Աշոցք համայնքը գտնվում է Հայաստանի հյուսիս-արևմուտքում։ Ընդունված է համարել, որ այն երկրի ամենացուրտ բնակավայրն է։ Իհարկե, դրան չես հավատա, մինչև անձամբ չտեսնես։ Ամառվա կեսին օդի ջերմաստիճանն այստեղ հազիվ հասնում է +15 աստիճանի, երկինքը մռայլ է, օդը սառը, բայց թարմ։ Կատարյալ վայր է երևանյան տապից խուսափելու համար, բայց թե որքանով է Աշոցքը հարմար ապրելու և երեխաներին այնտեղ մեծացնելու համար` մեծ հարց է։
Աշոցքի փողոցներում հազվադեպ կարելի է հանդիպել զբոսնող կամ մի տեղ շտապող մարդկանց։ Տղամարդկանց 40 տոկոսը վաղ գարնանը մեկնում է Ռուսաստան՝ արտագնա աշխատանքի, իսկ կանայք զբաղված են տնային գործերով և աթար են պատրաստում ձմեռվա համար։ Եթե չլինեին մի մուտքից մյուսի մոտ վազվզող երեխաները, ապա տպավորությունն ավելի մռայլ կլիներ։
Աշոցք մտնելիս հացի փռի ենք հանդիպում, որտեղից թարմ հացի և բուլկիների հիասքանչ բույր է գալիս, մի քանի տղաներ զրուցում են բարձրահասակ կնոջ հետ։ Նա շոյում է փոքրիկ տղայի գլուխը և երբեմն ինչ-որ բան ասում նրան։
Նկատելով, որ իրենց լուսանկարում ենք, կինը սկսում է տեղի բարբառով հարցուփորձ անել, թե որտեղից ենք եկել և ներս հրավիրում՝ շրջանի ամենահամեղ բուլկիները համտեսելու համար։ Առաջին հայացքից նա հաստատության տիրուհին է թվում, բայց պարզվում է, որ արտադրամասի աշխատողն է՝ Գայանեն։ Նա այստեղ ամենամեծն է և փորձառուն։ Հետևաբար, բոլորը լսում են հենց նրան։
Ուզո՞ւմ ես անվճար գիշերել ավտոբուս-հոսթելում, բողոքիր Google-ին. արցախյան նոր տուրիզմը
«Մենք մտածեցինք, թե դուք արտասահմանցիներ եք, բայց, լավ է` լրագրողներ եք։ Դեռ լրագրող չէինք տեսել, հիմա կիմանանք, թե ինչպիսին եք դուք», - ասում է նա և մեզ պարզում տաք լավաշ ու պանիր։
Մենք բրդուճ ենք սարքում, Գայանեն մեզ ներկայացնում է սլավոնական արտաքինով մի գեղեցիկ աղջկա։ Նա Մարիան է։ Ամուսնացած չէ։ Գայանեն խստորեն հրամայում է մեզ նրա համար քաղաքում փեսացու գտնել։ Մենք կատակում ենք, որ մեր օպերատորն ամուսնացած չէ։ Աղջկան կատակները չեն ամաչեցնում, սկսում է թվարկել իր արժանիքները։ Ընդհանուր ուրախությանը միանում է արտադրամասի երիտասարդ տիրուհին՝ Լիլիթ Հովհաննիսյանը՝ խոստանալով լավ օժիտ տալ։
Երկու երեխաների մայր Լիլիթը հրուշակագործ է։ Նրանցից մեկին` թուխ պատանուն, մենք տեսանք Գայանեի հետ զրուցելիս։ Բիզնես սկսելու գաղափարը Լիլիթի ամուսնունն է։ Նա ժամանակ չի ունեցել անձամբ սկսելու և առաջարկել է կնոջը ղեկավարել հացի փուռը։ Մեկ ամիս անց Լիլիթը զարմացել է ամուսնուն իր աշխատասիրությամբ և նվիրումով։ Իսկ հիմա մտածում է բիզնեսի ընդլայնման մասին և արդեն մշակել է զարգացման յոթնամյա ռազմավարական պլան։ Նրանք ծրագրում են թխել սեփական ալյուրով։ Հիմա ալյուրը գնում են։ Դեռ անցած տարի ամուսինները 12 հա հող են ձեռք բերել և ցորեն ցանել, իսկ երկարաժամկետ հեռանկարում մտադիր են և ջրաղաց հիմնել։
«Սկզբում բարդ էր, երբ չգիտես, թե ինչ և ինչպես անել։ Հիմա արդեն աստիճանաբար իրագործում ենք մեր երազանքները և շուտով կբացենք առաջին խանութը։ Արտադրամասից վաճառելը հարմար չէ», - ասում է Լիլիթը։
Նա խոստովանում է, որ բիզնեսը հաջող զարգանում է։ Օրական վաճառվում է 500-1000 հատ հաց, բուլկիները չեն հաշվում։ Բայց մի խնդիր կա․երկար ժամանակ է աշխատակիցներ է փնտրում։ Նրան պետք են հրուշակագործ, հացթուխ, Լիլիթը պատրաստ է ֆինանսավորել իր կադրերի կրթությունը, սակայն ցանկացողներ չկան, թեև աշխատավարձը տեղի չափանիշներով բարձր է (80-120 հազար դրամ)։ Ծուլությունից բացի ուրիշ բացատրություն չկա։
Ինչպես է սովետական հին ավտոբուսը դառնում հյուրանոց. հայաստանյան հանգստի նորաձևությունը
Լիլիթն առավոտվա հինգից մինչև երեկոյան 5-6-ը աշխատում է, նրա հետ միասին`գեղեցկուհի Մարիան և ճարպիկ Գայանեն։ Կինը վստահ է, որ ցանկության դեպքում Աշոցքում էլ կարելի է ապահովել ընտանիքը, միայն անհրաժեշտ է աշխատասիրություն և մի քիչ համարձակություն։
«Լիլիթը համեղ բուլկիներ է թխում, նույնիսկ մորս մոտ այդպես չի ստացվում։ Մենք դպրոցից հետո միշտ մտնում ենք, որպեսզի բուլկի ուտենք և հաց տանենք տուն»,- մուտքի մոտ պատմում են տղաները։
Կանայք ժպտում են և կատակում, որ հացով են ապահովել ամբողջ Աշոցքը, իսկ անհրաժեշտության դեպքում կկերակրեն ամբողջ Հայաստանը։