Ուսուցիչ դառնալ չվիճակվեց. ինչպես լեյտենանտ Գրիգորյանն իր կյանքի գնով փրկեց հրամանատարին

Դու դեռ քսան տարեկան էլ չկաս, ընտրել ես ամենախաղաղ մասնագիտությունը, բայց պատերազմը ներխուժել է քո կյանք։ Հերոսներից ոչ ոք, հավանաբար, չի մտածում հերոսության մասին, ուղղակի անում է այն, ինչ պետք է անի որպես տղամարդ, որի թիկունքին հայրենիքն է։ Ու առանց պաթոսի, ինչպես Սերգեյ Գրիգորյանը՝ մանկավարժական ինստիտուտի հասարակ ուսանողը։ Փրկել է տասնյակ կյանքեր, զոհվել․ ահա պատերազմի դաժան վիճակագրությունը։
Sputnik

Գրիգորյանների ընտանիքը 1923թ-ին ապրիլի 14-ին որդու՝ Սերգեյի ծնունդից հետո Հյուսիսային Օսեթիայից տեղափոխվել է Վրաստան, Օրջոնիկիձեից՝ Տետրի Ցկարո գյուղ։ Վրաստանի այդ օրհնյալ անկյունում Սերգեյն ավարտել է դպրոցը, իսկ հետո տեղափոխվել է Թբիլիսի՝ մանկավարժական ինստիտուտ ընդունվելու։

Ամառային քննաշրջանի ընթացքում ստուգարքները և քննությունները հանձնելուց հետո, որը նշանակում է առաջին կուրսի ավարտ, կյանքը հրաշալի է թվում և հույսերով լի։ Այդպես էր և Սերգեյի մոտ, ընդհուպ մինչև այն սև օրը, երբ բոլորի կյանք ներխուժեց պատերազմը։ Այն արդեն մի քանի ժամ էր ինչ սկսվել, երբ 1941թ.-ի հունիսի 22-ի երեկոյան Թբիլիսիի զինվորական կոմիսարիատը կարգադրեց Սերգեյ Գրիգորյանին ներկայանալ հավաքակայան։

«Քըխ-քըխ»–ի գաղտնիքը․ ինչպես ակադեմիկոս Իոսիֆյանն օգնեց հզոր ռմբակոծիչ ստեղծել

Ռազմաճակատը բժիշկների կարիք ուներ։ Բայց Սերգեյը բժշկական ուսումնարանում ուսումը շարունակեց ևս մեկ տարի. 1942թ.-ի տագնապալի աշնանը բուժեղբայր Սերգեյ Գրիգորյանը՝ կոչումով կրտսեր լեյտենանտ, ուղարկվեց գործող բանակ։ Նրան նշանակեցին Տափաստանային ճակատի օդային-դեսանտային դիվիզիայի սանիտարական դասակի հրամանատար։

Պատերազմի առաջին տարիներին խորհրդային զորքերի բոլոր տեսակներում կորուստները չափազանց շատ էին, իսկ ռազմական-դեսանտային զորքերն ավելի շատ զոհ էին տալիս, դա վտանգավոր գործ է, նույնիսկ պատերազմի դաժան չափանիշներով։ Գրիգորյանի դասակը մնացած սանիտարական ստորաբաժանման նման անգործ չի մնացել։

Քանի հազար վիրավորների է մարտի դաշտից հետ բերել այդ դասակը, այդ հազարներից քանի հարյուրն է փրկվել`ստույգ հայտնի չէ, այդ օրերին հազիվ թե հաշվարկ անեին։ Բայց բուժեղբայրների, բուժքույրերի և բժիշկների անձնազոհությունը մտել է Հայրենական մեծ պատերազմի լեգենդների պատմության մեջ։ Նրանց նկատել են․1943թ.-ի ամռան վերջին և աշնան սկզբին Գրիգորյանը պարգևատրվել է Կարմիր աստղի և Հայրենական պատերազմի շքանշաններով, «Արիության համար» մեդալով։

Նա ասես զգացել է, որ չի վերադառնա այդ պատերազմից, ինչպես գրել է հազվադեպ տուն ուղարկած նամակներում։ Նրան մնում էր ստանալ վերջին շքանշանը և վերջին կոչումը։

Հավերժ երիտասարդ հերոս հայը. ինչպես օդաչու Մարտիրոս Նագուլյանը ռմբակոծեց ֆաշիստներին

1943թ.-ի հոկտեմբերի սկզբին մարտեր են ընթացել Դնեպրի աջ ափին, տեղի գյուղերից մեկից ոչ հեռու գտնվող կարևոր տարածքի համար։ Մի քանի օրում դասակը` Գրիգորյանի հրամանատարությամբ, մարտի դաշտից դուրս է բերել ավելի քան երեք հարյուր վիրավորների. նա անձամբ դուրս է բերել քառասուն հոգու, ընդ որում, զենքի հետ միասին, որպեսզի թշնամուն բաժին չընկնի։ Փորձիր քաշելով դուրս բերել ծանր վիրավորին` այն էլ զենքով, և այդպես երկու օրում քառասուն անգամ․․․

Գրիգորյանի դասակը հրաձգային գումարտակի հետ երկու օր շարունակ գտնվել է փոթորկալից կրակի տակ։ Շրջափակումից պետք էր դուրս գալ, և գումարտակի հրամանատարն արդեն վիրավոր մարդկանց հանել է գրոհի։ Արդյունքում գումարտակը դուրս է եկել շրջափակումից, բայց ծանր կորուստներով, հրամանատարը կրկին վիրավորվել է, իսկ լեյտենանտ Գրիգորյանը` իր մարմնով ծածկելով հրամանատարին, մահացու վիրավորվել է։

Այլ պայմաններում միգուցե հասցնեին փրկել, իսկ այստեղ մինչև դուրս են եկել շրջափակումից, մինչև վիրավորներին հասցրել են բուժկետ։ Գրիգորյանը մահացել է վիրակապարանում, նրա շիրիմը գտնվում է Անովկա գյուղի մոտ՝ Դնեպրի ափին։

Իսկ Հերոսի աստղը և Լենինի շքանշանը դեկտեմբերին նրա փոխարեն ստացել է հայրը, Վրաստանի Տետրի Ցկարո գյուղում։