ԵՐԵՎԱՆ, 28 նոյեմբերի – Sputnik․ 44 օր տևած արցախյան պատերազմը հազարավոր զոհերից բացի հազարավոր վիրավորներ թողեց։ 30–ամյա Արգիշտի Միքայելյանը պատերազմի առաջին օրից կամավոր մեկնել է ռազմաճակատ։ Հոկտեմբերի 5–ին Մատաղիսում թշնամու արկը պայթել է Արգիշտիի կողքին` զրկելով նրան երկու ոտքից։
4 տարի է` ընտանիքի հետ վարձով ապրում է Ջրվեժում։ Տան բակում տախտակներից պատրաստված թեքահարթակն ու սենյակում գտնվող անվասայլակը կատարվածի լուռ վկան են։ Բակում պառկած գամփռը մեզ տեսնելիս չի հաչում. վերջին օրերին հյուրերը շատ են այս տանը։ Մարդիկ սոցցանցերից են իմացել վիրավոր զինվորի պատմությունն ու շտապել օգնության։
Արգիշտին տան միակ աշխատողն է։ Ունի 2 անչափահաս տղա` 4 տարեկան Նարեկն ու 2 տարեկան Գոռը։ Զինվորների ապահովագրության հիմնադրամին չեն կարողանում դիմել, քանի որ Արգիշտին հաշմանդամության կարգ դեռ չունի (ասել են՝ կարգի համար թող դիմի պրոթեզավորումն ավարտվելուց հետո)։ Նա պետությունից աջակցություն չի տեսել, բայց հույս ունի, որ ձեռք կմեկնեն։
«Մատաղիսում կռիվը թեժ էր, շատ վիրավորներ ու զոհեր ունեինք։ Մեր խրամատում արկ պայթեց։ Հիշում եմ, թե ոնց եմ ոտքերս կորցրել։ Առաջին օգնությունն ինքս եմ ինձ ցուցաբերել։ Չնայած աննկարագրելի ցավին` ոտքիցս մեկը «ժգուտով» եմ կապել, մյուսը`գոտիով։ Աջ ձեռքս ևս վիրավոր էր։ Մոտս գուլպաներ կային, դրանցով եմ կապել։ Վերքս բավականին խորն էր, հույս չունեի, որ բժիշկները ձեռքս կփրկեն։ Կողքս վիրավորներ ու զոհվածներ կային, գիտակցում էի` եթե ինքս ինձ չօգնեմ, ուղղակի արնաքամ կլինեմ։ Երբ արյունը կանգնեցրել էի, տղաներն օգնության հասան։ Սարից սողալով ենք իջել»,– հիշում է Արգիշտին։
Զինվորի ընկերները նրան Մարտակերտի հոսպիտալ են տարել, ոտքերը վիրահատել են, հաջորդ օրը շտապօգնության մեքենայով հասցրել Երևանի Էրեբունի ԲԿ, որտեղ նրան կրկին վիրահատել են։ Հիվանդանոցի վերակենդանացման բաժանմունքում մնացել է 7 օր, հիվանդասենյակում` մոտ 10 օր։
Նրա խոսքով`պատերազմի առաջին օրից արդեն պարզ էր, որ ուժերը խիստ անհավասար են։ Ասում է` թշնամին հարյուրավոր, հազարավոր արկեր էր մեր ուղղությամբ գցում, իսկ մենք ընդամենը 20-30 հարվածով էին պատասխանում։
«Չենք տա Շուշին մենք ուրիշին», երեխաները երգում են, մեծերը` լալիս. արցախցիները` Գորիսում
«Ամեն վայրկյան կրակը կարկուտի պես մեր գլխին էր թափվում. չէր դադարում։ Ամեն արկի հետ մտածում էինք` ինչ լավ է` գլխներիս չընկավ։ Ես առհասարակ չեմ նեղվում, որ ոտքերս չկան, կարևորը` ես ողջ եմ, վերադարձել եմ։ Ես եթե իմ մեջ ուժ չգտնեի, երեխաներիս էլ երբեք չէի տեսնի»,–պատմում է Արգիշտին։
Նրա խոսքով` պատերազմ գնալիս լավ գիտեր, որ կա՛մ հետ չի գալու, կա՛մ այսպես է վերադառնալու։ Կնոջը շտապօգնության մեքենայից է զանգահարել ու ասել, որ Երևան է վերադառնում։ Ասել է` վիրավոր է, բայց չի նշել, որ անդամահատված է։
Մեր խոսակցությանը միջամտում է կինը`Տաթևը, որն ամբողջ ընթացքում լուռ լսում էր ամուսնուն։
«Ինքն ուրախ գնաց պատերազմ, ուրախ էլ եկավ, իր տրամադրվածությունն ինձ էլ է փոխանցվել, կարևորը` հետ է եկել։ Շտապօգնության մեքենայից երբ իջեցրին, ես տեսա, որ ոտքերը չկան, մի պահ դեմքին նայեցի, զգացի գիտակցությունը տեղն է, էլ ոչ մի բան հետաքրքիր չէր։ Օրեր անց երեխաներին տարա հիվանդանոց։ Ես միայն այդ պահին զգացի, որ Արգիշտին աչքերը լցրեց, երեխաներին անչափ կարոտել էր»։
Մոտ երկու ամիս է անցել Արգիշտիի վիրավորվելուց։ Մինչ մեր հանդիպումը ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունից կամ ՊՆ–ից չէին այցելել ընտանիքին։ Sputnik Արմենիան դիմել է Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն` հասկանալու համար, թե Արգիշտիի ու մյուս վիրավորների ընտանիքներն ինչ սոցիալական աջակցություն են ստանալու և ինչ ժամկետներում։
Մեր հարցումից մեկ օր հետո (հարցմանը դեռ չեն պատասխանել) նախարարության աշխատակիցներն այցելել են ընտանիքին, տրամադրել 1-ին կարգի հաշմանդամության խումբ և խոստացել հնարավորինս շուտ լուծել մնացած հարցերը։
Նշենք, որ մինչ այդ Արգիշտին հաշմանդամության կարգի համար մի անգամ «Մուրացան» հիվանդանոց է գնացել, ասել են, որ պրոթեզավորման գործընթացը պետք է ավարտվի, նոր միայն դիմեն այդ հարցով։ Պրոթեզավորման համար ասել են, որ երկու շաբաթ հետո դիմեն, փորձնական կպրոթեզավորեն, մինչև վերքերը լիովին կապաքինվեն, իսկ արդեն 6 ամսից հիմնական կպրոթեզավորեն։
Հարութը երազում էր շատ երեխաներ ունենալ. ռազմական բժիշկը զոհվեց` 2 վիրավորներին փրկելով
Մինչ պատերազմը Արգիշտին տեսուչ է աշխատել Ջրվեժի արգելանոցում։ Ասում է` ֆիզիկական գործ էլ է արել, բայց հիմա չգիտի` կկարողանա, թե ոչ։ Աշխատանքից դեռ չեն հեռացրել, ասել են` կսպասեն, մինչև ամեն ինչ պարզ դառնա։
Արգիշտին պետությունից մեծ ակնկալիքներ չունի։ Անգամ չի հավատում, որ զինվորների ապահովագրության հիմնադրամից գումար կտան, ասում է` զոհերն ու վիրավորները շատ–շատ են, քանիսի՞ն հասցնեն օգնել։
Նա մի բանի համար է ուրախ` տղերքն իր ու զոհված զինվորների գործը կիսատ չեն թողել։ Թշնամին Մատաղիսի իրենց դիրքին չի տիրացել։
Արգիշտին իր ավագ որդու`4 տարեկան Նարեկի հերոսն է։ Փոքրիկը պատերազմից դեռ գլուխ չի հանում, բայց ասում է` եթե էլի կռիվ լինի, ինքն էլ է պապայի հետ գնալու։