ԵՐԵՎԱՆ, 28 հունվարի — Sputnik. 2019թ.–ին Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովը նոր որոշումներ կընդունի ապրանքների և ծառայությունների ազատ տեղափոխման վերաբերյալ։ Այդ մասին հայտարարեց Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի նախարար Տատյանա Վալովայան Sputnik Արմենիա միջազգային մուլտիմեդիոն մամուլի կենտրոնում կայացած տեսակամրջի ընթացքում։
Եվրասիական երկրների հարկային ծառայությունների համար շատ կարևոր է, թե ինչպես են տեղափոխվում ապրանքները միության ներսում, ով և որտեղ է դրանց համար վճարել ԱԱՀ և ակցիզներ, և արդյոք այդ ապրանքները չեն անցել սև շուկա (հատկապես սիգարետի և ալկոհոլի դեպքում)։
Դրա համար էլ պետք է տվյալների միասնական «սողանցք»։ Դրա միջոցով հարկային ծառայությունները պետք է փոխանակվեն ապրանքների և ապրանքագրերի տեղաշարժի մասին տեղեկատվությամբ ։ Դա կօգնի հասկանալ, թե որտեղ է վաճառված ապրանքը և ով է դրա համար հարկեր վճարում։
«Մենք հասկանում ենք` որքան կարևոր է նման հսկողության հարցը Հայաստանի համար, որն ընդհանուր սահման չունի ԵԱՏՄ մյուս պետությունների հետ։ Ենթաակցիզային ապրանքների հարցը նույնպես շատ կարևոր է։ Ծխախոտի և ալկոհոլի տեղաշարժին հետևելով մենք կարող ենք ինչ-որ պայմանավորվածություններ բավական արագ հաստատել», – նշեց Վալովայան։
Նա հավելեց, որ ապրանքների վրա հսկողություն սահմանելուն կօգնեն նոր թվային համակարգերը։
Նշենք, որ նման համակարգերի բացակայության պայմաններում ԵԱՏՄ երկրները ստիպված կիրառում են ապրանքների շրջանառության ֆինանսական հսկողություն։
Առաջին հերթին, եթե ապրանքը վաճառում են ԵԱՏՄ մի երկրից մեկ այլ երկիր (օրինակ`Բելառուսից Ղրղըզստան), ապա արտահանողին չեն վերադարձնում ԱԱՀ–ը, մինչև նա տեղեկանք չներկայացնի, որ այդ ԱԱՀ–ը վճարել է իր ղազախական գնորդը, և այդ հարկը չի «կորել»։
Ուժեղացված հսկողությունը գործում է ենթաակցիզային ապրանքների համար։ Օրինակ, եթե հայկական կոնյակը տանում են Վոլգոգրադ կամ Ակտաու, ապա Ռուսաստան կամ Ղազախստան ներմուծելիս հայ արտահանողից վերցնում են երաշխիքային վճարում։ Նախազգուշացման նման միջոցը կիրառում են որպեսզի ապրանքն անօրինական կերպով չվաճառեն` առանց ակցիզ վճարելու։ ԵԱՏՄ երկրներից ծխախոտի և ալկոհոլի երաշխիքային վճարումներ չի կիրառում Հայաստանը։
Այդ երկու միջոցները կարևոր են պետության (որովհետև հարկերին պետք է հետևել), բայց շատ անհարմար են բիզնեսի համար, որը ստիպված է շաբաթներով կամ ամիսներով սպասել ԱԱՀ–ի և երաշխիքային վճարումների վերադարձին։