Վարչապետին անվստահություն հայտնելու իրավական գործընթացը նախատեսված է ՀՀ Սահմանադրության 115-րդ հոդվածով, որի վերջին` 4-րդ կետը, սակայն, արգելում է ռազմական դրության ժամանակ վարչապետին անվստահություն հայտնելու մասին Ազգային ժողովի որոշման նախագիծ ներկայացնելն ու քննարկելը։ Դե իսկ «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ ռազմական դրությունը Հայաստանում կարող է չեղարկվել կառավարության որոշմամբ։
Այլ կերպ ասած` ստացվում է փակ շղթա. վարչապետին անվստահություն հայտնելու համար վարչապետի գլխավորած կառույցը պետք է վերացնի առկա խոչընդոտը։
Պառլամենտարիզմի զարգացման միջազգային կենտրոնի գործադիր տնօրեն, իրավագետ Գոհար Մելոյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս իրավիճակը բնորոշեց որպես իրավական ճգնաժամ, որից միակ ելքը քաղաքական լուծումն է` վարչապետի հրաժարականը։
Թերևս սրանով է մեկնաբանվում նաև այն փաստը, որ ընդդիմությունն արդեն շուրջ 1 շաբաթ պահանջում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը, բայց այդ նպատակի համար իրավական գործընթաց չի նախաձեռնում։
ԲՀԿ–ն պահանջում է ժամ առաջ մեկուսացնել Նիկոլ Փաշինյանին
Գոհար Մելոյանը հիշեցնում է, որ խորհրդարանական ընդդիմության նախաձեռնությունը` ԱԺ արտահերթ նիստ հրավիրելու, անհաջողության մատնվեց, քանի որ ընդդիմադիր երկու խմբակցությունների ձայները` առանց իշխանական ուժի աջակցության, բավարար չեն ո՛չ արտահերթ նիստ գումարելու, ո՛չ ԱԺ–ի խորհրդի նիստ հրավիրելու համար։
«Այսինքն` խրհրդարանական ուժերը ևս զրկված են իրենց լիազորություններն իրականացնելու հնարավորությունից։ Սա այն բանի արդյունք է, որ մենք ունենք պատմական աննախադեպ իրավիճակ, երբ իշխող քաղաքական ուժը բացարձակ մեծամասնություն է կազմում օրենսդիր մարմնում»,– ասաց Մելոյանը։
Մեր զրուցակցի խոսքով, Արցախյան պատերազմում հայտարարված հրադադարով վերանում է Հայաստանում հայտարարված ռազմական դրության իրավական հիմքը, սակայն իշխանությունը չի շտապում այն չեղարկել։
Ի դեպ, «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» ՀՀ օրենքը բացի ՀՀ կառավարության որոշումից, նախատեսում է ռազմական դրությունը չեղարկելու մեկ այլ օրինական ճանապարհ ևս։ Դրա համար Ազգային ժողովը պետք է չեղարկի ռազմական դրության իրավական ռեժիմի ապահովմանն ուղղված բոլոր միջոցառումները, և այդ դեպքում ռազմական դրությունն ինքնաբերաբար կդադարի։ Բայց այս պարագայում ևս անհրաժեշտ է ԱԺ–ի պատգամավորների ձայների մեծամասնությունը։
«Այս պարագայում ևս ճգնաժամային իրավիճակ է առաջանում, քանի որ որպեսզի չեղարկվեն ռազմական դրության միջոցառումները, կրկին ԱԺ–ում քվորում է անհրաժեշտ, իսկ խորհրդարանական ընդդիմադիր ուժերը չունեն այդ ձայները` առանց իշխող ուժի պատգամավորների մի մասի աջակցության»,– ասաց Գոհար Մելոյանը։
Նշենք, որ ԱԺ 131 պատգամավորներից 88-ը ներկա պահին «Իմ քայլի» անդամներ են (թեև նրանցից 3-ը հայտարարել են խմբակցությունից հեռանալու իրենց մտադրության մասին, 1-ը` մանդատից հրաժարվելու), 24-ը «Բարգավաճ Հայաստան»–ի անդամ են, 17-ը` «Լուսավոր Հայաստան»–ի, 3-ը ընդգրկված չեն խմբակցություններում։
Նշենք նաև, որ ՀՀ վարչապետին անվստահություն հայտնելու կարգը նախատեսված է ՀՀ Սահմանադրության 115 հոդվածով։
ՀՀ մայր օրենքի համաձայն, վարչապետին անվստահություն հայտնելու որոշման նախագիծ կարող է ներկայացնել պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդը, բայց միայն այն դեպքում, եթե որոշման նախագծով միաժամանակ առաջարկվում է նոր վարչապետի թեկնածու:
Նույն հոդվածով, վարչապետին անվստահություն հայտնելու նախագիծը քվեարկության է դրվում այն ներկայացվելուց ոչ շուտ, քան 48, և ոչ ուշ, քան 72 ժամ հետո: Որոշումն ընդունվում է պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ՝ անվանական քվեարկությամբ:
Սահմանադրության համաձայն, եթե վարչապետին անվստահություն հայտնելու որոշման նախագիծը չի ընդունվում, ապա նույն բովանդակությամբ նախագիծ կարող է ներկայացվել միայն 6 ամիս հետո:
«Իրենք չեն գալիս». խորհրդարանի արտահերթ նիստ գումարելու նախաձեռնությունը տապալվեց
Բայց, ինչպես արդեն նշեցինք, Սահմանադրության 115 հոդվածով սահմանվում է, որ արտակարգ կամ ռազմական դրության ժամանակ վարչապետին անվստահություն հայտնելու մասին որոշման նախագիծ Ազգային ժողովով ներկայացվել կամ քննարկվել չի կարող: