ԵՐԵՎԱՆ, 14 սեպտեմբերի – Sputnik, Աշոտ Սաֆարյան. Երևանի փողոցներում մանր առևտրով զբաղվողները դժգոհ են իրենց գործունեության վերաբերյալ քաղաքապետարանի առաջարկած նոր կանոններից, որոնք ուժի մեջ կմտնեն 2021 թվականի հունվարի 1-ից։
Քաղաքային իշխանությունների կողմից նորամուծությունը ակնհայտ վրդովմունք ու բողոքի ալիք է բարձրացրել։ Խաղալիքներ, փուչիկներ, լարովի շնիկներ, անձեռոցիկներ և այլ մանր իրեր վաճառողները, որոնք հիմնականում կենտրոնացած են բազմամարդ վայրերում, պետք է հաջորդ տարվանից պարտադիր ՀԴՄ սարքեր ունենան, իսկ վաճառվող ապրանքները՝ հիգիենայի նկատառումներից ելնելով չպետք է դրվեն ասֆալտին։
Ինչպես և սպասվում էր, առևտրականներն այս գաղափարը անհեթեթ են համարում։ Նրանց խոսքով` իրենց համար ֆինանսական և տեխնիկական բազմաթիվ դժվարություններ է ստեղծվում։
«Ես մի շարք հիվանդություններ ունեմ։ Ինչպես կարող եմ մի ձեռքում ՀԴՄ սարքը պահել, մյուսում` ապրանքը։ Մեզ մոտ առանց այդ էլ առևտուրը խիստ պակասել է։ Կորոնավիրուսի պատճառով մարդիկ վախենում են փողոց դուրս գալ, առավել ևս կպնել այդ խաղալիքներին։ Չեմ հասկանում՝ ինչով են մտածում մեր գլխին նոր փորձություն հորինած մարդիկ», – Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասում է Հյուսիսային պողոտայում խաղալիքներ վաճառող մի կին։
Նրա հետ համաձայնում է «գործընկերը»՝ նշելով, որ իրենց ուզում են զրկել նույնիսկ ապրանքը սայլակի մեջ դրած շրջելու հնարավորությունից՝ դարձյալ հիգիենայի նկատառումներից ելնելով։ Մեր զրուցակցի դիմաց բավական շատ ապրանքատեսակներ են շարված։ Այդ քանակի ապրանքը ձեռքով տանել–բերելն ուղղակի ֆիզիկապես հնարավոր չէ։
«Ես` 57 տարեկան կինս, պետք է արկղ կախեմ վզիս, ու տենց քայլեմ փողոցով, հա՞։ Ո՞նց եք դա պատկերացնում։ Մենք դեմ չենք բյուջե փող վճարել։ Բայց թող մեզ համար նորմալ, մարդկային աշխատանքային պայմաններ ստեղծեն, տարածք տրամադրեն, որտեղ կկարողանանք իրացնել մեր ապրանքը»,– նշում է նա։
Մեր երկու զրուցակիցներն էլ պատրաստ են բողոքի ակցիայի դուրս գալ, եթե քաղաքային իշխանությունն անտեսի իրենց կարծիքը։ Նրանց խոսքով` նոր փոփոխությունից դժգոհ մարդկանց ցուցակ է կազմվում։ Ցուցակում առնվազն 50 մարդ կա։
Հյուսիսային պողոտայի առևտրականները պատմեցին նաև, որ երեկ մոտակա սրճարաններից մեկում Նիկոլ Փաշինյանն էր նստած տիկնոջ հետ։ Քաղաքացիները փորձում էին նրան մոտենալ և բարձրացնել այդ հարցը, բայց ապարդյուն։
Քաղաքապետարանն իր հերթին կանոնների խստացումը հիմնավորում է առևտրի այդ հատվածը օրինական դաշտ բերելու և «քաղաքակիրթ առևտուր» կազմակերպելու պատճառաբանությամբ։ Այդ մասին խոսում էր քաղաքապետարանի աշխատակազմի առևտրի և սպասարկումների վարչության պետ Հովիկ Սաֆարյանը սեպտեմբերի 9-ին` որոշման նախագծի քննարկումների ժամանակ։ Փաստաթուղթն ընդունվեց ձայների մեծամասնությամբ՝ նույն օրը ավագանու նիստում։ Ընդդիմադիրները որոշումը դժգոհությամբ ընդունեցին՝ հայտարարելով, որ քաղաքային իշխանություններն այդպիսով ուզում են «մարդկանց վզի պարանն ավելի ուժեղ ձգել»։
Փորձագիտական հանրությունը ևս ոգևորված չէ առաջարկվող փոփոխություններից։ Տնտեսագետ Արա Գալոյանի կարծիքով՝ առևտրականների հարկման բարդ գործընթաց է սպասում, և այդտեղ մի շարք տեխնիկական դժվարություններ կան։
Միևնույն ժամանակ նա հիշեցնում է, որ սա առաջին կառավարությունը չէ, որ փորձում է «հարաբերություններ պարզել» մանր առևտրականների հետ։ Նախորդ իշխանությունը տարբեր ժամանակ նույնպես փորձել է դա անել՝ սանիտարահիգիենիկ չափանիշների ու խնդիրների հիմնավորմամբ։ Այս անգամ, կարծես թե, հարցը լուրջ է դրված։
«Ամեն դեպքում հետաքրքիր կլինի նայել, ինչպես են իշխանությունները փորձելու լուծել մանր առևտրի հարցերը։ Պետք է նշեմ, որ այդ մարդկանց որպես հարկատու գրանցման բավական երկար գործընթաց է սպասում։ Այստեղ տարիքային բնույթի բազմաթիվ խնդիրներ կան, նրանցից շատերը թոշակառուներ են։ Նախորդ իշխանությունները, ամեն անգամ, երբ որոշում էին զբաղվել այդ հարցով, հետագայում հետ էին քաշվում, հասկանալով, թե այդ ամենը որքան բարդ է ու խճճված»,– ընդգծեց Գալոյանը։
Զբաղվածության ոլորտում առևտրականների մասնաբաժինը հսկայական տեղ է զբաղեցնում։ Այստեղ աշխատատեղերի պաշտոնական թիվը հասնում է 110 հազարի։ Եվ դա միայն գրանցված աշխատողները։ Դժվար չէ պատկերացնել, թե որքան մարդ է ստվերում գործում։
«Չեմ կարծում, որ քաղաքային իշխանությունների միջոցառումները լուրջ տնտեսական արդյունք կտան։ Սակայն դրա փոխարեն մեզ մոտ մեծ թվով դժգոհ քաղաքացիներ կհայտնվեն», – հավելեց նա։
Բացի այդ սանիտարահիգիենիկ գործոնի հիմնավորումները որևէ քննադատության չեն դիմանում։ Տնտեսագետը չի հիշում մի դեպք, որ մանր փողոցային առևտրի իրերը որևէ համաճարակի բռնկման պատճառ դառնային։
Նրա խոսքով` հետաքրքիր կլիներ իմանալ, թե քաղաքային իշխանություններին ով է խորհուրդ տվել առևտրականներով զբաղվել և ամենակարևորը, թե ինչ ակնկալիքներ ունեն իրենք այս քաշքշուկից։ Գալոյանն իշխանության պայքարը փողոցում առևտուր անողների հետ որակեց «կրակոց թնդանոթներից ճնճղուկների վրա»։
Նրա կարծիքով՝ որևէ պարզաբանում չի կարող արդարացնել իշխանությունների գործողությունները, իշխանություն, որը տվյալ դեպքում զբաղվում է իր վարչական ռեսուրսները զուր վատնելով։