Բայց Մեծ Բրիտանիայի թագուհին ստիպված է լինելու համակերպվել այն մտքի հետ, որ հաջորդ տարվանից այդ պետության ղեկավարն այլևս չի լինելու, որովհետև այս շաբաթ Բարբադոսի առաջին կին վարչապետ Միա Մոթլին հայտարարեց՝ մենք որոշել ենք, որ հաջորդ տարի, երբ նշվելու է մեր անկախության 55-ամյակը, դառնալու ենք հանրապետություն և անգլիական թագուհուն այլևս մեր պետության գլուխ չենք համարելու։
Էլիզաբեթ Երկրորդի նստավայրում այս լուրը սառնասրտորեն են ընդունել։ Երկու պատճառով։ Նախ, կներեք, ինչ է իրենից ներկայացնում Բարբադոսը։ Այո, հայտնի է նրանով, որ հանրահայտ խմիչքի՝ ռոմի հայրենիքն է և, ի դեպ, մասնագետները պնդում են, որ մինչև հիմա էլ աշխարհի ամենաորակյալ ռոմը Բարբադոսում են պատրաստում։ Ու մեկ էլ իրենց ազգային կերակուրն է էկզոտիկ՝ տարբեր համեմունքներով ու տարբեր եղանակներով պատրաստված թռչող ձուկ։ Հա, ու չմոռանանք, իհարկե, Ռիհաննային, որն այս կղզուց է։ Բայց այնուամենայնիվ Բարբադոսը, կներեք, Ավստրալիա կամ Կանադա չի, որտեղ էլիզաբեթ Երկրորդը պետության գլուխ է համարվում։ Եվ նման պետությունների թիվը մոտ մեկուկես տասնյակ է։
Բուքինգհեմյան պալատի սառնասրտության երկրորդ պատճառն էլ այն է, որ այսպես կոչված Բրիտանական համագործակցություն կամ ընկերակցություն կոչվող կազմակերպությունը, այսպես ասեմ, առաձգական է՝ երկրները մեկ լքում են այն, մեկ վերադառնում։ Հիմա մի երկու օրինակ կբերեմ, բայց նախ՝ պատմական փաստեր։ Այն բանից հետո, երբ Բրիտանիան կորցրեց ամերիկյան 13 նահանգները, որոնք անկախություն հռչակեցին, բայց պահպանեց ազդեցությունը Կանադայում և Հնդկաստանում, Լոնդոնում սկսեցին մտածել՝ ինչպես կանխել երկրների անջատումը կայսրությունից, բայց միևնույն ժամանակ ինքնուրույնություն տալ գաղութներին։ Եվ 1884 թվականին Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ լորդ Ռոզբերին առաջարկեց «Ազգերի ընկերակցություն» տերմինը։
Ինքներդ ձեզ այդքան լուրջ մի ընդունեք. էլ ինչ խորհուրդ են տվել բրիտանացիները
Խոսքը, իհարկե, Բրիտանական նախագծի մասին էր, բայց այդ բառը՝ «Բրիտանական»՝ մինչև հիմա աշխատում են չօգտագործել շատ հասկանալի պատճառով՝ շրջանցելու համար այն փաստը, որ այդ համագործակցության 50-ից ավելի անդամների գերակշիռ մասը Մեծ Բրիտանիայի նախկին գաղութներն են՝ Բարբադոսի նման։ Բայց կան նաև արտառոց փաստեր՝ ժամանակին Ֆրանսիայի նախագահ Շառլ դե Գոլը առաջարկել է միանալ համագործակցության երկրներին։ Դա փաստորեն շարունակությունն էր Մեծ Բրիտանիայի նախկին վարչապետ Ուինստոն Չերչիլի նախաձեռնության՝ ստեղծել Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի մեկ միասնական կառավարություն։ Չանցավ։ Իսրայելի նորաստեղծ պետության ղեկավար Դավիթ Բեն Գուրիոնն էլ էր ժամանակին առաջարկում միանալ Համագործակցությանը։ Էլի չանցավ։
Ու մի երկու խոսք էլ այն մասին, թե ինչու եմ այս Համագործակցությունը անվանում առաձգական։ Ախր մտնում և դուրս են գալիս։ Ամենավերջին օրինակը՝ Մալդիվյան կղզիները 2016-ին դուրս եկան, այս տարվա փետրվարին կրկին միացան Համագործակցությանը։ Ավելի հին օրինակ՝ 1972 թվականին Համագործակցությունից դուրս եկավ Պակիստանը՝ բողոքելով Բանգլադեշի անկախության ճանաչման դեմ, բայց 1989-ին Պակիստանը վերադարձավ, երևի հասկանալով, որ Բանգլադեշի միջազգային ճանաչման դեմ, ինչպես ասում են, խաղ չկա։
Իհարկե, Էլիզաբեթ Երկրորդի համար ամենամեծ կորուստը կլիներ, եթե իրեն այլևս պետության գլուխ չճանաչեին այնպիսի հզոր երկրներ, ինչպիսին են Կանադան և Ավստրալիան։ Բայց Կանադայում կարծես թե նման շարժում չկա։ Ավելին, մինչ մեզ մոտ ժամանակ առ ժամանակ վիճաբանում են այն մասին, թե ով է Հայաստանի առաջին տիկինը՝ Նիկոլ Փաշինյանի, թե Արմեն Սարգսյանի կինը, Կանադայում, ըստ որոշ աղբյուրների, առաջին տիկին է համարվում Էլիզաբեթ Երկրորդի նշանակած գլխավոր նահանգապետի կինը։
Նույնիսկ ձախողման դեպքում երբեք չի կարելի հուսահատվել
Իսկ Ավստրալիայում նախկին կառավարություններից մեկն առաջարկել է՝ եկեք այլևս չբարձրացնենք երկիրը հանրապետություն դարձնելու և Էլիզաբեթ Երկրորդին պետության գլուխ չճանաչելու հարցն այնքան ժամանակ, մինչև այդ կինը գահակալում է։ Չնեղացնենք թագուհուն, հետո կտեսնենք։ Ու հանրությունն ընդունեց։
Եվ վերադառնալով Բարբադոսին ասեմ՝ երբ մեր ճանապարհը սև կատու է կտրում, ասում ենք՝ դա շատ վատ նշան է։ Բայց ոչ ոք չգիտի, թե ինչ կենդանի պիտի քո ճանապարհը կտրի համարելու համար, որ դա շատ լավ նշան է։ Բարբադոսում այդպիսի կենդանի կա՝ մանգուստն է։ Հիշո՞ւմ եք Ռեդյարդ Քիփլինգի Ռիկի Տիկի Տավին։ Այ հենց այդ կենդանին է։ Ժամանակին Հնդկաստանից բերել էին որպեսզի պայքարի շաքարեղեգնի պլանտացիաները ոչնչացնող առնետների դեմ։ Բայց մի բան հաշվի չէին առել՝ ախր առնետները գիշերային կենդանիներ են, իսկ մանգուստը որսի է դուրս գալիս ցերեկը։ Միգուցե այս ձախողումը կոծկելու համար հորինեցին, թե մանգուստին հանդիպելը շատ լավ նշան է։ Չգիտեմ։ Իրականությունը պարզելու համար գնացեք Բարբադոս։