Արամ Գարեգինյան, Sputnik Արմենիա
Հայաստանի խոշորագույն քիմիական գործարանը՝ «Նաիրիտը», աճուրդի է հանվել: Աճուրդը կկայանա հունիսի 25-ին, համապատասխան հայտարարությունն արդեն հրապարակվել է Azdarar.am էլեկտրոնային ծանուցումների պետական հարթակում: Գործարանի ընդհանուր արժեքը մոտ 15 միլիարդ դրամ է (32 միլիոն դոլար) գնահատված:
Խորհրդային տարիներին ու մինչև 2010-ականների վերջը «Նաիրիտը» սինթետիկ կաուչուկ ու հազվագյուտ թթուներ էր արտադրում: 2010 թվականից արտադրական հսկան չի գործում, ու հիմա այստեղ սնանկության աճուրդներ են անցկացվում: Գործարանը պարտք է «Արմբիզնեսբանկին», «Գազպրոմ Արմենիային» (արտադրության ընթացքում օգտագործած գազի դիմաց), Երևանի ՋԷԿ-ին (ջերմային էներգիայի դիմաց) ու պետությանը (հարկերի գծով):
«Նաիրիտի» ունեցվածքը նախկինում էլ էին վաճառում, բայց հիմնականում աճուրդի էր հանվում ոչ արտադրական ունեցվածքը (կահույք, մեքենաներ և այլն): Իսկ արտադրամասերի սարքավորումներին աշխատում էին ձեռք չտալ:
Բայց այս անգամ գործարանի ամբողջ արտադրական ունեցվածքը որոշվել է վաճառքի հանել: Ընդ որում՝ գործարանի համար մեկ ներդրող չեն փնտրում, ձեռնարկությունը բաժանել են տարբեր լոտերի:
Վաճառքի է հանվել քլորոպրենային կաուչուկի (գործարանի հիմնական արտադրանքի) արտադրության ամբողջ համալիրը: Աճուրդի են հանվել նաև քլորի (լավ մաշված) տանկերները, ածխաթթվի ու ջրի թորման (որը մասամբ «Հայբիզնեսբանկում» որպես գրավ է դրվել) արտադրամասերը, նաև ացետիլենի արտադրության գիծը:
Աճուրդի է հանվել նաև սպասարկող ենթակառուցվածքը՝ ջրամատակարարման ու էլեկտրամատակարարման ցանցը:
Ավելի վաղ ուզում էին աճուրդի դնել հազվագյուտ թթուների արտադրամասը: Այստեղի սարքավորումները պատրաստված են նիկելի հիման վրա, հատուկ կոշտ համաձուլվածքներից: Մեզ չհաջողվեց պարզել՝ արդյո՞ք այդ արտադրամասը վաճառվել է, թե ոչ: Գործարանում սնանկության գործընթացի կառավարիչ Կարեն Ասատրյանը չպատասխանեց մեր մի քանի հեռախոսազանգերին:
Նրա օգնական Երվանդ Պուրտոյանը նշեց, որ աճուրդը սովորական վաճառք չի լինելու: Բոլոր մասնակիցները, որոնք հայտ կներկայացնեն, պետք է բիզնես առաջարկներ ցույց տան առ այն, թե ինչ են նրանք պատրաստվում անել ձեռք բերվող ունեցվածքի հետ:
Թե ով է գնահատելու այդ բիզնես-ծրագրերը, չի նշվում:
Պետության դիրքորոշումն էլ հասկանալի չէ: Բայց պետությունն ի՞նչ կապ ունի:
«Նաիրիտը» կվերագործարկվի՞. նախարարը հաստատեց` գործարանով հետաքրքրված ներդրողներ կան
Գործարանի բաժնետոմսերի 100%-ը պետության հաշվեկշռի վրա է: Շահագրգռված է արդյոք պետությունը, որ գործարանը, թեկուզ և հին ու մաշված․ ոչ թե արդիականացնեն, այլ վաճառեն: Չէ որ այստեղ նույնիսկ 2010-ականների վերջին մոտ երեք հազար մարդ էր աշխատում: Նույնիսկ եթե գործարանը հարկային պարտավորություններ ունի, պե՞տք է արդյոք վաճառել երկրի ամենամեծ արդյունաբերական օբյեկտներից մեկը: Այսինքն, կտրել սեփական ձեռքը, միայն թե դրա հաշվին մի բան ուտելու համա՞ր:
Իսկ պետության ներկայացուցիչներն իրավունք ունե՞ն աճուրդի չեղարկում պահանջել: Սնանկության մասին օրենքի համաձայն՝ այո: Քանի որ սնանկության հարցերի կառավարիչը կարող է գործել միայն Վարկատուների խորհրդի հավանությամբ: Իսկ Խորհրդում ընդգրկված են ՊԵԿ-ի, Երևանի ՋԷԿ-ի (պետական է), «Նաիրիտ-2»-ի, էներգետիկայի, այժմ՝ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության ներկայացուցիչները:
Իհարկե, այդ կազմակերպություններից ու մարմիններից յուրաքանչյուրը գերատեսչական խնդիրներ ունի․ հարկեր, այդ թվում պարտքեր հավաքել, սատարել էլեկտրակայանի աշխատանքն ու դրա ֆինանսական հաշվետվությունը: Բայց պետության շահեր էլ կան: Մարդիկ, որոնք կարող էին գործարանում աշխատել ու նույն հարկերը վճարել, հիմա որտեղ պատահի աշխատանք են փնտրում: Եթե Երևանի ՋԷԿ-ը ոչ միայն էլեկտրականություն, այլև «Նաիրիտի» համար ջերմություն արտադրեր, այն ավելի արդյունավետ կգործեր:
Արդյոք պետական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները հաշվի՞ են առել պետության շահերը, երբ համաձայնել են վաճառքին: Մի քանի օրից պարզ կլինի:
Ե՞րբ է աշխատելու «Նաիրիտը». Նիկոլ Փաշինյանին հուշում են ՀՀԿ–ի հարցի պատասխանը