Իտալիայի խորհրդարանը 19 տարի անց երկրորդ անգամ ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը։ Հանրապետությունը իրեն դրսևորեց որպես համամարդկային արժեքների պաշտպան՝ անկախ հարցի վերաբերյալ հետագա քննարկումների։ Իսկ ի՞նչ քննարկումներ կարող են լինել հետագայում։
Ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին բանաձևը կարելի է ճանաչել երկու մակարդակում։ Իսկ եթե խորհրդարանը երկպալատ է, նշանակում է նաև երեք մակարդակում` կառավարություն, խորհրդարանի վերին և ստորին պալատներ։
Ցեղասպանությունը ճանաչած որոշ պետություններ այս փաստարկն օգտագործում էին Թուրքիայի հետ բանակցություններում։ Փաստարկները կարող են լինել հետևյալը. «Ճանաչել է միայն մեկ պալատը, այլ ոչ թե երկուսը», կամ «Խորհրդարանը ճանաչել է, իսկ կառավարությունը` ոչ»։
2000 թվականի նոյեմբերին պատգամավորների պալատն արդեն ընդունել էր Ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին բանաձևը։ Դրանից հետո փաստաթուղթը Սենատ էր ուղարկվել։ Սակայն այնտեղ քննարկումները կանգ առան կուլուարների մակարդակում։ Սենատորների մի մասը պնդում էր, որ բանաձևից հանեն «ցեղասպանություն» եզրույթը` թողնելով միայն «զանգվածային սպանություններ» արտահայտությունը։ Իսկ Իտալիայում խորհրդարանի պալատները լիովին իրավահավասար են։ Ինչ ընդունել է մեկը, պետք է հաստատի նաև մյուսը։
Սակայն սա էլ չհանդարտեցրեց Թուրքիայի իշխանություններին։ Ինչ էլ հնչի և ինչպես էլ հնչի Ցեղասպանության հիշատակման մասին, Անկարայի չինովնիկների կողմից չարության բարձր և հստակ արձագանք է առաջացնում։ Արձագանքն այդ ջանադիր և հմտությամբ է իրականացվում։
Այն ժամանակ` 2000 թվականին, Անկարան պարզաբանում էր պահանջում Իտալիայի դեսպանից։ Դեսպանն ամեն ինչ նույն կերպ բացատրեց. խորհրդարանականները ընդունել են բանաձևը, սակայն այն ինչ նրանք արել են, ընդամենը կառավարությանը կոչ անելն էր։ Ճիշտ նույն կերպ Անկարան վարվեց նաև այսօր. դարձյալ կանչեց դեսպանին և պահանջեց ուշքի բերել խորհրդարանին։
Արդյո՞ք բանաձևի նախագիծը Սենատում կհայտնվի այս անգամ։ Դեռ հայտնի չէ։ Այստեղ, ինչպես և պատգամավորների պալատում, եղել և շարունակում է թևածել թուրքամետ և ադրբեջանամետ լոբբին։
Բայց արդյո՞ք սա նշանակում է, որ Իտալիան չի ճանաչում հայերի և մյուս քրիստոնյաներին ցեղասպանությունը Օսմանյան Թուրքիայում։ Իհարկե` ոչ։ Կարևորը ոչ թե ձևն է, այլ բովանդակությունը։ Իտալիայում անցկացվում էին և անցկացվում են հիշատակի միջոցառումներ և՛ ապրիլի 24-ին, և մյուս օրերին։ Այդ միջոցառումներին ներկա են գտնվում նաև պաշտոնական այրեր։
Իսկ ի՞նչ է դրա մասին մտածում Թուրքիան։ Ինչ էլ մտածի, ցասումը շատ արագ անհետանում է, և ամեն ինչ առաջվա պես է մնում։ Առաջին (և ամենահիշված) օրինակը. 2001 թվականի ձմռանը սպառնում էին փակել Թուրքիայում ֆրանսիական ավտոգործարանները, երբ խորհրդարանը ճանաչեց Ցեղասպանությունը։ Արդյունքում հազարավոր մարդիկ գործազուրկ մնացին, որոնց ոչ ոք մտադիր չէր կերակրել։ Եվ գործարանները կրկին սկսեցին աշխատել։
2018 թվականի փետրվարին Նիդեռլանդների խորհրդարանը ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը։ Անկարան դարձյալ սկսեց սպառնալ «ապահարզանով»։ Իսկ 2019 թվականի սկզբին, Թուրքիայի նախագահին կից ներդրումների բյուրոյի ղեկավար Արդա Էրմուտը ամփոփեց տարվա արդյունքները. Թուրքիայի տնտեսության խոշորագույն ներդրողներն էին Հոլանդիան և Ադրբեջանը։
Մնում է ավելացնել. 2015 թվականին Իտալիայի խորհրդարանը (այս անգամ արդեն երկու պալատները)` Հոլոքոստը և մարդկության դեմ իրականացրած հանցագործությունները ժխտելու համար քրեական պատասխանատվության ենթարկելու մասին օրենք ընդունեցին։
Արդյո՞ք այստեղ մտնում է նաև «Հայոց ցեղասպանությունը»։ Նման եզրույթ այնտեղ չկար, և Անկարան չարձագանքեց։ Գուցե նրանք պարզապես Ctrl+F են սեղմել «վատ խոսքեր» չեն գտել և հանդարտվել են։ Կամ գուցե չեն ցանկացել հերթական անգամ քայքայել սեփական նյարդերը։