ԵՐԵՎԱՆ, 16 մայիսի – Sputnik. ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր առցանց ասուլիսի ժամանակ անդրադարձավ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի` վերջին շրջանում ռուսական լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցներին, որոնցում վերջինս շարունակում է շահարկել Գարեգին Նժդեհի հերոսացման հարցը Հայաստանում` հայերին մեղադրելով ֆաշիզմին տուրք տալու մեջ։
«Վերջերս ռուսական մամուլում մի շատ լավ հոդված կարդացի Գարեգին Նժդեհի մասին։ Նշվում էր, որ Նժդեհը ռուսական բանակի սպա է եղել, մասնակցել է Բալկանյան պատերազմին ռուսական բանակի կազմում և պարգևատրվել է։ Այս առումով կարծում եմ` Ռուսաստանում ևս Գարեգին Նժդեհին` որպես պատմական ֆիգուր, դարասկզբին որպես ռուսական բանակի սպա, պետք է վերարժևորեն»,-ասաց Փաշինյանը։
Նրա խոսքով` ադրբեջանական քաղաքականությունը հետևյալն է` նրանք ուզում են նսեմացնել հայ ժողովրդի մասնակցությունը Երկրորդ աշխարհամարտին, մանավանդ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթական 75-ամյակի առիթով, և ցույց տալ, որ հայերը ֆաշիստական Գերմանիայի և նացիստների հետ համագործակցող ժողովուրդ են եղել։
«Խոսեմ փաստերով։ Շուրջ 600 000 հայ մասնակցել է Երկրորդ աշխարհամարտին, ընդ որում` 100 000 հայ մասնակցել է` բնակվելով Խորհրդային Միությունից դուրս։ 300 000 հայ զոհվել է կամ անհետ կորել։ 65 հայ ստացել է գեներալի կոչում։ Խորհրդային Միության պատմության մեջ 115 հայ գեներալ է եղել և 4 մարշալ։ Խորհրդային Միության հայազգի 107 հերոսներից 26-ը եղել են Լեռնային կամ Դաշտային Ղարաբաղից։ 27 հայ համարվում է «Փառքի ասպետ»։ Նշեմ, որ այդ փառքի շքանշանակիրներից մեկն իմ մայրիկի քեռին է։ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին ձևավորվել է 6 հայկական դիվիզիա` ընդհանուր 60,000 զինվորով»,-ասաց Փաշինյանը։
Նրա խոսքով` հայերի մասնակցությունը նսեմացնել հնարավոր չէ, փոխարենը փաստական տվյալներ կան, որ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին մոտավորապես 75 000 ադրբեջանցի ներգրավված է եղել նացիստական խմբավորումներում, ընդ որում` գոյություն է ունեցել ադրբեջանական լեգեոն, որն ունեցել է բոլոր ատրիբուտները` սկսած հագուստից։
Փաշինյանը ցույց տվեց այդ հագուստներից մեկի լուսանկարը՝ նացիստական տարբերանշաններով։ Բացի այդ ՀՀ վարչապետը նշեց, որ աշխարհամարտի տարիներին Գերմանիայում լույս է տեսել «Ադրբեջան» լեգեոներական պաշտոնաթերթը, և ցույց տվեց դրա համարներից մեկի առաջին էջը։
Փաշինյանը հիշեցրեց նաև, որ Ադրբեջանի առաջին հանրապետության ղեկավարներից մեկը՝ Մամեդ Էմին Ռասուլզադեն, սերտորեն համագործակցել է նացիստական Գերմանիայի և նացիստական կուսակցության հետ։ Նրա անմիջական մասնակցությամբ ստեղծվել է ադրբեջանական խմբավորում, որի ղեկավար կազմը դասընթացներ է անցել նացիստական հետախուզական դպրոցներում։
«Այս պատմության մեջ շատ կարևոր է նշել, թե ինչպես են Ռասուլզադեին վերաբերվում ժամանակակից Ադրբեջանում։ 2014 թվականին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հրամանով Ադրբեջանում մեծ շուքով նշվել է Ռասուլզադեի 130-ամյակը, և այդ կապակցությամբ հոբելյանական դրոշմանիշ է թողարկվել»,-ասաց վարչապետը։
Փաշինյանը զարմացավ, թե ինչպես է լինում, որ նացիզմի դեմ պայքարող ժողովուրդը մեղադրում է Հայաստանին նացիզմին օժանդակելու մեջ, մինչդեռ երկրի նախագահը Ադրբեջանում կազմակերպում է նացիստական ռեժիմի նշանավոր ներկայացուցչի հերոսացումը:
Հիշեցնենք` Ադրբեջանում Ռասուլզադեն ազգային հերոս է համարվում։ Նա պատկերված է 1000 մանաթի թղթադրամի վրա, նրա պատվին արձաններ են կանգնեցված Ադրբեջանի Գյանջա, Նովխանի և Զաքաթալա քաղաքներում, Բաքվում էլ կա նրա անվան փողոց։ 2015-ին Իլհամ Ալիևի հրամանով Բաքվի «Ուլդուզ» մետրոյի կայարանի մոտ տեղադրված Ռասուլզադեի արձանը հանվել է, դրա փոխարեն դրվել է Հեյդար Ալիևի արձանը։ Սակայն դա ավելի շատ կապված էր ավագ Ալիևին էլ ավելի հերոսացնելու, ոչ թե Ռասուլզադեի դերը փոքրացնելու հետ։
Հոկտեմբերի 11-ին Աշխաբադում ԱՊՀ երկրների ղեկավարների նիստին Ալիևը Նժդեհին սևացնելու փորձ էր արել, ինչին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հակադարձել էր` ասելով, որ Նժդեհը պայքարել է թուրքերի դեմ, ոչ թե Խորհրդային Միության։