ԵՐԵՎԱՆ, 29 Օգոստոս — Sputnik. Նելլի Դանիելյան. Տավուշի մարզի Նավուր գյուղի 8-ամյա բնակչուհի Շահանեն այս տարի երրորդ դասարան է գնալու։ Ուսումնառության 2 տարիներն անցել են խարխուլ, խոնավ ու ցուրտ դպրոցում։
«Մեր դասարանում մի պատը համարյա քանդված է, դասատուներն էլ դասամիջոցին հետևում են, որ պատուհաններին չհենվենք։ Ասում են` կարող է շուռ գա», – Sputnik Արմենիային պատմեց աղջիկը։
160 աշակերտ ունեցող գյուղական դպրոցն այս տարի 10-ից ավելի առաջին դասարանցիների է ընդունելու իր անկայուն հարկի տակ։
Դպրոցի տնօրեն Կամո Մարդանյանն ուսումնական տարվան ընդառաջ մեզ հրավիրեց շրջայց կատարել դպրոցի շենքում, ցույց տվեց անձրևաջրերից քայքայված, ճաքճքած պատերը, 3 տարի առաջ սեփական միջոցներով որոշ չափով վերանորոգված տանիքը, մի քանի փոխված պատուհաններն ու որոշ չափով կարգի բերված ֆիզկուլտդահլիճը։
Տնօրենի խոսքով` դպրոցի սարսափելի վիճակի մասին 2000թ–ից սկսած ահազանգում են։ Այդ ընթացքում դպրոցի հիմնանորոգման 3 տարբեր նախագծեր են կազմվել։ Բայց բոլորն էլ մնացել են թղթի վրա։
Վերջին` 2017թ.–ի սեպտեմբերին մշակված նախագծով դպրոցի հիմնանորոգումը գնահատվել է 505 մլն դրամ։
«Էն էլ հեղափոխությունն արեցինք, ծրագիրը չեղավ։ Վարչապետին նամակ գրեցինք, Տարածքային կառավարման նախարարությունից պատասխանեցին, որ 2019թ.–ի բյուջեում ընդգրկված է, սկսում ենք 2020թ.–ին։ Մի քիչ հետո զանգեցին, ասացին` մեզանից վերցրել են, Քաղաքաշինության նախարարությանն են տվել։ Զանգեցի Քաղաքաշինության նախարարություն, այնտեղից ասացին` մեզանից վերցրել են, կրթությանը տվել։ Զանգեցի կրթություն, այնտեղ էլ ասացին` ձերը այս տարվա ծրագրից հանվել է»,– դպրոցի հիմնանորոգման ոդիսականը մեզ այսպես ներկայացրեց տնօրենը։
Նավուրցիներն էլ պատմեցին, որ վերջերս գյուղի 200-ամյակին նվիրված միջոցառմանը Նավուր այցելած Տավուշի մարզպետ Հայկ Չոբանյանը խոստացել է մեկ տարի անց նման մի մեծ միջոցառում էլ հիմնանորոգված դպրոցի բացման առիթով կազմակերպել։
Գյուղում անհամբեր սպասում են մարզպետի խոստման իրականացմանը։ Իսկ մարզպետի խորհրդական Նիկոլայ Գրիգորյանը վստահեցնում է, որ Չոբանյանն իր խոստումը ոչ միայն չի մոռացել, այլև արդեն սկսել է դրա իրականացման ուղղությամբ աշխատել։
«Նավուր դպրոցի հիմնանորոգման խնդիրը մարզպետը առաջնահերթ է հռչակել։ Հայտարարվել է դրամահավաք։ Մի մասը կվճարի պետությունը, մյուս մասը կհավաքվի։ Երբ որ խնդիրը դրվում է, դրա համար միջոցներ գտնվում են»,– ասաց Գրիգորյանը։
Հատկանշական է, որ չնայած դպրոցի շենքային պայմաններին Նավուրի դպրոցն աշակերտների խնդիր չունի։ Դպրոցն ամեն տարի 11-13 նոր աշակերտ է ընդունում։
Նույն մարզի Բարեկամավան գյուղի դպրոցում, հակառակը`շենքային պայմաններն անհամեմատ բարվոք են, նույնիսկ պատուհաններն ու դռներն են փոխել, տանիքը նորոգել, բայց այս տարի դպրոց ոչ մի առաջին դասարանցի չունի։
Նման իրավիճակ դպրոցում վերջին տարիներին հաճախ է լինում։
Բարեկամավանի գյուղապետ Ջոնիկ Միքայելյանը Sputnik Արմենիային պատմեց, որ 2017թ.–ին էլ առաջին դասարան չեն ունեցել, իսկ 2018-ին միայն մեկ առաջին դասարանցի է դպրոց ընդունվել։
350 աշակերտի համար նախատեսված գյուղական դպրոցն այսօր ընդամենը 16 աշակերտ ունի։
«Թեև վերջին տարիներին արտագաղթ չկա, բայց երիտասարդները քիչ են, ծնելիություն չկա։ Մեր գյուղում մեծամասնությունը թոշակառուներ են»,– ասաց գյուղապետը։
Հայ-ադրբեջանական անհանգիստ սահմանին կյանքը, նրա խոսքով, հեշտ չէ։ Բարեկամավանի դպրոցը, ինչպես և գյուղի մեծ մասը, հակառակորդի նշանառության ներքո է։ Գնդակոծությունների ժամանակ դպրոցը փակում են, դասերը դադարեցնում։
Տավուշի մարզն Ադրբեջանի հետ 300 կմ ընդհանուր սահման ունի։ Մարզի 47 բնակավայրերից 27-ն ուղիղ նշանառության տակ են։ Եվ, այդուհանդերձ, չնայած մշտապես առկա վտանգին, կյանքի դժվարին պայմաններին ու արտագաղթին, Տավուշի մարզպետարանից մեզ տրամադրած տեղեկատվության համաձայն, սահմանամերձ Տավուշն այս տարի 1650 առաջին դասարանցի ունի։