ԵՐԵՎԱՆ, 20 դեկտեմբերի — Sputnik. Նելլի Դանիելյան. Կառավարությունը հերթական անգամ վերանայում է ցեմենտի ու ցեմենտի հումքի` կլինկերի վրա կիրառվող տուրքերի չափերը։
Հայաստանյան արտադրողներն այս նորությանն արդեն տեղյակ են ու հուսով, որ այն որոշակի դրական արդյունքի կհանգեցնի, բայց սա էլ վերջնական լուծում չէ։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց Հայաստանի ցեմենտի արդյունաբերության խոշոր ներկայացուցիչ «Արարատցեմենտ» ընկերության կոմերցիոն տնօրեն Արման Բարսեղյանը։
«Մեր հաշվարկներով, այն ինչ հիմա առաջարկվում է, դա էլ է քիչ։ Մենք մեր հաշվարկներն, իհարկե, էկոնոմիկայի նախարարությանը կներկայացնենք ու կփորձենք սրա մասին զրուցել»,– ասաց Բարսեղյանը։
Արտադրողի հաշվարկով` հայաստանյան ցեմենտի շուկայում ներկրողների ու արտադրողների համար հավասար մրցակցային պայմաններ ապահովելու համար պետությունը պետք է ներկրվող հումքի համար 1 տոննայի դիմաց 30 000 դրամ տուրք կիրառի։
Մինչդեռ Էկոնոմիկայի նախարարության ներկայացրած նոր նախագծով, կլինկերի համար առաջարկվում է 10 000, ցեմենտի համար` 18 000 դրամ տուրք։
Հայաստանը ճիշտ է վարվել` պաշտպանելով իր շուկան. ԵԱՏՄ ցեմենտ արտադրողների միության ղեկավար
Համեմատության համար նշենք, որ ներկայում կլինկերն ընդհանրապես ազատված է տուրքից, իսկ 2019թ–ի հուլիսից ցեմենտի 1 տոննայի դիմաց գործում է 14 000 դրամ տուրք։
«Արարատցեմենտի» կոմերցիոն տնօրենի խոսքով` այս փոփոխության արդյունքում հայաստանյան խոշոր արտադրողներն այս տարի արդեն զգալի կորուստներ են կրել։
«Արտադրությունն ամբողջությամբ կոլապսի է ենթարկվել, որովհետև սա վերջ ի վերջո ծանր արդյունաբերություն է, մեծ արտադրություն է, ունենք մասնագետներ, որոնց պետք է պահենք»,– ասաց Բարսեղյանը։
Պետական տուրքի մասին օրենքի նախորդ փոփոխությունից հետո, Արման Բարսեղյանի խոսքով, Իրանից ներկրումների ծավալը շեշտակի աճեց։ Բանն այն է, որ Իրանում գազը Հայաստանից անհամեմատ էժան է, բացի այդ, Իրանը սուբսիդավորում է իր արտահանողների տրանսպորտային ծախսերը։
Պաշտոնական տվյալներով` այս տարվա միայն առաջին եռամսյակում Իրանից ցեմենտի ու կլիպների ներկրումներն աճել են 300 տոկոսով։
Օրենքի քննարկման ժամանակ կառավարության ու ԱԺ մեծամասնության հիմնավորում–կանխատեսումները, թե տուրքի կիրառումը կբերի շուկայում ցեմենտի գների ու շինարարության արժեքի նվազման, Արման Բարսեղյանի մեկնաբանությամբ չիրականացան։ Փոխարենը` ներկրողները գերշահույթ ստացան։
Հրազդանի ցեմենտի գործարանը տուն է ուղարկել աշխատակիցների ավելի քան 50 տոկոսին
«Մենք կլինկեր չենք ներկրել ընդհանրապես։ Ներկրողները հիմնականում փոքր արտադրամասերն են, որոնք նոր են ձևավորվել` այս ֆոնի վրա։ Քանի որ օրենքի բաց կա, և դրա շնորհիվ հնարավոր է էժան հումք ներկրել, ձևավորվել են մեկ–երկու փոքր արտադրամասեր, որոն քաղում են կիսաֆաբրիկատն ու ցեմենտ ստանում։ Հայաստանում ցեմենտի ամբողջական ցիկլով արտադրություն իրականացնում ենք միայն մենք ու «Հրազդանցեմենտը»։ Մնացած փոքր ձեռնարկությունները ցեմենտ են արտադրում Իրանից ներկրված հումքից»,– ասաց նա։
Արման Բարսեղյանը հիշեցնում է, որ օրենքի նախորդ փոփոխությունից առաջ էլ իրենք իրենց հաշվարկներն էին ներկայացրել Էկոնոմիայի նախարարություն` խնդրելով տուրք սահմանել Իրանից ներկրվող կլինկերի նկատմամբ։ Բայց իրենց չլսեցին։
Այսօր, թեև ուշացումով, բայց կառավարությունը փորձում է ուղղել նախորդ օրինագծում թույլ տված սխալը։
«Սայլը, կարծես տեղից շարժվում է, մնում է, որ տեղ հասնի»,– այդ նախաձեռնությունն այսպես է բնորոշում Արարատցեմենտի» կոմերցիոն տնօրենը։
Ինչպես արդեն հայտնել ենք ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությունը Պետական տուրքի մասին օրենքում ցեմենտի ու կլինկերի նկատմամբ տուրքի նոր դրույքաչափեր կիրառելու նախագիծ է ներկայացրել։
Նախագծի հիմնավորումներում նշվում է, որ այն ուղղված է տեղական արտադրությունը վերջնական կործանումից փրկելուն ու տեղական արտադրողների համար հավասար մրցակցային պայմաններ ապահովելուն։
Նախարարության հաշվարկով` տեղական ցեմենտի ինքնարժեքը կազմում է`«Արարատցեմենտ» գործարանում կազմում է 36 200 դրամ, «Հրազդանցեմենտում»` 39 500 դրամ։
Մինչդեռ, Իրանից ներկրվող ցեմենտի ինքնարժեքը շուրջ 18 000 դրամ է, իսկ Իրանից ներկրված կլինկերից ՀՀ–ում արտադրված ցեմենտի ինքնարժեքը` 26 000 դրամ։
Ցեմենտի թեման մոտենում է ավարտին. ԲՀԿ–ն իշխանությանը մեղադրում է վատագույն սցենարի համար
Հիշեցնենք` 2019թ–ի հունիսի 3-ին ՀՀ Ազգային ժողովն ընդունեց ցեմենտի 1 տոննայի նկատմամբ 14 000 դրամ պետական տուրք սահմանելու մասին կառավարության առաջարկած նախագիծը։ Օրինագծի քննարկումն ու ընդունում ուղեկցվեց ընդդիմության սուր քննադատություններով ու արտադրող ընկերությունների բողոքի ակցիաներով։ Բայց կես տարի առաջ իշխանությունն անդրդվելի էր։
Նշենք, որ ԲՀԿ առաջնորդ «Արարատցեմենտ» ՓԲԸ–ի սեփականատեր Գագիկ Ծառուկյանը հայտարարել էր, որ այդ պարագայում իրենք ստիպված կլինեն փակել տրավերտինից կլինկերի ստացման արտադրամասը, որտեղ շուրջ 1500 մարդ է աշխատում։