Ամուսնանալ չի կարելի, ղեկավարել էլ չեն թողնում. ինչո՞ւ են կանայք դժվարությամբ գործ գտնում

Թեև գործազրկությունը Հայաստանի բնակչության համար ընդհանուր խնդիր է, այնուամենայնիվ, կանայք տղամարդկանցից առավել հաճախ են խնդիրների բախվում աշխատանքի տեղավորվելու ժամանակ: Մի քանիսը պատմեցին, թե ինչ հնարքների են դիմում գործատուները՝ ոտնահարելով իրենց իրավունքները:
Sputnik

ԵՐԵՎԱՆ, 13 փետրվարի - Sputnik, Նանա Մարտիրոսյան. Հայաստանի իշխանությունները հայտարարում են նոր աշխատատեղեր բացելու անհրաժեշտության մասին, սակայն քչերն են մտածում կանանց և տղամարդկանց համար հավասար պայմաններ ստեղծելու թեմայի շուրջ:

Ծննդաբերել, հետո աշխատել. ինչպե՞ս է պետությունն օգնելու հայ մայրերին

Ավելին, «Հայաստանի գենդերային բարոմետր» հետազոտության տվյալներով` կանանց 56%-ը կարծում է, որ աշխատատեղերի պակասի դեպքում նախապատվությունը պետք է տալ տղամարդկանց: Գեղեցիկ սեռի ներկայացուցիչների 41%-ը կարծում է, որ պատասխանատու աշխատանք կատարել չեն կարող, իսկ 21%-ն ընդհանրապես կարծում է, որ կանանց տեղը խոհանոցում է: Ինչպես պարզվեց, այդպես են կարծում նաև գործատուների մեծ մասը, որոնք հաճախ կանխակալ վերաբերմունք են դրսևորում:

HR ընկերություններից մեկի ղեկավար Եվան պատմեց, որ ղեկավար պաշտոններին ընկերությունները միշտ տղամարդկանց են ընտրում և միայն մի քանի միջազգային կազմակերպություն կա, որ այդ հարցին նշանակություն չեն տալիս:

Միջին օղակի աշխատակիցներ ընտրելիս գործատուները նախապատվություն են տալիս կանանց, քանի որ մասնագիտական նույն մակարդակի տղամարդիկ ավելի բարձր աշխատավարձ են ակնկալում:

Ինչպես ցույց է տալիս պրակտիկան, միջին աշխատավարձով աշխատանքի են ընդունում սովորաբար երկու և ավելի երեխաներ ունեցող կանանց:

«Երեխաներ ունեցող կանայք ավելի կայուն կյանք ունեն, նրանք այդքան հաճախ չեն փոխում աշխատանքը, և համաձայն են միջին աշխատավարձին: Նրանք երբեմն ստիպված են լինում բացակայել աշխատանքից, ինչի հետ կապված նրանք մշտապես կաշկանդված են զգում իրենց ղեկավարության առաջ և երախտապարտ են իրենց ընդառաջ արված քայլի համար», - պարզաբանեց Եվան:

Ժամանակակից ֆեմինիստները Հայաստանում, կամ ի՞նչ կապ ունի սև զգեստը

Միևնույն ժամանակ գործատուները, որպես կանոն, պահանջների ցանկում նշում են մինչև 40 տարեկան տարիքն ու առնվազն մեկ օտար լեզվի իմացությունը: Եվս մեկ ոչ պակաս կարևոր չափանիշ՝ թեկնածուի արտաքինը, հատկապես եթե աշխատանքը կապված է ծառայությունների մատուցման ոլորտի հետ: Այդ դեպքում ընկերությունները ընտրում են գերազանցապես երիտասարդ աղջիկների, եզրափակեց Եվան:

Տարիքային խնդրի առաջ է կանգնել, օրինակ, մասնագիտությամբ մանկավարժ Ամալյա Գրիգորյանը: Նա 45 տարեկան է, և չի կարողանում կրթության ոլորտում աշխատանք գտնել, քանի որ 20 տարուց ավելի մասնագիտությամբ չի աշխատել: Կինը փորձել է աշխատանքի ընդունվել խանութում, սակայն տարիքի պատճառով նրան մերժել են: Իսկ զբոսաշրջային գործակալությունում Գրիգորյանին առաջարկել են հատուկ ծրագրի երկու ամսվա դասընթացներ անցնել, սակայն հետո նախապատվությունը տվել են երիտասարդ տղայի, որը ավելի ցածր աշխատավարձի դիմաց համաձայնել է աշխատել:

«Ավելի ուշ աշխատանքի անցա հրուշակեղենի արտադրամասում, որտեղ պետք է 8 ժամ աշխատեի և 90 հազար դրամ աշխատավարձ ստանայի: Սակայն մի քանի օրից պարզվեց, որ օրական 12 ժամ է պետք աշխատել, իսկ 90 հազարը մաքուր աշխատավարձը չէ: Միևնույն ժամանակ արտադրամասի տղամարդ բանվորները 80 հազար դրամ էին ստանում «մաքուր» և աշխատում էին օրական 5-6 ժամ», - պատմեց նա:

Ամալյայի դուստրը՝ Մարինեն մեկ այլ խնդիր ունի. Նա ֆինանսիստ է և աշխատանքի տեղավորվելիս պարզել է, որ անձնական կյանքը խանգարում է աշխատանքին:

Ինչպես հայկական, այնպես էլ արտասահմանյան ընկերություններում գործատուները պահանջում են, որ Մարինեն պայմանագիր կնքի, որով համաձայնություն է տալիս չամուսնանալ և դեկրետ չգնալ 3 տարվա ընթացքում: Սակայն աղջիկը չի կարող կատարել այդ պահանջը, քանի որ արդեն նշանված է:

Իսկ ահա Նարինե Հովհաննիսյանը դեկրետ գնալուց հետո չի կարողանում վերադառնալ նախկին աշխատանքին, քանի որ այնտեղ պաշտոնապես գրանցված չի եղել, և նրա փոխարեն արդեն ուրիշ աշխատակից են ընդունել: Գրանցված չլինելու պատճառով նա դեկրետում գտնվելու համար պարտադիր վճարվող գումարը ևս չի ստացել:

Ինչո՞ւ ուսուցչի աշխատավարձը չի բարձրանում, կամ ո՞վ գիտի պարգևավճար ստացած մանկավարժի տեղը

Նոր գործատուն նույնպես չի ցանկանում նրան գրանցել, պատճառաբանելով դա նրանով, որ Նարինեն դեռ երիտասարդ է և կարող է երկրորդ երեխան ունենալ: Իսկ նրան պարտավորություններ և ավելորդ ծախսեր հարկավոր չեն:

WomenNet կայքի գլխավոր խմբագիր Թամարա Հովնաթանյանը կարծում է, որ պետության ջանքերն ուղղված այն բանին, որ ընտանեկան պարտավորություններն ու կանանց կարիերան համադրվի, բավարար չեն: Նա նկատեց, որ նույնիսկ մանկապարտեզների և մսուրների քանակը չեն նպաստում, որ կանայք աշխատեն: Ավելին, մի շարք հնարքներ կան, որ կիրառում են գործատուները:

«Տղամարդկանց և կանանց աշխատավարձերի տարբերությունը զգալի է: Հայաստանում կանայք հիմնականում ցածր և միջին աշխատավարձով պաշտոններ են զբաղեցնում: Օրենքն այդ հարցում հավասարություն է նախատեսում, սակայն գործատուները տղամարդկանց և կանանց գրանցում են տարբեր պաշտոններում, և նույն պարտականությունների կատարման դեպքում տղամարդկանց ավելի շատ են վճարում», - ասաց նա:

Ինչպես նշեց փորձագետը, Հայաստանում կանանց 47%-ը երբեք չի աշխատել և աշխատանք չի փնտրել: Հատկապես պասիվ են 25-49 տարեկան կանայք: Ըստ նրա, սա շատ տխուր վիճակագրություն է, քանի որ պետությունը փաստորեն աշխատող ռեսուրս է կորցնում:

Հատկանշական է, որ կանանց իրավունքների թեմայով խոսեց նաև Սլովենիայի նախկին նախագահ Դանիլո Տյուրկը, որը Երևան էր ժամանել այդ խնդրին նվիրված սեմինարին մասնակցելու համար:

Գործարարների և ձեռներեցների համար. ինչպիսի՞ հարկեր կլինեն Հայաստանում

Տյուրկը փաստեց, որ «թավշյա հեղափոխության» օրերին կանանց սոցիալական ակտիվությունը բավական նկատելի էր, և դա բարձրացրեց Հայաստանի շանսերը կապված հետագայում քաղաքականության մեջ և ղեկավար պաշտոններում կանանց ներգրավվելու արտաքին աջակցություն ստանալու հետ:

Միևնույն ժամանակ նա նկատեց, որ Հայաստանում, ինչպես և աշխարհի մյուս երկրներում, ավելացել է սեփական բիզնեսով զբաղվող կանանց թիվը, ինչը հույս է ներշնչում, որ կանանց զբաղվածության շրջանակը կընդլայնվի:

Պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ Հայաստանում աշխատող քաղաքացիների 43,5%-ը կանայք են: Բարձրագույն կրթություն ունեն աշխատող կանանց 31,8%-ը և տղամարդկանց միայն 27,6%-ը:

Տղամարդկանց և կանանց աշխատավարձերի տարբերությունը 32,5% է կազմում՝ ի վնաս կանանց:

Ղեկավար պաշտոն ունեցող տղամարդկանց քանակը 2,4 անգամ շատ է կանանցից: