Ռոմանտիկ է, բայց Դոն Կիխոտը չէ. ինչը ստիպեց հայ գործարարին Ժնևը փոխարինել Գյումրիով

Արտուշ Եղիազարյանը երազում է հարազատ Գյումրին ֆանտաստիկ վայր դարձնել, բայց նախքան այդ պետք է բազմաթիվ հարցեր լուծել: Թեև նա չի հուսահատվում` կարծելով, որ համատեղ ջանքերով կարելի է բարեկարգել քաղաքը և գրավիչ դարձնել զբոսաշրջիկների համար:
Sputnik

Լիլիթ Հարությունյան, Sputnik Արմենիա

Արտուշ Եղիազարյանին բավական կարճ ժամանակում շատերը ճանաչեցին Գյումրիում, և ոչ միայն ճանաչեցին, այլև սիրեցին: Թվում է` որևէ գերբնական բան չկա. հարմարավետ, ճաշակով ձևավորած սրճարան է բացել, որտեղ կարելի է բնական մեղրով մի բաժակ թեյ վայելել (այո, այստեղ ամեն ինչ բնական է, օրգանական, տնական):

Ո՞րն է Herbs&Honey նախագծի մեխը, բացի նրանից, որ Գյումրիում նմանը չկա... Սրճարանի հիմնադիր և սեփականատեր Արտուշ Եղիազարյանը այդ նախագծի շնորհիվ փորձում է տարածաշրջանում զարգացնել սոցիալական ձեռնարկատիրությունը։

Ռոմանտիկ է, բայց Դոն Կիխոտը չէ. ինչը ստիպեց հայ գործարարին Ժնևը փոխարինել Գյումրիով

«Իհարկե, ավելի հեշտ կլիներ աշխատել խոշոր արտադրողի հետ, որի մոտ հնարավոր կլիներ պատվիրել ամեն ինչ միանգամից, սակայն մենք որոշեցինք այլ ճանապարհով գնալ», – ասում է Արտուշը։

Նա փոքր ընտանեկան ձեռնարկությունների հետ է աշխատում, որոնցից յուրաքանչյուրն ինչ-որ բան է ստեղծում և արտադրում: Մեկը մեղվապահությամբ է զբաղվում, մյուսը` սարերում տարբեր օգտակար խոտաբույսեր հավաքում: Կան նաև նրանք, ովքեր կոմպոտներ, ջեմեր և մուրաբաներ են պատրաստում: Գործարարի խոսքով` Herbs&Honey-ի գաղափարը հանկարծակի չի ծագել, այլ տրամաբանական շարունակությունն է այն գործի, որը նա անում էր երկար տարիներ:

Ակտիվիստից` գործարար

Մոտ 8 տարի առաջ, երբ Հայաստանի կառավարությունը հավանություն տվեց Լոռու մարզում պղնձի և մոլիբդենի արդյունահանման ծրագրի իրականացմանը, շատերը դեմ էին, քանի որ պետք է ոչնչացվեր 500 հա անտառ (նկատի է առնվում Թեղուտի հանքավայրի դեպքը-խմբ.): Արտուշն այն ժամանակ Ժնևում էր բնակվում, սակայն, իմանալով այդ մասին, որոշեց միանալ հանքարդյունահանման այդ նախագծի դեմ բողոքող ակտիվիստներին։

Ռոմանտիկ է, բայց Դոն Կիխոտը չէ. ինչը ստիպեց հայ գործարարին Ժնևը փոխարինել Գյումրիով

«Ինչով կարողանում, օգնում էի։ Մենք նույնիսկ ՄԱԿ-ին ենք դիմել. այնտեղ ընդունեցին, որ նախագիծը գործարկվել է առանց տեղի բնակչության իրավունքները հաշվի առնելու: Սակայն այդ կազմակերպությունը մեր կառավարության վրա ազդեցության լծակներ չունի, այդ պատճառով մեզ չհաջողվեց խանգարել կործանարար նախագծի իրականացմանը: Այդ ժամանակ մենք որոշեցինք կառուցողական պայքար սկսել», – պատմում է Արտուշը։

Այդ պայքարի էությունը տեղի բնակչությանը այլընտրանքային տնտեսական հնարավորություններ առաջարկելն էր, ինչը մարդկանց թույլ կտար հրաժարվել հանքարդյունաբերության ոլորտում աշխատելուց:

«Այդ տեղանքում շատ է զարգացած մեղվապահությունը, և մենք որոշեցինք մեղրն իրացնելու հարցում օգնել մեղվաբույծներին: Գնում էինք մեղրը և տանում Երևան: Ամբողջ այդ գործունեությունը հասարակական հիմունքներով էր արվում, հայրենասիրական նկատառումներից ելնելով, և շարունակվում էր մոտ 2-3 տարի։ Ես գործընթացը համակարգում էին Ժնևից»,– ասում է Արտուշը։

Շուտով նա հայ համայնքի այլ ներկայացուցիչների հետ Ժնևում ասոցիացիա հիմնեց` նպատակ ունենալով օգնել Հայաստանի մարզերի բնակիչներին արտահանել իրենց արտադրանքը. Շվեյցարիա էին արտահանում խոտաբույսեր, մեղր, չրեր, որոնք հիմնականում տեղի հայերն էին գնում կամ փոքր խանութներում էր վաճառվում:

Ռոմանտիկ է, բայց Դոն Կիխոտը չէ. ինչը ստիպեց հայ գործարարին Ժնևը փոխարինել Գյումրիով

«Շատ սիրեցի այդ գործը: Այն ինձ Աշոցք բերեց (գյուղ Հայաստանի հյուսիսում, Գյումրիից 35 կմ հեռավորության վրա – խմբ.): Երբ տեսա, թե ինչ հարուստ բնություն կա այնտեղ և ինչ աղքատության մեջ են ապրում մարդիկ, հասկացա, որ այստեղ մի բան այնպես չէ։ Եվ բնական ձևով միտք հղացավ ստեղծել Herbs&Honey–ն», – բացատրում է գործարարը:

Ռոմանտիկ է, բայց Դոն Կիխոտը չէ. ինչը ստիպեց հայ գործարարին Ժնևը փոխարինել Գյումրիով

Արտուշը Շվեյցարիա մեկնել էր 20 տարի առաջ, այն ժամանակ 26 տարեկան էր: 14 տարի Ժնևում նա աշխատում էր խոշոր դեղագործական ընկերությունում, որտեղ տեխնոլոգիական նախագծերի ղեկավար էր: Ասում է, որ սիրում էր իր գործը, շատ բան է այնտեղ սովորել, բայց միշտ գիտեր, որ դա իրենը չէ:

Քարերն`Աֆղանստանից, պատվերներն` ամբողջ աշխարհից. գյումրեցի Վահեի քարե սիմֆոնիաները

Թողնելով աշխատանքը՝ Արտուշը 2017 թվականին վերադարձավ հարազատ Գյումրի:

Մասնագիտությամբ տնտեսագետ է և միջազգային հարաբերությունների ոլորտի փորձագետ: Այժմ նրա, թվում է թե, կոմերցիոն նախագիծը, որը մեկ տարուց ավելի է, ինչ կյանքի է կոչվել, ավելի շուտ հասարակականի է նման, բայց գործարարը լավատես է:

«Համոզված եմ, որ շուտով ամեն ինչ դեպի լավը կփոխվի: Պետք է աշխատել: Կարևորը ինձ այստեղ սիրեցին», - ծիծաղելով ասում է Արտուշը։

«Իսկ եթե, ասենք, ոչինչ չփոխվի՞»,– հարցնում եմ ես։

«Դե, այդ դեպքում ստիպված կլինենք փակվել, – ասում է նա ժպտալով և շարունակում։ – Իսկ եթե լուրջ, կարծում եմ, դա սխալ է, որ մենք ստիպված ենք հոսանքի, գազի և մյուս կոմունալ ծառայությունների համար հարկեր վճարել այնքան, որքան մայրաքաղաքի հաստատությունները։ Այստեղ բնակչության մինչև 50%–ն աղքատ է»։

Եվ նրա խոսքում որոշակի տրամաբանություն կա...

Զգացմունքները հաշվարկներին չեն խանգարում

Բացի սեփական նախագիծն առաջ տանելուց, Արտուշը նաև շատ է աշխատում իր քաղաքի զարգացման և գովազդի համար: Ասում է, եթե ամեն ինչ ընթանա այնպես, ինչպես ծրագրել է, 5-6 տարի հետո Գյումրին ֆանտաստիկ վայր կդառնա։

«Գլխավորը, որ գլոբալ կամ տարածաշրջանային խնդիրներ չլինեն: Մենք հիանալի ճարտարապետություն ունենք, մշակութային հարուստ ավանդույթներ: Անհրաժեշտ է զարգացնել ենթակառուցվածքները, ճանապարհներ սարքել, լուծել աղբահանության հարցը», – ասում է նա։

Արտուշը ներգրավված է նաև հասարակական գործունեության մեջ: Գործարարի ջանքերի շնորհիվ հաջողվել է Շիրակի օդանավակայանի մերձակա տարածքն ազատել տաքսիների հսկայական քանակից:

«Շատ եմ բողոքներ լսել զբոսաշրջիկներին «ահաբեկող» տաքսիստների մասին: Կապվեցի ինձ ծանոթ իրավասու մարդկանց հետ, մասնավորապես, պատգամավոր Սոֆյա Հովսեփյանի, և մի շարք հանդիպումներից հետո խնդիրը լուծված էր։ Այժմ օդանավակայանին հարող տարածքը, որն ամբողջովին մեքենաներով էր լցված, բացարձակ ազատ է: Տաքսիստներն այլևս իրավունք չունեն կայանել այնտեղ, նրանց առանձին տեղ է հատկացվել, և հաճախորդներն իրենք են նրանց մոտենում», – ասում է Արտուշը։

Ռոմանտիկ է, բայց Դոն Կիխոտը չէ. ինչը ստիպեց հայ գործարարին Ժնևը փոխարինել Գյումրիով

Շիրակի մարզպետը մտադիր է Հասարակական խորհուրդ ստեղծել` առաջարկելով Եղիազարյանին զբաղվել մարզի զարգացման հարցերով։

«Շատ գաղափարներ կան։ Հիմա աշխատում եմ Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան հետ, ուզում են Աշոցքում շվեյցարական պանիր արտադրել: Հարուստ տեղանք է, հարմար է կենդանաբուծությունը զարգացնելու համար: Բացի այդ, ուզում եմ զբոսաշրջիկների տանել այնտեղ, ամռանն այնտեղ անասելի գեղեցիկ է, էկոտուրիզմի զարգացման համար բոլոր պայմանները կան: Անցած ամառ 30 հոգանոց խումբ էին հավաքել, լեռան լանջին յոգայով էինք զբաղվում: Մի խոսքով աշխատել է պետք», – ասում է գործարարը:

Նա իսկապես շատ անելիք ունի: Այս ամենից զատ, Արտուշը բոլորովին վերջերս քաղաքի կենտրոնական փողոցներից մեկում XIX դարի տուն է ձեռք բերել, որպեսի այն հարմարավետ ռեստորան դարձնի:

«Ամեն ինչ մեզանից է կախված... Իհարկե, ես ռոմանտիկ եմ, հայրենասեր, զգացմունքներ ունեմ, բայց կա նաև կոնկրետ հաշվարկ», – ասում է նա։

Եղիազարյանը չի ընդունում տեղի բնակչության թերահավատությունը և մեծ ներուժ է տեսնում ինչպես Գյումրու, այնպես էլ ամբողջ Շիրակի մարզի զարգացման համար: