ԵՐԵՎԱՆ, 13 նոյեմբերի - Sputnik. Շուշին Արցախի հոգին է, ուստի այս քաղաքի կորուստը թերևս ամենածանրն էլ ամբողջ հայության համար։ ANNA News Military-ն և ռազմական թղթակիցներ Ալեքսանդր Խարչենկոն, Անդրեյ Կամիժիկինը մինչև վերջին րոպեն եղել են Շուշիում, բացառիկ նկարահանումներ կատարել՝ արձանագրելով քաղաքի պաշտպանության համար մղված հերոսամարտերը։
Նոյեմբերի 6-ին առավոտյան 8-ին Ադրբեջանի զինված ուժերը գրոհ ձեռնարկեցին Շուշի քաղաքի ուղղությամբ։ Միայն նոյեմբերի 10-ին Արցախի իշխանությունները հայտնեցին, որ քաղաքը գրավվել է ադրբեջանական զինուժի կողմից:
«Այս ամբողջ ընթացքում մենք նկարահանում էինք Շուշիի համար մղվող մարտերը: Մի քանի անգամ մահվան շեմին էինք, բայց այնուամենայնիվ գնացինք մինչև վերջ: Մեր տեսանյութում փորձեցինք փոխանցել Շուշիի և Ստեփանակերտի համար մղված մարտերի վերջին օրերի մթնոլորտը: Մենք ուզում ենք ձեզ պատմել այն մասին, թե ինչի միջով են անցել Ղարաբաղի պաշտպանները: Այս տղաները մինչև վերջ կատարել են իրենց ռազմական և քաղաքացիական պարտականությունները: Հետևաբար, այս նյութը սովորական զինվորների մասին է և ոչ թե մեծ քաղաքականության կտրուկ շրջադարձերի»,- սա տեսանյութի նկարագրությունն է:
Ավելի քան 20 հազար զինվոր կմնար օղակված վիճակում. Փաշինյանը` տխրահռչակ փաստաթղթի մասին
Հաջորդող 25 րոպեները ցույց են տալիս այն անհավանական հերոսությունները, որոնք կատարում էին սովորական զինվորներն Արցախի հոգին` Շուշին, թշնամուց պաշտպանելու համար։
Այն, որ քաղաքը կանգուն է մնալու, վստահ էին հայ զինվորները. այդ մասին անձամբ են ասում ռուս լրագրողին։
«Տղաների մարտական ոգին բարձր է, կասկածներ ընդհանրապես չկան, մենք հաղթելու ենք և մեր բարձունքը գրավելու ենք, ինչպես իննսունականներին եղավ»,- ասում է տղաներից մեկը։
Այնուամենայնիվ, ուժերը հավասար չէին, ադրբեջանական դիվերսիոն խմբերը մոտեցան նաև Ստեփանակերտին, որոշ հատվածներում՝ երեքից-չորս կմ հեռավորության վրա էին։ Ապահովության համար սկսվեց Ստեփանակերտի բնակչության տարհանումը։
Մինչև վերջին վայրկյանը հայ զինվորներն ամուր կանգնած են եղել իրենց դիրքերում, անգամ երբ թշնամին արդեն Ստեփանակերտին էր մոտեցել, զինվորներն ասում էին՝ ամեն ինչ լավ է, լավ է լինելու, մենք մեր ուզածին հասնելու ենք։
Նոյեմբերի 10-ի գիշերը հայտարարվեց բոլոր մարտական գործողությունների դադարեցման մասին։
«Զինվորներից շատերն այդպես էլ չհասկացան, թե ինչ է կատարվել»,- մեկնաբանում են տեսանյութում։
Նրանք ասում են՝ եթե հրաման տան, պատրաստ են շարունակելու կռիվը։
«Սա պարտության սկիզբն է, հետո կպահանջեն Սյունիքը...Խաչը հանելու են... Ամեն մի սանտիմետրը կարևոր է, մենք այստեղ դարերով, հազարամյակներով ապրել ենք։ Հենց այնպես տալ...»,- օրեր շարունակ թշնամուն հերոսաբար դիմագրավելուց հետո արցունքն աչքերին ասում է տարիքով զինվորը։
Կադրերում երևում է քաղաքացիական շորերով տղամարդ, որը շտապում է դեպի առաջնագիծ։ Լրագրողի այն հարցին, թե ուր է գնում, ասում է. «Որդիս շտապօգնության վարորդ էր, սպանել են, գնում եմ, տեսնեմ՝ կարող եմ մարմինը վերցնել»։
Տեսանյութում երևում է նաև, թե ինչպես են հայ զինվորները փրկում ադրբեջանցուն, ջուր տալիս նրան, ցավազրկում, օգնություն ցույց տալիս։
«Չնայած բոլոր կորուստներին՝ հայ զինծառայողները օգնեցին նրան»,- ասում է ռուս լրագրողը։
«Այսօր արդեն Շուշիում նամազ է հնչել». Մատենադարանի մոտից մեկնարկել է բողոքի երթը
Հաջորդ կադրում հայ զինվորները ևս մի ադրբեջանցու են փրկում, վիրակապում նրան, անգամ ծխախոտ տալիս, որ հանգստանա։ Ռուս լրագրողը ևս օգնություն ցուցաբերողների մեջ է։
«Ամիր, քեզ մոտ ամեն ինչ լավ է լինելու, այստեղ քեզ ոչ ոք ձեռք չի տա»,- ասում է ռուս լրագրողը, իսկ հայ զինվորները շտապում են պատգարակ հասցնել նրան՝ հոսպիտալ տանելու ու կյանքը փրկելու համար։