասին հարցին նա պատասխանում է. «Այո, և նրանք արդեն ստացել են իրենց նվերները՝ մեր պատրաստած բաճկոնները»։
Ինչ վերաբերում է բաճկոնները կարելու ժամանակ օգտագործվող նյութերին, ապա առայժմ դրանց մեջ հայկական արտադրության սինտեպոն են լցնում, սակայն մոտ ապագայում նախատեսվում է արհեստական լցանյութը փոխարինել բամբուկի բնական մանրաթելով:
Բացի այդ, նախագծում պատրաստվում են ներգրավել ավելի շատ մոդելավորողներ-դիզայներների։ Մարիամն ասում է, որ յուրաքանչյուր բաճկոնի վրա ասեղնագործելու են դիզայների և դերձակի անունները։ Այսպիսով, Կուրթանից պատրաստված բաճկոնները կունենան իրենց «դեմքը»։ Արտադրողները վստահ են, որ դա միայն հաճելի կլինի գնորդների համար։
Հաշվի առնելով եղանակի փոփոխությունը՝ ձեռնարկությունում շուտով կհայտնվեն նաև անթև բաճկոններ։
Ընդհանուր առմամբ, Մարիամի խոսքով, կախված վաճառքներից՝ կազմակերպիչները ծրագրում են ընդլայնել արտադրությունը։ Նա վստահ է, որ հայկական գյուղերում մեծ ներուժ կա ոչ միայն գյուղատնտեսության, այլև տարբեր արտադրությունների զարգացման համար: Ամենակարեւորը՝ ճիշտ օգտագործել այդ ներուժը։