Հեռավոր 1977 թվականին կայացավ մինչև 19 տարեկանների ֆուտբոլի աշխարհի առաջին առաջնությունը` մրցաշարի եզրափակիչ մասը անցկացվում էր Թունիսում։ Անխոս ֆավորիտ էին համարվում բրազիլացի պատանիները, և առաջնությունից առաջ ընկերական խաղում խորհրդային պատանիները նրանցից պարտություն կրեցին` 0:5 հաշվով։
Սակայն ֆուտբոլն այն ժամանակ դեռ անկանխատեսելի էր, և դրա վրա քիչ էին ազդում բուքմեյքերները։ Եվ ահա եզրափակիչ զույգ կազմեցին թիմեր, որոնց առաջնությունից առաջ քչերն էին սպասում տեսնել եզրափակիչ խաղում` ԽՍՀՄ և Մեքսիկա։ Համառ խաղը հասավ 11-մետրանոցներին, որոնք կարծես անվերջ տևելու մտադրություն ունեին, սակայն ի վերջո խորհրդային ֆուտբոլիստներն ավելի հստակ խաղացին և հաղթեցին` 9:8 հաշվով։
Աշխարհի չեմպիոն խորհրդային պատանիների թիմը` ամբողջությամբ կազմված էր ռուսական և ուկրաինական ակումբների խաղացողներից։ Միակ բացառությունը երևանյան «Արարատ» թիմի հարձակվող Ռոբերտ Խալայջյանն էր։
Խալայջյանի մասին ֆուտբոլասեր հասարակությունն իմացել էր դրանից դեռ մեկ տարի առաջ. 17 տարեկանում նա եկել էր երևանյան թիմ, ընդգրկվել հիմնական կազմում և 1976 թվականի խաղաշրջանում 4 գոլ խփել` վատ արդյունք չէր պատանեկան թիմի խաղացողի համար։ Այո, այդ սեզոնի երկրորդ խաղակեսում «Արարատի» երբեմնի հզորությունից գրեթե ոչինչ չէր մնացել, մարզիչները ջանում էին ուժեղացնել խաղը, բազմաթիվ խաղացողների էին փորձում, որոնցից շատերն այդպես էլ դուբլից դուրս չեկան։
Նոր ակումբներ հայկական ֆուտբոլում. ովքե՞ր են հիմնում ու փորձում զարգացնել դրանք (մաս 2-րդ)
Ռոբերտ Խալայջյանը հեռանկարային խաղացող էր թվում, լրջորեն աշխուժացրել էր թիմի գրոհային մասը և մշտապես լարվածության մեջ էր պահում հակառակորդի պաշտպանությանը։ Միայն այն, որ ԽՍՀՄ մարզիչները, որոնք կարելի է ասել ընտրության մեծ հնարավորություն ունեին, նկատեցին Ռոբերտին, շատ բանի մասին է խոսում։
Խալայջյանը խաղաց այդ առաջնության 5 խաղերից երկուսում, վերադարձավ «Արարատ» և այստեղ, բոլորովին հանկարծակի և առանց նախադրյալների, ինչպես ասում են «տանուլ տվեց» խաղը` որակի առումով։ 1977 թվականին նա այլևս ոչ մի գոլ չխփեց և հաջորդ խաղաշրջանը մեկնարկեց Աբովյանի «Կոտայքում», որն այն ժամանակ ծաղում էր Միության առաջնության երկրորդ լիգայում։
1982 և 1983 թվականներին Խալայջյանը լավ խաղ ցուցաբերեց «Կոտայքում», նա հակառակորդի դարպաս ավելի քան 20 գնդակ էր ուղարկել, բայց հանկարծ հեռացավ թիմից` 1984 թվականի խաղաշրջանը սկսելով երկրորդ լիգայի մեկ այլ հայկական ակումբում` Հոկտեմբերյանի «Սպարտակում»։ Ճակատագրի հեգնանքն այն էր, որ հենց 1984 թվականին «Կոտայքն» արեց գրեթե անհնարինը` դառնալով հաղթողներից մեկը և ուղեգիր ստանալով առաջին լիգա։
Ճակատագիրը Խալայջյանի նկատմամբ անարդար էր, և դա նշում էր Վալերի Պետրակովը` աշխարհի չեմպիոն դարձած ԽՍՀՄ պատանեկան հավաքականի իր խաղընկերը։ Պետրակովը երկար և հաջող պաշտպանում էր Մոսկվայի «Տորպեդոյի» և «Լոկոմոտիվի» գույները, մի քանի անգամ ներգրավվել էր ԽՍՀՄ մեծահասակների թիմում։ Իր հարցազրույցներից մեկում, անցյալը հիշելով, Պետրակովն ասել էր. «Ռոբերտ Խալայջյանը կորավ, նա լավագույն կարիերային էր արժանի»։ Նա իր ֆուտբոլային կարիերան ավարտեց Կիրովականի «Լոռի» ակումբում։
Մուշեղյան. ««Հրազդան» մարզադաշտից տարհանման խնդիր չի եղել ու չի էլ կարող լինել»
Այնուամենայնիվ, աշխարհի պատանեկան առաջնության ոսկու փայլը տարիների ընթացքում չի խամրում։ Գուցե հայ ֆուտբոլիստների սերունդներից մեկը կշարունակի Խալայջյանի սկսածը` արդեն ամբողջ թիմով։
Եվ ինչու չսկսել Եվրոպայի առաջնությունից, ի վերջո, բարձր նպատակներ չդնելով` ոչ ոք չի հաղթում։