Թե ինչպես Հայրապետյանը մնաց Նիցցայում, որտեղ նրա անունով մարզադաշտ կա

Հայկական դարպասապահական դպրոցը բազմաթիվ անվանի վարպետներ է տվել մեծ ֆուտբոլին։ Հայտնի դարպասապահներ են եղել նաև հայաշատ երկրներում։ Նրանցից մեկն էլ ֆրանսահայ Անրի (Բաբկեն) Հայրապետյանն է, որի անունով նույնիսկ մարզադաշտ է անվանակոչվել Ֆրանսիայի Նիցցա քաղաքում:
Sputnik

Մեր հայրենակիցը ծնվել է 1931 թվականին Ֆրանսիայի Մեյրուիլ քաղաքում։ Նա ժամանել է Նիցցա 1950-ականների սկզբին և մեծ ֆուտբոլում իր առաջին քայլերը կատարել որպես սիրողական դարպասապահ: Ավելի ուշ նա ընկերացել է Եսո Ամալֆիի և Ժան Բելվերի հետ, որոնք նրան հրավիրել են «Նիցցա» ակումբի բազմաթիվ ուսումնամարզական հավաքներին:

Մարգարովից մինչև Խաշմանյան. Հայաստանի ազգային հավաքականի գլխավոր մարզիչները

Երկու տարվա տքնաջան աշխատանքից հետո Հայրապետյանը նշված ակումբի հետ ստորագրեց իր առաջին պայմանագիրն արդեն որպես պրոֆեսիոնալ խաղացող: Հատկանշական է, որ այդ ժամանակահատվածում, ավելի ստույգ` 1953 թվականին, «Նիցցայում» հայտնվեց ևս մեկ ֆուտբոլիստ, որը հինգ տարի անց միջազգային ասպարեզում փառաբանելու էր Ֆրանսիան, և նրա անունը ոսկե տառերով գրվելու էր համաշխարհային ֆուտբոլի տարեգրության մեջ։

Խոսքը լեգենդար Ժյուստ Ֆոնտենի մասին է, որը ֆենոմենալ, առայժմ անգերազանցելի ռեկորդի հեղինակ է՝ աշխարհի մեկ առաջնության ընթացքում խփած գոլերի քանակով։ 1958 թվականի շվեդական ստուգատեսում նա խփել է 13 գոլ։ Բնական է, որ «Նիցցայի» երկու նորեկների միջև կարճ ժամանակամիջոցում առաջացավ ամուր ընկերություն։ Ֆոնտենն ու թիմակիցները դեռ բազում առիթներ էին ունենալու հայ դարպասապահի վարպետությունը գովաբանելու համար, որն իրոք ֆրանսիական ակումբի առանցքային խաղացողներից մեկն էր, հաղթանակների ու առաջընթացի հուսալի գրավականը։

Չեմպիոնի տիտղոսն ու երկրաշարժը. ինչպես գյումրեցի մարզիկը մեկ օրում Կանադայից Երևան հասավ

1954 թվականին Անրի Հայրապետյանի երկրորդ մրցաշրջանը նշանավորվեց Ֆրանսիայի գավաթի եզրափակիչում Մարսելի «Օլիմպիկի» նկատմամբ տարած հաղթանակով: Երկու տիտղոսակիր թիմերի մրցախաղը կայացավ մայիսին Փարիզի մերձակայքում գտնվող հանրահայտ «Իվ դյու Մանուար» մարզադաշտում, որտեղ տասնվեց տարի առաջ կայացել էր աշխարհի երրորդ առաջնության գագաթնախաղը։

Թե ինչպես Հայրապետյանը մնաց Նիցցայում, որտեղ նրա անունով մարզադաշտ կա

Հիշելով Ֆրանսիայի գավաթի եզրափակիչ խաղը` Հայրապետյանը նշում էր. «Ես ընդամենը քսաներեք տարեկան էի և գտնվում էի ծայրահեղ լարվածության մեջ: Բայց խաղի սկզբից, երբ տեսա, թե ինչպիսի արագությամբ և ժրաջանությամբ էին խաղում թիմակիցներս, անմիջապես հասկացա, որ մենք կարող ենք ինչ-որ հիանալի բանի հասնել, ու ես հանգստացա` դառնալով ավելի ինքնավստահ»:

Այդ եզրափակիչում իրադարձություններն իսկապես բարեհաջող ընթացան «Նիցցայի» համար։ 57 հազար հանդիսականներ ականատես եղան դիտարժան ու անհաշտ պայքարի։ Խաղասկզբից անցել էր ընդամենը 10 րոպե, և արդեն Հայրապետյանի թիմակիցներն առջևում էին 2-0 հաշվով, սակայն ընդմիջումից հետո մարսելցիները կտրուկ աշխուժացան` կազմակերպելով սուր գրոհներ։ Երբ 55-րդ րոպեին հաշիվը կրճատվեց, «Նիցցայի» դարպասին ճնշումը հետզհետե սաստկացավ։ Հենց այդ ժամանակ էլ փայլատակեց Անրի Հայրապետյանի դարպասապահական տաղանդը, և նա մի քանի անգամ թիմակիցներին փրկեց անխուսափելի թվացող գոլից։

Թե ինչպես Հայրապետյանը մնաց Նիցցայում, որտեղ նրա անունով մարզադաշտ կա

Անրի Հայրապետյանը ֆրանսիական 1-ին դիվիզիոնում հանդես եկավ մինչև 1956 թվականը, որը նույնպես նշանավորվեց տպավորիչ հաջողությամբ։ «Նիցցան» 1955-56 թվականների մրցաշրջանում մնաց անգերազանցելի ու նվաճեց Ֆրանսիայի չեմպիոնի տիտղոսը: Հաջորդ մրցաշրջանում Հայրապետյանն արդեն պաշտպանում էր «Տուր» ակումբի դարպասը։ Այդ թիմի կազմում նա խաղաց մինչև 1959 թվականը, այնուհետև տեղափոխվեց Ֆրանսիայի հարավ և մարզական կարիերան շարունակեց երկրորդ դիվիզիոնում մինչև 1964 թվականը` հանդես գալով «Բեզիեր» ակումբի կազմում։

«Գելոն» լուռ լսեց, իսկ Վյաչեսլավն արտասվեց. ինչպես Համբարձումյանները չմասնակցեցին ԱԱ–ին

Այդուհանդերձ, Նիցցա քաղաքը մնաց Հայրապետյանի սրտում, դարձավ հարազատ օրրան, որտեղ վերադառնալուց հետո անցկացրեց իր կյանքի մնացած մասը և մահկանացուն կնքեց 2004 թվականին՝ 73 տարեկանում։

Միակ հայ մարզիչը, որ մասնակցել է աշխարհի առաջնության 2 եզրափակիչ փուլի

Անվանի դարպասապահն իսկապես թողեց լուսաշող հետք` դառնալով «Նիցցա» ակումբի երկրպագուների կուռքը, որոնք նրա մահից երեք տարի անցխորհրդանշական քայլ կատարեցին։ 2007 թվականին Նիցցա քաղաքը Ֆրանսիայում Հայաստանի տարվա կապակցությամբ ցանկացավ հարգանքի տուրք մատուցել անվանի դարպասապահին: Քաղաքային «Լովետ Ինֆերիոր» մարզադաշտն անվանափոխվեց Անրի (Բաբկեն) Հայրապետյանի անունով։ Քաղաքապետ Ժակ Պեյրատն այդ կապակցությամբ ապրիլի 7-ին հանդիսավոր արարողություն կազմակերպեց:

2016 թվականին, երբ Ֆրանսիայում կայացավ Եվրոպայի հերթական առաջնությունը, Նիցցան նույնպես ընդգրկվեց խաղեր սպասարկող քաղաքների ցանկում։ Այդպիսով, յուրաքանչյուր հյուրընկալող քաղաք ստացավ երկու միլիոն եվրո։ Քաղաքապետարանն օգտվեց իրեն հասանելիք բյուջեից և վերանորոգման աշխատանքներ կատարեց նաև Հայրապետյանի անվան մարզադաշտում։ Երկրպագուները մինչև հիմա էլ ջերմությամբ են հիշում Հայրապետյանին։

«Պետք չես, և վերջ». տարբեր առաջնությունների մրցանակակիր հայ ծանրորդի առաջ փակել են դռները