Բերեմ շատ կոնկրետ թվեր։ Վաշինգտոն նահանգի Սիեթլի համալսարանին առընթեր գործող առողջության ցուցանիշների և գնահատման ինստիտուտի տվյալներով՝ մարդկության հեռանկարը սա է՝ մոտ կես դար հետո՝ 2064 թվականին, Երկրի բնակչության թիվը կհասնի իր գագաթնակետին և կկազմի 9,7 միլիարդ, բայց հետո կսկսի անկում ապրել և այս դարավերջին ողջ մոլորակում կապրի 8,8 միլիարդ մարդ։
Այս հաշվարկների հիմքում ընկած է շատ պարզ մի ցուցանիշ՝ ծնելիությունը։ 1950 թվականին, այսպես ասենք, միջին տարիքի կինը լույս աշխարհ էր բերում ավելի քան չորս երեխա։ Հիմա՝ երկուսուկես երեխա։ Երբ այդ թիվը նվազում է 2,1 –ից, անխուսափելիորեն սկսվում է բնակչության նվազումը։ Ու այդ նվազումը կարող է պարզապես ահավոր լինել։ Տեսեք՝ ամերիկյան այդ ինստիտուտի հաշվարկներով՝ Ճապոնիայի բնակչությունը, որն այժմ կազմում է մոտ 120 միլիոն, կկրճատվի ավելի քան երկու անգամ և ընդամենը մի փոքր կգերազանցի 50 միլիոնը։ Իտալիայի բնակչությունն այժմ կազմում է ավելի քան 60 միլիոն։ Պատկերացրեք՝ դարավերջին Իտալիայում ապրելու է ընդամենը 28 միլիոն մարդ։ Երկու անգամ նվազելու է Հարավային Կորեայի, Թաիլանդի, Իսպանիայի և Պորտուգալիայի բնակչությունը։ Գիտեք, իհարկե, որ աշխարհի ամենամեծ բնակչությունն ունեցող երկրում՝ Չինաստանում, ժամանակին կիրառվում էր մեկ երեխայի սահմանափակումը, հետո վերացվեց։ Ինչու։ Որովհետև կանխատեսումներն այսպիսին են՝ այո, մոտ հինգ տարի շարունակ երկրի բնակիչների թիվը դեռ կավելանա և կհասնի մոտ մեկուկես միլիարդի, բայց հետո կտրուկ անկում է լինելու և այս դարի վերջին Չինաստանի բնակչությունը կկազմի ընդամենը 730 միլիոն։
Մասնագետների համընդհանուր կանխատեսումը սա է։ 195 երկիր կա հիմա աշխարհում, դրանցից 183-ում բնակչությունը մինչև 2100 թվականը կրճատվելու է։ Բայց կան բացառություններ։ Խոսքը հիմնականում Աֆրիկայի մասին է։ Սահարա անապատից դեպի հարավ գտնվող երկրներում բնակչությունը կավելանա մոտ երեք անգամ։ Իսկ միայն Նիգերիայում կապրի մոտ 800 միլիոն մարդ, այսինքն՝ ավելի շատ, քան Չինաստանում։ Բայց առաջատարը բոլոր դեպքերում կլինի Հնդկաստանը։
Ո՞ր խավին ենք պատկանում հայերս․ սոցիալիզմի ու կապիտալիզմի արանքում
Սակայն աֆրիկյան երկրները իրոք բացառություններ են։ Ընդ որում՝ Աֆրիկայի դեպքում էլ պարզ չէ՝ արդյոք այսօրվա միտումները կշարունակվեն։ Որովհետև Աֆրիկան զարգանում է։ Իսկ մասնագետները փաստում են՝ նվազող ծնելիությունը ողջ աշխարհում հիմնականում պայմանավորված է նրանով, որ կանայք ավելի ու ավելի մեծ հնարավորություն են ստանում բարձրագույն կրթություն և նորմալ վարձատրվող աշխատանք ստանալու։ Այսինքն՝ ինչպես նշում են որոշ փորձագետներ՝ ցածր ծնելիությունն իրականում կանանց անձնական հաջողության պատմությունն է։
Հիմա այս ամենի հետևանքների մասին։ Առաջին հայացքից թվում է, թե մեր մոլորակի բնակիչների թվի կրճատումը շատ շահեկան է հենց մոլորակի համար՝ ավելի քիչ ենք վնաս տալու՝ անտառ քիչ ենք հատելու, ածխաթթու գազ քիչ ենք արտանետելու , ավելի քիչ ձուկ ենք բռնելու, մի խոսքով՝ բնությունը շահելու է։ Բայց սա հարցի ընդամենը մի կողմն է։ Իրականում ցածր ծնելիության պատճառով մարդկությունն, այսպես ասենք, ծերանում է, իսկ դա հսկայական սոցիալական խնդիր է։
Արդյո՞ք մարդը մոտ ապագայում կապրի 150 տարի
Այս տարի Հայաստանի կառավարությունը կենսաթոշակները բարձրացրեց 10 տոկոսով։ Շատ լավ է, բայց բոլորն էլ հասկանում են, որ նույնիսկ այդ թոշակով տարեց մարդը չի կարող հոգալ իր կարիքները։ Այդ խղճուկ գումարը ձմեռային ամիսներին իսկի կոմունալ վճարումների համար չի բավականացնում։ Իսկ համաշխարհային վիճակագրական սպասվող տվյալներն այսպիսին են՝ 2100 թվականին մինչև 5 տարեկան երեխաների թիվը, որն այժմ կազմում է մոտ 700 միլիոն, կկրճատվի մինչև 400 միլիոն, այնինչ 80-ն անց մարդկանց թիվը, որը հիմա 150 միլիոնի էլ չի հասնում, կավելանա մի քանի անգամ և կկազմի 860 միլիոն։ Բա սրա տակից ինչպես ենք դուրս գալու։