Անդրեյ Կոց, ՌԻԱ Նովոստի
Եթե չլիներ ռուսների օգնությունը, Բաշար Ասադը տանուլ կտար պատերազմը․ ամերիկացիները խոստովանել են, որ հենց Մոսկվայի, ինչպես նաև Իրանի և «Հըզբոլլահի» միջամտությունն է օգնել սիրիական բանակին ապօրինի զինված խմբավորումներից հետ գրավել երկրի մեծ մասը։ Նման եզրակացության է եկել Կոնգրեսի հետազոտական ծառայությունը 49 էջանոց «Սիրիայում զինված հակամարտության վերլուծությունը և ԱՄՆ-ի արձագանքը» զեկույցում։ Ինչի՞ն են ուշադրություն դարձնում ռազմական վերլուծաբանները և ի՞նչ կանխատեսումներ են անում՝ ՌԻԱ Նովոստիի հոդվածում։
Ուժերի դասավորություն
Փաստաթուղթը ներկայացնում է Սիրիայի քարտեզը. երկրի կենտրոնական, արևմտյան և հարավային մասերը վերահսկում է Բաշար Ասադի կառավարությունը` բացառությամբ Հորդանանի սահմանին գտնվող ոչ մեծ անկլավի, որտեղ գտնվում է ԱՄՆ-ի Աթ-Թանֆ ռազմական բազան: Հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Իդլիբի մուհաֆազան ծայրահեղական խմբավորումների և Թուրքիայի իշխանության ներքո է։ Եփրատից հյուսիս և արևելք ընկած տարածքները ՝ Սիրիայի մոտավորապես մեկ երրորդը, քրդերի իշխանության տակ են։
Մի՛ ստիպեք գործի գցել Իսկանդերները. թող դրանց եզակի ուժը բացառապես զորավարժարաններում երևա
Այս հարցում վերլուծաբանները խորամանկում են, քանի որ փաստացի այդ տարածքները հենց Վաշինգտոնն է կառավարում։ Դրանք տեղակայված են այդ տարածաշրջանում նավթի հիմնական հանքավայրերի շրջակայքում։ Բացի այդ, Սիրիայի արևելքում մասնավոր ռազմական ընկերությունների մի քանի հարյուր մարտիկներ են գործում։ Զեկույցի հեղինակները չեն թաքցնում, որ ժամանակ առ ժամանակ բախումներ են տեղի ունենում Ասադի բանակի հետ։
Ռուսաստանը չի հեռանա
Ամերիկացիներն ընդհանուր առմամբ խոստովանում են, որ Իսրայելի ավիահարվածները Իրանի օբյեկտներին և հակառուսական պատժամիջոցները Մոսկվային ու Թեհրանին չեն ստիպել հրաժարվել Բաշար Ասադին աջակցելուց կամ գոնե ինչ-որ չափով սահմանափակել այդ օգնությունը։
«ԱՄՆ-ն թերագնահատել է Մերձավոր Արևելքում իր ազդեցությունը տարածելու համար Սիրիան որպես պլացդարմ օգտագործելու Մոսկվայի հնարավորությունն ու ցանկությունը,-գրում են վերլուծաբանները,-չի կարելի բացառել Ռուսաստանի, Իրանի կամ նրանց «պրոքսի»-ների հետ ուղղակի ռազմական բախումը։ Բացի այդ, անհրաժեշտ է հասկանալ, թե իր դաշնակից Սիրիային աջակցելու հարցում Մոսկվան որքան հեռու կարող է գնալ։
Զեկույցի հեղինակները ափսոսանքով են արձանագրում, որ Դամասկոսի վրա ճնշում գործադրելն ավելի ու ավելի է բարդանում։ Ռազմաճակատի գիծը հաջողվեց Սիրիայի մայրաքաղաքից դուրս հանել առաջին հերթին ռուսական ավիացիայի և հատուկ զորքերի օգնության շնորհիվ, երկրի մեծ մասը «ռեժիմի» վերահսկողության տակ է։
«Իսլամական պետությունն» առաջվա պես վտանգավոր է
2018թ․-ի դեկտեմբերին Դոնալդ Թրամփը հայտարարեց «Իսլամական պետության» նկատմամբ հաղթանակի մասին։ Սակայն վերլուծաբանները կարծում են, որ խմբավորումը դեռևս ջախջախված չէ։ ԱՄՆ-ի դաշնակիցները Սիրիայում ԻՊ-ի վերջին հենակետերը գրավել են 2019թ․-ի մարտին։ Սակայն իսլամիստները պահպանել են ապստամբների հրամանատարության և ղեկավարման կառուցվածքները ինչպես Սիրիայում, այնպես էլ Իրաքում։ Իսկ դա նշանակում է, որ նրանք դեռ կարող են զգալի հարվածներ հասցնել։
Ռուսական զենք․ «Տյուլպանն» աշխարհի ամենահզոր ականանետն է
Եվս մեկ սպառնալիք է ռազմագերիների ճամբարը, որտեղ այժմ ԻՊ-ի ավելի քանի տասը հազար գրոհայիններ կան։ Դրանք գլխավորապես տեղակայված են երկրի հյուսիսում և պահպանվում են քրդական ստորաբաժանումների կողմից։ Բացի այդ, ճամբարներ կան նաև ծայրահեղականների ընտանիքների անդամների համար։
Քրդական կառավարությունը բազմիցս հայտարարել է, որ գերիների պահպանության համար բավականաչափ ուժեր չունեն, սակայն ամերիկացիները չեն շտապում օգնության հասնել։
Խնդրահարույց հատված
Ռազմական գործողությունների կիզակետը Իդլիբն է։ Այնտեղ այժմ գործում են Սիրիան, Ռուսաստանը, Իրանը և Թուրքիան։ Ամերիկյան զորքեր չկան, բայց ամերիկացիները բազմիցս հարվածներ են հասցրել «Ալ-Քաիդայի» հետ կապ ունեցող ջոկատներին։ Ոչ պետական կազմավորումները ներկայացնում են «Հայաթ Թահրիր աշ-Շամ», «Հուրաս-ադ-Դին», «Սիրիական ազգային բանակ», «Հըզբոլլահ» և այլ խմբավորումները։ Կան նաև ԻՊ գրոհայիններ։
«Իդլիբի հյուսիսային հատվածը ընդդիմադիր ուժերի կողմից կառավարվող միակ տարածաշրջանն է,-ընդգծում են վերլուծաբանները,-տեղական խմբավորումներն այն ամենն է, ինչ մնացել է նրանցից, ովքեր 2011թ․-ին մարտահրավեր նետեցին Դամասկոսին։ Մարտի 5-ից Իդլիբում զինադադար է, որի մասին պայմանավորվել են Թուրքիայի և Ռուսաստանի նախագահները։ Նրանց զորքերը համատեղ պարեկային ծառայություն են իրականացնում M4 ռազմավարական մայրուղու վրա»։
Զեկույցի հեղինակները նշում են, որ առայժմ հաջողվում է պահպանել զինադադարը՝ չնայած գրոհայինների գնդակոծություններին։ Սակայն Թուրքիան չի դադարեցրել զորքերն Իդլիբ տեղափոխելու գործընթացը և վերջերս պատրաստակամություն է հայտնել անհրաժեշտության դեպքում վերսկսել ռազմական գործողությունները։ Իսկ դա նշանակում է, որ Սիրիայում ընթացող պատերազմը դեռ երկար կշարունակվի։