ԵՐԵՎԱՆ, 23 ապրիլի – Sputnik. Կարելիայի ֆիննական համակենտրոնացման ճամբարների նախկին բանտարկյալները դիմել են Ռուսաստանի Քննչական կոմիտեի նախագահ Ալեքսանդր Բաստրիկինին `խնդրելով հետաքննել Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին օկուպացիոն իշխանությունների գործողությունները։ Տեղեկությունը հայտնում է ՌԻԱ Նովոստին:
Ավելի վաղ գործակալությունը «Առանց վաղեմության ժամկետի» նախագծի շրջանակում հրապարակել էր ԽՍՀՄ խաղաղ քաղաքացիների նկատմամբ ֆինն ֆաշիստների ռազմական հանցագործությունների վկայությունները, որոնք գաղտնազերծել էր ԱԴԾ Կարելիայի շրջանային վարչությունը։ Ապրիլի 20-ին Ռուսաստանի ՔԿ–ում ստուգում են նախաձեռնել։
«Մենք` Պետրոզավոդսկ քաղաքի համակենտրոնացման ճամբարների` ստորև ստորագրած բանտարկյալներս և ֆինն զավթիչների հակամարդկային վերաբերմունքի կենդանի վկաներս, դիմում ենք Ձեզ` խնդրելով հետաքննել ֆինն օկուպացիոն զորքերի հրամանատարության և նրանց աջակիցների հանցագործությունների փաստերը և կատարված հանցագործությունների համար պատասխանատվության ենթարկել նրանց», – գրված է հայտարարության տեքստում։
Հայտարարության տակ ստորագրել են Վալենտինա Մոշնիկովան, Տամարա Կարդաշը, Լենինա Մակեևան և Գալինա Չապուրինան։
«Պուլտը» փչանում է. ԱՄՆ–ն էժանագին կեղծիք է ուղարկել Օսվենցիմի զոհերի սերունդների մոտ
Նրանք նշել են, որ ֆինն զավթիչները «սեփական կարգերն էին հաստատում խաղաղ բնակչության համար, մարդկանց բաժանում էին ըստ ազգային պատկանելության ու բռնության և կոտորածի ենթարկում»։ Սակայն, ըստ նրանց, օկուպացիոն ռեժիմի ղեկավարությունը որևէ պատասխանատվություն չի կրել Կարելիայի բնակչության նկատմամբ իրականացված հանցագործությունների համար։ Միաժամանակ նրանք հավելել են, որ խաղաղ բնակչության նկատմամբ հանցագործություններ կատարած ֆինն զինվորների և նրանց ղեկավարների անունները դժվար է նշել։
Մասնավորապես, Կարելիա–Ֆիննական ԽՍՀ տարածքում հինգերորդ ֆիննական համակենտրոնացման ճամբարի նախկին բանտարկյալ Լենինա Մակեևան հայտարարել է, որ պատրաստ է հանդես գալ որպես Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ֆիննական օկուպացիոն վարչակազմի կատարած հանցագործությունների վկա։
Մակեևան 2 տարի 8 ամիս պահվել է Պետրոզավոդսկի տարածքում գտնվող համակենտրոնացման ճամբարում։ Կարմիր բանակի մարտիկները մահվան ճամբարի ողջ մնացած բանտարկյալներին ազատել են 1944 թվականի հունիսի 28-ին։
Նրա խոսքով` Կարելիայի տարածքի համակենտրոնացման ճամբարներում 32 հազար մարդ է գտնվել, 18 հազարը մահացել են այնտեղ։ Ֆիննական ճամբարների նախկին բանտարկյալներից շատ քչերն են այսօր ողջ, բոլորը 80-90 տարեկան են։
«Ափսոս, որ ԱԴԾ–ն 75 տարի անց է գաղտնազերծել հանցագործությունների վկայությունները ։ Դա պետք է շատ ավելի շուտ արվեր», – ասել է Մակեևան, որը հիմա ֆաշիստական համակենտրոնացման ճամբարների անչափահաս բանտարկյալների միության նախագահի տեղակալն է:
Ավելի վաղ նա Ֆինլանդիայի նախագահ Տարյա Հալոնենին նամակ էր ուղարկել` նշելով, որ գերմանացիներն ընդունել են իրենց սխալները և ներողություն խնդրել Ռուսաստանի ժողովրդից, իսկ ֆինները` ֆաշիստական Գերմանիայի նախկին դաշնակիցները, նույնը չեն արել։
Զինվոր Պարգև Սուլթանյան. «սպանվել է», ապա գերության մեջ հայտնվել ու անհետացե՞լ
1941-1944 թվականներին ֆինների կողմից վերահսկվող Կարելիա–Ֆիննական ԽՍՀ տարածքում մի քանի տասնյակ ճամբարներ էին ստեղծվել «ապազգային» խաղաղ բնակչության համար։ 1942 թվականի ապրիլի սկզբին այնտեղ գտնվում էր շուրջ 24 հազար մարդ կամ օկուպացիայի գոտու բնակչության շուրջ 30%–ը։ Գաղտնազերծած արխիվների տվյալներով` այնտեղ հիմնականում սլավոններ են պահվել, 90% -ից ավելին եղել են ռուսներ, բելառուսներ, ուկրաինացիներ:
Պատմաբանների գնահատականներով` ճամբարների գոյության տարիների ընթացքում մոտ 50 հազար մարդ է եղել ճամբարներում, 1941-1944 թվականներին ֆինն ֆաշիստներն ընդհանուր առմամբ կառուցել էին 14 համակենտրոնացման ճամբարներ, ընդ որում 6-ը` Պետրոզավոդսկում։