ԵՐԵՎԱՆ, 19 փետրվարի – Sputnik. ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ` Աննա Հակոբյանի և դստեր հետ, այսօր Ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի 150-ամյակի առթիվ այցելել է բանաստեղծի ծննդավայր` Դսեղ:
Վարչապետ Փաշինյանը ծաղիկներ է դրել հայ մեծանուն բանաստեղծի կիսանդրու առաջ և շրջայց կատարել տուն-թանգարանի տարածքում, ծանոթացել գրողի կյանքն ու գործունեությունը ներկայացնող մոտ 300 մեծարժեք ցուցանմուշին։
«Ես ուզում եմ խոսել Թումանյան մարդու մասին, ոչ թե Թումանյան մարդու` որպես ընկեր, որպես ընտանիքի անդամ, որպես հայր, այլ որպես առանձին վերցրած մարդ, որովհետև Թումանյանի կերպարն այսօրվա Հայաստանում պետք է առաջնորդի բոլորին, որովհետև մենք տեսնում ենք ահա սրբապատկեր դարձած այս նկարը, երեխաներն իրենց դասագրքերում տեսնում են սրբապատկերի արժեք ստացած Թումանյանին, բայց ո՞վ էր այդ մարդը և ինչպե՞ս դարձավ Արարատը մեր նոր քերթության, ինչպե՞ս դարձավ Արարատ: Նա գյուղացի մի պատանի էր, մի երիտասարդ, միջին, նույնիսկ կարելի է ասել աղքատ մի ընտանիքից, նա մի մարդ էր, որ ամբողջ կյանքում չի ունեցել բարեկեցության որևէ ժամկետ»,– ասել է Փաշինյանը:
Նրա խոսքով` Թումանյանին մենք այսօր պատկերացնում ենք որպես Արարատ, որպես անհաս մի բարձրություն, բայց նա մի մարդ էր, ով իր ծնված առաջին օրից կրել է մարդկային բոլոր տառապանքները՝ աղքատություն, սով, անփողություն, ապրելու անհնարինություն ու կյանքն ամեն վայրկյան փորձել է կոտրել նրան, փորձել է սպանել նրան և ցածրացնել կենցաղի մեջ, ռուբլու մեջ, կոպեկի մեջ, մի կտոր հացի մեջ:
«Եվ ի՞նչ է արել Թումանյանը, ինչպե՞ս է հասել դրան: Միայն մի բանով, միայն ինքն իրեն հավատալով, միայն կրթության հետևելով: Նույնիսկ կրթություն ստանալու հնարավորություն չի ունեցել, կիսատ է թողել կրթությունը և գնացել աշխատելու, չարքաշ աշխատանքով է ապրել, չարքաշ կյանքով է ապրել: Չի ունեցել ոչ մի օգնություն, հակառակը, ուրիշներն են իրենից օգնություն հայցել և նույնիսկ շատ դեպքերում դսեղցիներն էլ են նեղացել , ասել են չի օգնում մեզ, մտածելով` Թումանյանը, որ Թումանյան է՝ աշխարհի բոլոր–բոլոր հնարավորությունները նրա ձեռքում են»,– ասել է վարչապետը:
Ըստ Փաշինյանի` Թումանյանը չի կոտրվել, որովհետև հավատացել է իր ուժին:
«Այն ժամանակ, որ թվում է` պետք է ծնկեր, ինչպես Հիսուս Քրիստոսն անդամալույծին ասել է՝ վեր կաց և քայլիր, Թումանյանն ինքն իրեն ասել է՝ վեր կաց և քայլիր, և նա վեր է կացել և քայլել: Նա քայլել է այնտեղ, որտեղ չկար ճանապարհ, նա ապրել է այնտեղ, որտեղ չկար հաց, նա հաղթել է այնտեղ, որտեղ չկար հնարավորություն, որովհետև նա ասելիք է ունեցել իր ժողովրդին, և իր ժողովրդին իր ասելիքը եղել է մեկը՝ վեր կաց և քայլիր, մի՛ ծնկիր, մի՛ խեղճացիր, մի՛ նվաստացիր, մի՛ չարացիր, մի՛ կասկածիր դու քեզ, քո ուժին, քո հայրենիքին, քո անցյալին և ապագային, վեր կաց և քայլիր»,– ասել է նա:
Ըստ վարչապետի` սա է Թումանյանի ուղերձը ժողովրդին, Հայաստանին, պետությանը։
«Եվ ես այսօր ինձ իրավունք եմ վերապահում՝ որպես Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ, որպես ժողովրդի ազատ կամքով ընտրված վարչապետ, Թումանյանի անունից ասել հայ ժողովրդին՝ վեր կաց և քայլիր, դու անդամալույծ չես, դու պարտվող չես, դու մուրացիկ չես, վեր կաց և քայլիր, վեր կաց և քայլիր»,– շեշտել է Փաշինյանը:
Նա արտասանել է Թումանյանի քառատողը և նշել, որ որպես այսօրվա խորհրդանիշ՝ թանգարանի մատյանում հենց այս քառատողն է գրառել.
«Հոգիս՝ տանը հաստատվել,
Տիեզերքն է ողջ պատել.
Տիեզերքի տերն եմ ես,
Ո՞վ է արդյոք նկատել»:
Հովհաննես Թումանյանի՝ Լոռու մարզի Դսեղ գյուղում գտնվող տուն-թանգարանն Ամենայն հայոց բանաստեղծի հայրական տունն է, որը թանգարանի է վերածվել 1939 թվականին՝ գրողի ծննդյան 70-ամյակի առթիվ։ Բակում տեղադրված է գրողի կիսանդրին, և կառուցված է մատուռ (1994), որտեղ ամփոփված է բանաստեղծի սիրտը։ Թանգարանը երկհարկանի է՝ բաղկացած 6 սենյակից։ Առաջին հարկում են գտնվում հացատունը, մեծ օթախը և 2 ցուցասրահ։ Ցուցասրահներում ներկայացված ցուցանմուշները պատմում են Թումանյանի տոհմաբանության, ծնողների, Թիֆլիսում և Ջալալօղլիում ուսումնառության տարիների, գրական-հասարակական գործունեության մասին։ Երկրորդ հարկում գտնվող 2 սրահում ցուցադրված են բանաստեղծի մահճակալը, գրասեղանը, հագուստը և անձնական իրերը։